Türkiye’de de 2021 yılında yürürlüğe girmesi beklenen UFRS 17, (Uluslararası Finansal Raporlama Standartları), sigorta şirketlerinin mali tablolarında köklü değişikler getirirken, yatırımcıların da şirketlerin risklerini, kârlılığını ve finansal performansını daha iyi anlamasına yardımcı olacak.
ALP SÜER / SİGORTAMEDYA
“Sigorta sektörü ve sigorta şirketleri, çok yakında büyük değişimlere gebe.” Kurduğum bu cümle belki çok iddialı. Hatta bazılarınız, “Hadi canım sen de; sektör daha trafik sarmalından çıkamadı, hangi değişim!” diyebilir. Ancak, kazın ayağı hiç de öyle değil. Öncelikle, Türkiye’yi de etkilemeye başlayan Endüstri 4.0 ile uyumlu yeni sigortacılık ürünlerine ihtiyaç artacak. Sigorta şirketleri daha şimdiden bunun hazırlıklarını yapmaya başladı. Yeni ürünler dışında sektörü derinden etkileyecek bir konu daha var: O da ‘UFRS 17’ (Uluslararası Finansal Raporlama Standartları 17.) Türkiye’de de 2021 yılında yürürlüğe girmesi beklenen UFRS 17, sigorta şirketlerinin finansal tablolarında köklü değişikler getirecek. Türk sigorta sektörü, finansal tablolar açısından küresel sigorta sektörü ile uyumlu hale gelecek. Yatırımcılar da şirketlerin risklerini, kârlılığını ve finansal performansını daha iyi anlayacak.
Yabancı ortaklı şirketler hazır
Sektör yetkililerinden aldığımız bilgilere göre, yabancı sermayeli şirketler UFRS 17’ye şimdiden hazır; hatta bazı yabancı ortaklı şirketler, yeni muhasebe standartlarına geçiş yaptı. Ancak, konu sadece söz konusu şirketlerle sınırlı değil. Yerli şirketlerin de bir an önce yeni sisteme hazırlanmaları gerekiyor. Burada küçük bir parantez açacak olursak, şirketlerin 2019 yılı sonundan başlamak üzere UFRS 17 uyumlu finansal tablolar hazırlamaları gerekli. Standart, belki 2021 yılı başında yürürlüğe giriyor; ancak geçiş sürecinde 2020 yılının ilk finansal tabloları karşılaştırma için kullanılıyor olacak. Bu nedenle, UFRS 17 için gerekli olan tüm faaliyetlerin 2019 yılı sonuna kadar tamamlanması gerekiyor.
Biraz da UFRS 17 hakkında bilgi verecek olursak; UFRS 17, sigorta sözleşmelerine yönelik bir ‘muhasebe standardı.’ Söz konusu standartla, daha şeffaf ve karşılaştırılabilir finansal tablolar oluşturabilmek hedefleniyor. Mevcut durumda, küresel sigorta sektöründe UFRS 4 muhasebe standartları uygulanıyor. UFRS 4, sigorta şirketlerinin kendi ulusal muhasebe standartlarını kullanarak sigorta sözleşmelerinin muhasebeleştirilmesine olanak sağlıyor.
Ancak, burada çok sayıda farklı yöntemin kullanılması, yatırımcıların benzer şirketlerin performansını anlamasını ve karşılaştırmasını zorlaştırıyor. İşte, UFRS 17, UFRS 4’ün yarattığı karşılaştırma sorunlarını çözerek, yatırımcıların ve diğer finansal tablo analistlerinin sigorta şirketlerinin risklerini, kârlılığını ve finansal performansını daha iyi anlamasına yardımcı olacak.
Şirketler ürün kârlılıklarına daha duyarlı hale gelecek
Katılım Emeklilik Genel Müdürü Ayhan Sincek, bankacılığın ardından sigorta sektöründe de UFRS’ye geçişin, sektörde değişimi de beraberinde getireceğini söylüyor. Şirketlerin ürün kârlılıklarına daha duyarlı olacağını vurgulayan Sincek, “Zarar eden şirketlerin, işleri çok daha yakından takip etmeleri gerekecek. Verinin yönetimi, esneklik, simülasyon, etki analizi ve raporlama gibi farklı alanlarda yetkin bir çözüme ihtiyaç duyulacak” diyor.
Sincek, UFRS 17’ye geçişin zorlukları konusunda şunları söylüyor: “Ürün sınıflandırmaları ve değerleme metotları açısından yeni bir yaklaşım getirdiği için gerek iş planlamaları, gerek bilişim teknojileri anlamında büyük bir planlama ve efor gerektirecek. Şirketlerin bu konuda, bilişim teknojileri altyapılarında ciddi bir yatırım yapmaları da gerekecek. Teknik ve operasyonel anlamda çok ciddi değişimlerle karşı karşıya kalınacak. Sürekli olarak dinamik bir raporlama altyapısının önemi ortaya çıkacak. Hatta sürekli değişimlerin de raporlanabilmesi ve kârlılık değişimlerinin kaynaklarını şirketler çok yakından takip etmeleri gerekecek.”
Mevzuat değişikliği gerekli
UFRS 17’ye sorunsuz geçiş yapılması için sigorta şirketlerine de büyük görevler düşüyor. Şirketlerin, özellikle bilgi teknolojileri altyapılarına yatırım yapmaları gerekiyor. Ayrıca, iş sadece Türkiye Sigorta Birliği ve sigorta şirketlerinin çalışmalarıyla bitmiyor. Hazine Müsteşarlığı’nın sigortacılık mevzuatında da değişiklikler yapması gerekiyor. Sözgelimi, bazı teknik karşılıklar (dengeleme karşılığı gibi) yeni UFRS 17’de bulunmuyor. Bu nedenle, mevzuatın özellikle karşılıklarla ilgili kısımlarının, UFRS 17’ye uyumlu olması için gerekli düzenlemelerin yapılması önem taşıyor.
