‘Değer kaybı’ sorununa Tahkim’de hızlı çözüm

Sigortalı bireylerin, sigorta şirketleri ile değer kaybı konusundaki Tahkim’e intikal eden uyuşmazlıkları artık hakeme gitmeden öncelikle ‘raportör’ aşamasında çözümlenecek. Yeni düzenlemeyle, vatandaşın sorununun daha kısa sürede hallolması bekleniyor.

ALP SÜER / SİGORTAMEDYA

Bireylerin, diğer bireylerle ve kurumlarla pek çok alandaki uyuşmazlıkları yaşamın vazgeçilmez bir parçası. Uyuşmazlıklarda çoğu zaman soluğu mahkemelerde alan bireyleri aylar, belki de yılları bulan sıkıntılı bir süreç bekliyor. Sigorta sektöründe ise sigortalıların sigorta şirketleri ile uyuşmazlıklarında pek çok vatandaş, uzunca bir süredir ‘tahkim’ mekanizmasından yararlanmaya başladı. Hatta, sigortalıların sigorta şirketlerine başvurup, yanıt alamadıkları durumda başvurdukları Tahkim’e rağbet o kadar arttı ki Tahkim Komisyonu’na bir yıl içinde yapılan başvurular 100 bin rakamına yaklaştı. Son 5 yıldaki başvuruların bir kısmı da vatandaşın sigorta şirketleri ile ‘değer kaybı’ konusundaki uyuşmazlıkları. Bu konuda, Hazine Müsteşarlığı (yeni Cumhurbaşkanlığı Sistemi’nden önceki) yeni bir düzenlemeye imza attı. 14 Haziran’daki Tahkim’le ilgili yönetmelikle birlikte sigortalıların, sigorta şirketleri ile değer kaybı konusundaki Tahkim’e intikal eden uyuşmazlıkları artık, hakeme gitmeden öncelikle ‘raportör’ aşamasında çözümlenecek. Raportör, 15 gün içinde sonuçlandıramazsa hakeme gönderilmesi gerekiyor. Yeni düzenlemeyle, vatandaşın sorununun, daha kısa sürede hallolması bekleniyor.

Önceden hakeme gönderiliyordu

Hazine Müsteşarlığı’nın, 14 Haziran’daki Resmi Gazete’de yayımlanan ‘Sigortacılıkta Tahkime İlişkin Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik’, iki önemli yenilik getiriyor. Bunlardan ilki, değer kaybı ile ilgili. Vatandaşlar, sigorta şirketleriyle değer kaybı uyuşmazlıklarıyla ilgili olarak daha önce de Komisyona başvuru yapıyorlardı. Ancak, bütün dosyalar hakeme gönderiliyordu. Yeni yönetmelikle, değer kaybı başvurularının öncelikle hakeme gitmeden raportör aşamasında çözüme kavuşturulması amaçlanıyor.

Araçlarda değer kaybı, bir trafik kazası sonucunda, bireyin aracındaki değer düşüşünü ifade ediyor. Araçları sigortalı bireyler, araçlarında oluşacak değer kaybını sigorta kapsamında, sigorta şirketlerinden tahsil edebiliyor. Hakemler de eğitilecek Yönetmelikle getirilen ikinci önemli yenilik de ‘eğitim’ ile ilgili. Yönetmelik, düzenleme ve itiraz hakemlerinin, ilk defa görevlendirilmeye başlamadan önce düzenlenen eğitimine katılmak zorunda olduğuna ve söz konusu hakemlerin 5 yılda bir ‘yenileme eğitimi’ne katılmasını hükmediyor. Tahkim’le ilgili birkaç önemli bilgiyi paylaşacak olursak, 5684 Sayılı Sigortacılık Kanunu’nun 30’uncu maddesiyle Sigorta ve Reasürans Şirketleri Birliği nezdinde kurulan Sigorta Tahkim Komisyonu, sigorta ettiren veya sigorta sözleşmesinden menfaat sağlayan kişiler ile riski üstlenen taraf (sigorta kuruluşu) arasında sigorta sözleşmesinden doğan uyuşmazlıkları çözmeyi amaçlıyor.

Önce sigorta şirketine başvurun

Sigortalıların sigorta şirketleriyle uyuşmazlıklarında öncelikle sigorta şirketine talepleriyle ilgili olarak yazılı başvuru yapmaları gerekiyor. Sigorta şirketi, bireyin başvurusunu kısmen veya tamamen reddettiyse veya bireyin talebine 15 gün içinde yazılı olarak cevap vermediyse birey, Tahkim Komisyonu’na başvuruda bulunabiliyor. Sigorta şirketleriyle uyuşmazlıklarda bireylerin Komisyon’a başvurabilmeleri için öncelikle sözleşme yaptıkları sigorta şirketlerinin Tahkim Komisyonu’na üye olması gerekiyor. Ancak, bu durumun önemli bir istisnası var: Vatandaşlar, sigorta şirketi Tahkim Komisyonu’na üye olmasa bile trafik ve diğer zorunlu sigortalarla ilgili 18 Nisan 2013’ten sonra ortaya çıkan uyuşmazlıklar için Komisyon’a başvurabiliyor.

