HAYATIMIZ SİGORTALI / CENK ECEVİT
Hizmet sektörü başta olmak üzere hemen her tür mesleğin icrası esnasında karşı karşıya kalınabilecek mesleki sorumluluk sigortasının gerek Avrupa Birliği regülasyonları uyum çalışmaları sonucu yasal sorumluluklar, gerekse de yabancı şirketlere hizmet verenlerin sözleşmesel zorunlulukları sebebi ile yaygınlaştığı görülmektedir. Ülkemizde kimi meslek gruplarının yasal hükümler veya birlik/oda iç yönergeleri ile bu sigortayı zorunlu kılması da (kendi mesleğimiz itibari ile broker mesleki sorumluluk poliçeleri gibi) sigortanın satış adetlerini yükseltmektedir. Bununla birlikte, satışlar artsa da gerek poliçenin alımı esnasında doğru tanımlama yapılmaması, gerekse de hasar süreçlerinin sağlıklı yönetilmemesi ile alınan poliçelerden sigortalıların menfaat elde edememeleri, uzun vadede satıcılarda “Doğru ürünü mü satıyorum?” endişesi ile satış kaygısı yaratırken, potansiyel alıcılarda da “Almamıza gerek yok, nasıl olsa kullanamayacağız” değerlendirmesine yol açmaktadır.
Tıbbi Kötü Uygulamaya İlişkin Zorunlu Mali Sorumluluk, Özel Güvenlik Zorunlu Mali Sorumluluk gibi çeşitlerini bir kenara bırakarak avukat, mali müşavir, mimar, mühendis, yönetici, idareci, gümrük müşaviri gibi meslek grupları için uygulanan sigorta poliçelerinde karşı karşıya kalınan temel sorunların şunlar olduğu görülmektedir:
Doğru sigorta bedeli ve muafiyet tespit edilememesi
Karşı karşıya kalınabilecek riskler sonucu gerçekleşebilecek tazminatları doğru öngörememekten kaynaklanan düşük sigorta bedelleri ve/veya poliçe priminin düşük olması, tutulabilmesi gerekçesi ile alınan yüksek muafiyetlerden kaynaklanan eksik tazminat ödemeleri. Poliçenin alımı esnasında faaliyetin gerçekleştirildiği pazarlar ve ödenen örnek tazminatlar dikkate alınmadan poliçe yapılmasının sonuçları olarak karşımıza çıkmakta ve sigortalılarda mağduriyet yaratmaktadır.
Claims Made/Claims Occurence Basis (Hasar Talep Esası/Oluşum Esası) bazlı poliçe farklılıkları
Bu farklılıkların poliçelerin alımı esnasında anlaşılamaması en sık karşılaşılan sıkıntılardan biri haline gelmektedir. ‘Claims Occurence Basis’ oluşum esasına göre (olayın poliçe süresi içerisinde gerçekleşmesi ancak poliçe süresi dolsa bile sonrasında sigortacıya ihbarının kabulüne dayalı esas) düzenlenmesi gerekirken, ‘Claims Made’ hasar talep esasına göre (olayın poliçe süresi içerisinde gerçekleşmesi ve yine aynı süre içerisinde sigortacıya bildirimine dayalı esas) düzenlenmiş poliçeden hasarı tazmin etmek olası değildir. Yapılan işe göre değişmekle birlikte poliçe süresi içerisinde hasar tazmin talebi oluşmayabilir, sigortacının poliçe düzenlenmesi aşamasında olası risklere göre ihbar süreçlerini olasılığına göre doğru bazlı teminatı sigortalısına sunması, sigorta aracılarının bu ‘bazlar’ arasındaki farklılığı müşterisine iyi anlatması ve yazılı onay ile hareket etmesi en doğrusu olacaktır.
Retroactive Date (Geriye dönük tarih) uygulanmaması
Sigortalının gerek ilk defa poliçe almasında gerekse de yenilemelerde uygulanması arzu edilen ‘geriye dönük tarihli’ teminat kimi poliçelerin alımı esnasında gözden kaçmaktadır. Bu durumda da olayın gerçekleşmesinin (sigortalının bilgisi olmaksızın) poliçe başlangıç tarihinden geride bir tarih olması ancak ortaya çıkışının poliçe süresi içerisine denk gelmesi durumunda hasarın tazmin edilememesine yol açmaktadır. Poliçe alım sürecinde bu unsurun sigortalıya yine iyi anlatılması ve de sigorta aracısının sigortacıya doğru bilgiyi eksiksiz temin etmesi ile teminatın alımı olası zararların tazminini sağlayabilecektir.
Poliçenin coğrafi bölge uygulaması
Salt Türk hukukuna göre düzenlenmiş bir poliçeye sahip sigortalı, Almanya’daki faaliyetleri esnasında maruz kalabileceği bir vaka sonucu poliçesinden hasarını tazmin ettiremeyebilir. Poliçe Türk hukukuna göre tazminat ödeyebileceğinden ülkemizde ilave dava açılması ve sigortalının kusurlu bulunması gerekebilir. Bu tür durumlarla karşı karşıya kalmama adına sigortalının faaliyet gösterdiği ülkeler belirlenmeli, poliçe aşamasından sonra farklı ülkelerde de faaliyet olacaksa sigortacıya bildirilmelidir.
Soru formlarının eksik veya hatalı doldurulması
Yukarıda bahsi geçen hemen her hususun temel kaynağı soru formlarıdır. Çok önem arz etmekle birlikte genelde fazlaca dikkat edilmeden, ağırlıklı düşük sigorta bedeli, muafiyet ve doğru olmayan ciro bilgisi ve de soruların alelacele yanıtlandığı formlar sonucu oluşturulan poliçeler hasar tazmininde ciddi sıkıntılara sebebiyet vermektedir. En basitinden, bilgisi olmasına rağmen, formu doldururken “Tarafınıza yapılmış herhangi bir hasar ihbarından bilginiz bulunmakta mıdır?” sorusuna bilgisi olmasına rağmen yanıt vermeyen, soruyu boş geçen bir sigortalının poliçesinde geriye dönük tarih 2 sene olarak uygulanmış olsa bile soruyu yanıtlamadığından hasarını tazmin ettirebilme şansı olmayacaktır. Unutulmamalıdır ki doğru poliçe, ancak doğru bilgiler ile oluşturulabilir. Yukarıda poliçenin hasar ödeme kabiliyetini etkileyen, sıklıkla karşılaşılan sorunlar özetlenmiş olmakla birlikte sigortalının faaliyet konularının doğru bildirilmemesi, düşük ciro beyanı, hatalı faaliyet adresi gibi daha birçok farklı problemle de karşılaşılmaktadır. Poliçenin hasar ödeyebilmesi için varlığı ve primlerinin zamanında ödenmesi dışında ‘doğru ve eksiksiz bilgi beyanı’ unsuru asla göz ardı edilmemelidir