Aktüer sayısı yetersiz, ancak UFRS 17 fırsat yaratıyor
UFRS’ye geçiş sürecinde Türkiye’de aktüerler de kritik öneme sahip. “Peki, bu süreçte aktüer sayısı yeterli mi?” Bu sorunun yanıtını da Aktüerler Derneği Başkanı Taylan Matkap’tan aldık. Matkap, öncelikle 2018 Mayıs itibariyle sicile kayıtlı toplam 313 aktüer (127 aktüer, 186 stajyer/yardımcı aktüer) bulunduğunu söylüyor. Mevcut yapıda bile söz konusu aktüeryal kaynakların yeterli olmadığını belirten Matkap, “Bu sayının, UFRS 17 rejimi için yeterli olmadığı aşikar” diyor. Buna karşın, UFRS 17’nin bu açığın kapatılmasına dair radikal aksiyonların alınmasını sağlayacak çok önemli bir değişim fırsatı olarak algılanması gerektiğini belirten Matkap, bu açığın en kısa zamanda kapatılabilmesi adına gerekli tüm aksiyonların, bütün tarafların ortak çabası ile alınması gerektiğine işaret ediyor. Matkap, UFRS 17’ye geçiş sürecinde şirketlerin aktüerya, muhasebe ve bilgi işlem bölümlerinin çok yakından çalışması ve şirket altyapılarının aktüeryal modeller dikkate alınarak, tüm birimlerle birlikte baştan tasarlanması gerektiğini vurguluyor.
UFRS 17’de aktüeryal yaklaşımlar önem kazandı
Aktüerler Derneği Başkanı Taylan Matkap, UFRS 17 ile birlikte aktüerlere de büyük görev düştüğünü dile getiriyor. Yeni sistemde, olasılık ve dağılım teorisinin, risklerin hesaplanmasındaki en temel araç olduğunu belirten Matkap, “Burada devreye, ileri tahmin teknikleri ve elbette aktüerler giriyor. UFRS 17’de muhasebe uygulamalarının aktüeryal yaklaşımlara dayalı gelişmesini görmekteyiz” diyor. Matkap, Türk sigorta sektörünün, yeni standarda geçiş noktasında özellikle Avrupa’dan farklılaştığı noktanın ‘Solvency II’ olacağı görüşünde. Solvency II veya benzeri bir rejimde çalışan sektörlerin, aralarındaki benzerliklerden ötürü, UFRS 17’ye geçiş aşamasında büyük avantajı olacağını vurgulayan Matkap, Türk sigorta sektörünün ise bu konuda birçok uygulamaya en başından adapte olması gerektiği düşüncesinde.
UFRS 17 ne gibi avantajlar sağlıyor?
- Sigorta şirketlerinin finansal performansı daha şeffaf bir şekilde gözlenebilecek.
- Sigorta şirketlerinin finansal tabloları hem kendi arasında hem de farklı sektörlerdeki şirketler ile kıyaslanabilir olacak.
- Yatırımcılar ve finansal tablo analistleri sigorta şirketlerinin risklerini, kârlılığını ve finansal performansını daha iyi anlayacak.
- Zarar eden sigorta şirketleri, işleri çok daha yakından takip edecek.’ye
- UFRS geçiş, Türkiye’de de daha fazla aktüerin yetişmesi için fırsat yaratacak.
UFRS ile mali tablolar gerçek portföy değerini yansıtacak
Fibaemeklilik Genel Müdürü ve sicile kayıtlı aktüer olan Erol Öztürkoğlu, UFRS 17’nin, (Uluslarası Finansal Raporlama Standartları) Türk sigorta sektöründe ve sigorta şirketlerinin finansal tablolarında köklü değişikler getireceğini vurguluyor. Öztürkoğlu, değişikliklerle ilgili şunları söylüyor: “UFRS 17 ile birlikte bazı varsayım setleri önem kazanacak, sigorta poliçeleri bileşenlerine ayrılacak, şirketlerin kârları zamana yayılacak, finansal tablodaki kâr, gelecekteki karların peşin değerini gösterecek; finansal tablolarda dipnotlar önemli hale gelecek, her şeyden önemlisi, finansal tablolar şirketlerin gerçek portföy değerini gösterecek.” 2021’den itibaren başlaması beklenen UFRS 17’ye geçiş için ‘Sigortacılık Kanunu’ (özellikle karşılıklarla ilgili kısımları…) ve Vergi Kanunu’nda değişiklik yapılması gerektiğini vurgulayan Öztürkoğlu, Türkiye’de UFRS’e geçiş çalışmalarını yapacak yeterli sayıda aktüer olduğunu ve bu konuda endişe duyulmaması gerektiğini dile getiriyor.
UFRS 17’ye yönelik Türk sigorta sektörünün eksikleri ne?
- Türkiye’de henüz UFRS 17’ye geçiş konusunda net bir takvim belirlenmedi.
- Türk sigorta sektörü henüz, UFRS 17 için de avantaj sağlayacak yeni sermaye yeterliliği rejimi Solvency II’ye geçiş yapmadı.
- Sigortacılık mevzuatının özellikle karşılıklarla ilgili kısmı UFRS 17’ye geçiş için eksik.
- UFRS 17’ye geçişte aktüerler kritik önem taşımasına karşın, Türkiye’de aktüer sayısı da yeterli değil.
- Sigorta şirketlerinin bir kısmının altyapıları da henüz UFRS 17’ye hazır değil.