İlk 6 ayda 52 bin başvuru

Sigorta Tahkim Komisyonu Müdürü İbrahim Taşbaşı’dan aldığımız bilgilere göre, sigorta şirketlerinin çoğu, (pazar payı itibarıyla yüzde 88.18) Tahkim Komisyonu’na üye. Üye olmayan birkaç sigorta şirketi söz konusu. Tahkim Komisyonu’na başvuru sayısı da 2017 yılında 84 bin’i geçmiş; 2018’in ilk 6 ayında ise 52 bin başvuru olmuş; 2017 yılında 64 bin 660, 2018 yılının ilk altı ayında ise 42 bin adet dosya karara bağlanmış. Taşbaşı, yıl sonunda başvuru sayısının 100 bin’i geçeceğini kaydediyor.

Yeni yönetmelik hakem eğitimi bakımından çok olumlu

Tahkim’le ilgili olarak 14 Haziran’da yayımlanan yeni yönetmelikte 2 önemli yeniliğin olduğunu belirten Sigorta Tahkim Komisyonu Müdürü İbrahim Taşbaşı, şunları söylüyor: “Bunlardan ilki, değer kaybı ile ilgili uyuşmazlıkların, hakeme gitmeden öncelikle raportör aşamasında sonuçlanması, ikincisi ise hakemlerin 5 yılda bir yenileme eğitimine tabi tutulacak olması. Bu yeniliklerden eğitim konusunun çok olumlu olduğunu düşünüyorum. Değer kaybı konusunun da raportör aşamasında sonuçlanması önemli olmakla birlikte uygulamada nasıl işleyeceğini bekleyip görmek gerekiyor.” “Uyuşmazlıklar, keşke hiç itilaf çıkmadan sigorta şirketleri ile sigortalılar arasında çözülse” diyen Taşbaşı, tahkimin vatandaşlar açısından uyuşmazlıkların çözümünde önemli bir alternatif olduğu düşüncesinde.

Bilgi, belge eksikliğine bağlı dosya kapatmada ücretin yarısı iade oluyor

• Değer kaybıyla ilgili uyuşmazlık bilgi ve belge eksikliğinden kaynaklanıyorsa, raportör durumu taraflara bildirecek ve taraflara bilgi vermek kaydıyla dosyayı kapatacak.
• Bilgi ve belge eksikliğinden dolayı dosyanın kapatılması halinde, başvuru ücretinin yüzde ellisi başvuru sahibine iade edilecek.
• Değer kaybı talepleri ilgili mevzuatında önceden belirlenen formül, yöntem veya ölçütlere göre başvuru sahibinin isteğine bağlı olarak, Komisyonun danışmanlık hizmetleri çerçevesinde raportörler tarafından sonuçlandırılacak.
• Bu kapsamda yer alan dosyalar için raportörler tarafından komisyon listesine kayıtlı sigorta eksperlerinden sıra usulüne göre danışmanlık hizmeti alınacak.

Mahkemeye gitmek mi yoksa tahkim mi daha maliyetli?

Tahkim, sigortalılar ile sigorta şirketleri arasındaki uyuşmazlıkları çözmek için önemli bir mekanizma. Ancak, olaya biraz da sigortalıların ‘cepleri’ açısından yaklaştığımıza olayın bir de maliyet boyutu var. Hatta, bu boyuta özellikle dikkat çeken bazı sigortacılar bir sigortalı ile sigorta şirketi arasındaki bir uzlaşmazlık için Tahkim’e başvurulmasının sigortalıya maliyetinin anlaşmazlık konusu rakamın 2-3 misli olabileceğini vurguluyor. Tahkim Komisyonu’na başvurmanın, ‘vekalet ücreti’, ‘dava harcı’ gibi kalemler nedeniyle bireylere bir maliyetinin olduğunu ifade eden Sigorta Tahkim Komisyonu Müdürü İbrahim Taşbaşı, “Buna karşın, bireyler Tahkim yerine mahkemeye başvursa vekalet ücreti daha yüksek olduğu için çok daha yüksek bir maliyete katlanmak zorunda kalır”diyor. Taşbaşı, Tahkim’in sigorta şirketleri açısından da mahkemeye göre pahalı olmadığını söylüyor.