Devrim Ersöz
Temiz Dil, 1980’lerde ve 1990’larda Yeni Zelandalı bir ‘Danışman Psikolog’ olan David J. Grove tarafından geliştirilen bir iletişim metodolojisidir. Başlangıçta klinik terapide kullanılsa da, özellikle başkalarıyla yakın çalışanlar olmak üzere tüm profesyonel iletişimcilere yardımcı teknikler sunar. İnsanların başkalarından gelen duygusal veya diğer dikkat dağıtıcı yorumlardan bağımsız olarak kendi anlamlarını iletmelerine yardımcı olur. İletişimin daha net olmasını, tarafsızlığı ve nesnelliği, anlama kolaylığını ve işbirlikçi üretken ilişkileri teşvik eder. Temiz Dil, özellikle insanların kendi kişisel metaforlarını keşfetmek için kullanılan bir sorgulama ve tartışma tekniğidir. “Sucuk gibi ıslandım”, “Bulutların üstündeyim”, “Savaşa hazırım” gibi ifadelerin hepsi metafordur. Kişi ne bir sucuk, ne bulutların üstünde ne de savaşa gidecek durumda değildir. Bu ifadeler dramatik etki için ve genellikle bir anlamı aktarmanın en doğal ve kolay yolu olduğu için kullanılır. Metaforlar, düşünceleri ve duyguları temsil etmek için görüntülerin kullanılmasıdır. Sözlü ve yazılı dil, metaforlarla doludur. Metaforlar ve imgeler, iletişimde potansiyel olarak çok faydalıdır. Çünkü soyut fikirleri daha somut hale getirirler ve duygusal bilgiler de dahil olmak üzere büyük miktarda ince ve karmaşık bilgiyi nispeten küçük bir pakete sarabilirler. Bakın bu son cümle de metafor kullandım.
Kullanımı çok yaygın
Temiz Dil klinik terapinin yanı sıra, yaygın olarak yönetici koçluğunda, işe alım görüşmeleri, ekip geliştirme ve motivasyon, pazar araştırması, iş stratejisi geliştirme, danışmanlık ve çatışma çözümünde kullanılır. Bir kişinin metaforlarını keşfetmek için Temiz Dil kullanmak, bilinçli ve bilinçsiz zihinler arasında bir köprü oluşturarak öz farkındalığı geliştirir. Bu, örneğin koçluk sürecinde, insanların arzu edilen bir değişikliği gerçekleştirmelerine yardımcı olacak güçlü bir yardımcıdır.
Temiz Dil, farkındalık, anlayış, karar verme ve insan ilişkilerinin netliğini optimize etmek için düşüncemizin mümkün olduğunca saf ve açık olmasını sağlamaya çalışır. Temiz Dilin temel ilkeleri oldukça basittir: Dikkatle dinleyin. Görüşlerinizi ve tavsiyelerinizi mümkün olduğunca kendinize saklayın. Bir kişinin metaforlarını keşfetmek için Temiz Dil soruları sorun. Cevapları dinleyin ve ardından diğer kişinin söyledikleri hakkında daha fazla Temiz Dil sorusu sorun. Sorular, iletişim kurduğumuz kişiden gelen kelimelerle birleştirilir. Soruların önyargısız olması veya soruyu sorandan gelen diğer etkileyici girdilerden arındırılmış olması ilkesi esastır. İlk bakışta bu kısıtlayıcı görünse de, sorular kullanıldıkça esnek, araçlar gelir.
Temel sorular
Bir Temiz Dil uygulayıcısı, bir sonraki sorusunu sormadan önce kişinin dikkatini metaforunun bir kısmına yönlendirmek için kişinin söylediklerinin bir kısmını veya tamamını tekrar edebilir. Temel sorular şu şekildedir; (X ve Y, kişinin sözlerini temsil eder.)
” ne tür bir X (bu X)?”, “X hakkında başka bir şey var mı?”, “X nerede?”, “Bu X neye benziyor?”, “X ve Y arasında bir ilişki var mı?”, “X olduğunda, Y’ye ne olur?”, “Sonra ne olacak?, “X’ten hemen önce ne olur?”, “X nereden gelebilir?”, “X ne olmasını isterdi?”, “için ne olması gerekiyor?
İlk iki soru en sık kullanılanlardır. Genel bir rehber olarak, bu iki soru, tipik bir Temiz Dil kullanımında sorulan soruların yaklaşık yüzde 50’sini oluşturmaktadır.
‘Temiz’ iletişim ve anlayışın yardımcı olduğu her türlü durum için kullanılabilir.
Temiz Dil metodolojisi, olumlu değişime yönelik genel çalışma sürecinde potansiyel olarak çok alakalı bir araçtır. Bu nedenle Temiz Dil, günümüzün aydınlanmış öğretmenleri ve liderleri tarafından giderek daha fazla kullanıldığını gördüğümüz açık ve ilerici yaklaşımlarla doğal olarak bağlantılıdır.
