Nüfusu yaşlanan ülkemizde, sağlık sigortaları teminatları arasında yer alan evde bakım hizmetleri de önem kazanıyor. Sigortalı bu hizmetlerle doktor, hemşire gibi desteklerin yanında, evde check-up hizmetinden de faydalanabiliyor. “Yaşlı nüfus” korkusu Türkiye’yi etkilemeye başladı. Dünyada gelişmiş ülkelerin de kabusu olan “yaşlı nüfus” sağlık harcamalarının artmasına, dolayısıyla ülke ekonomisi ile birlikte sosyal güvenlik sistemlerini ve sigorta sistemlerini de tehdit etmeye başlıyor. Ancak özellikle Avrupa ülkelerinde yaşlı nüfusun bu tür yıkımlara neden olmasını önlemek için sigorta sistemlerinden faydalanılıyor. “Evde Bakım Sigortası” ile yaşlıların ihtiyaç duyduğu bakım hizmetleri sağlanıyor, sağlık harcamalarında tasarrufa gidiliyor. Ancak ülkemizde böyle bir çözüm bulunmuyor. Bu doğrultuda sağlık sigortalarımızda bulunan “evde bakım teminatı” büyük önem kazanıyor. Sektör yetkilileri ülkemizde, “Evde Bakım Sigortası” uygulaması için gerekli şartların bulunmadığını vurguluyor. Evde bakım teminatının Bireysel Emeklilik Sistemi’ne dahil edilmesi fikri ise yine sektör temsilcilerince hedef kitle farklılığı nedeniyle uygun görülmüyor. Başbakan Recep Tayyip Erdoğan’ın sık sık vurgu yaptığı “3 çocuk” söyleminin arkasında da ülkemizin yaşlanan nüfusu yatıyor. Türkiye İstatistik Kurumu’nun (TÜİK) 2012 Yılı Yaşlılar İstatistik’i verilerine göre, yaşlı nüfusun toplam nüfus içerisindeki oranı yüzde 7,5. 2023 projeksiyonlarına göre ise yaşlı nüfusun toplam nüfus içerisindeki payı yüzde 10,2’ye yükselecek. Bu da nüfusun yaşlandığının bir göstergesi olarak kabul ediliyor. Nüfusun yaş grupları yapılanması şekil değiştirdikçe, ölümlülük ve doğurganlıkta azalma ile birlikte doğumdan sonra beklenen yaşam süresinde de artış yaşanıyor, çocuk ve gençlerin oranı nüfus içinde azalıyor.
Türkiye’de beklenen ortalama yaşam süresi 2012 yılında 75 yaş olarak belirlendi. Kadınların beklenen ortalama yaş süresi 77 iken, erkeklerin beklenen ortalama yaşı 72. Dünya ülkelerinde ise ortalama yaşam süresi 80 yaş. 2013’te ise bu rakamların kadınlarda 81, erkeklerde 76 olacağı tahmin ediliyor. Uzmanlar, Türkiye’de son 10 yılda yaş ortalamasının 14 sene uzadığına ve ortalama ömrün uzamasıyla birlikte sağlık harcamalarının da arttığına dikkat çekiyor.
3 milyona yakın sağlık sigortalı var
Nüfusun yaşlanıp sağlık harcamalarının artması, özel sağlık sigortalılarını da doğrudan ilgilendiriyor. Ülkemizde 2013 yılı Temmuz ayı itibarıyla 2,9 milyon özel sağlık sigortalı bulunuyor. Sigorta şirketleri, sağlık sigortası poliçeleri ile evde bakım teminatı vererek sigortalılarının zor zamanlarında sağlık bakım ihtiyaçlarını karşılıyor. Yani, nüfus ile birlikte yaşlanan sağlık sigortalılar için evde bakım teminatı büyük önem kazanıyor.
Evde bakım teminatı, poliçe ile kazanılan bir hak
Evde bakım teminatı, sigortalıların sağlık kuruluşundaki yatışlı tedavileri sonrasında, söz konusu tedavinin devamı için evlerinde ya da hastanede verilen tıbbi bakımı içeriyor. Sağlık sigortası sahibi olan her birey aslında evde bakım teminatına da sahip oluyor. Ancak ayakta tedavili sağlık poliçesi sahibi olanlar, ek bir primle bu teminatı poliçelerine dahil edebiliyor. Tabii bu noktada, sigortalının poliçeyi satın alırken sigorta danışmanı tarafından bilgilendirilmesi de önem kazanıyor. Tüketicilerin sahip olduğu bu hakkın farkında olmadığını belirten sektör temsilcileri, ancak bu teminata ihtiyaç duyulduğunda farkındalık kazanıldığını belirtiyor. Şirketler, sigortalılarına bu hizmeti verirken yalnızca Sağlık Bakanlığı’nca çalışma ruhsatı verilmiş kurumlar ile çalışıyor. Bu anlamda güvenilirlik de sağlanmış oluyor.
Kanser hastalarını da kapsıyor
Hastaların günlük yaşamını, sürdürmesine olanak sağlayan evde bakım hizmetleri ile doktorlar ve hemşireler tarafından verilen tıbbi bakım, fiziksel yardım, rehabilitasyon, tedavi veya tedavi planı hakkında hasta ve yakınlarına eğitim verilmesi konularında destek veriliyor. Sigorta şirketleri, iş ortaklığı yaptıkları kurumlar ile sigortalılarına laboratuar hizmetlerinden tıbbı cihaz desteğine ve sağlık destek personel hizmetlerine kadar uzanan geniş bir yelpazede hizmet sunuyor. Kurumlar aracılığı ile kısa ya da uzun dönemli olarak anne-bebe sağlığı, check-up gibi hastalık ve tedaviler de sunulan hizmetler arasında yer alıyor. Ayrıca yanık tedavisi alması gereken hastalar, kanser hastaları, kronik hastalık sahibi sigortalılar bu hizmet ile tedavilerinin kalan kısmını evlerinde alabiliyorlar.
‘Evde Bakım Sigortası’ dizaynı için gerekli altyapı yok
Yurtdışında, özellikle de Amerika Birleşik Devletleri ve Almanya’da yaşlanan nüfusun sağlık ihtiyaçlarının giderilmesi ve bunun yanında bakım koşullarının sağlanması için ‘Evde Bakım Sigortası’ sistemi uygulanıyor. Ülkemizde henüz bulunmayan bu sigorta ile yaşlılar vücut bakımı, beslenme, ev işleri hatta tadilat konusunda yardım alıyor. Ülkemizde de yaşlı nüfusun artışı ve 2023 yılında nüfusu yaşlı bir ülke konumuna geleceğimiz öngörüsü, bu tür bir ürünün gerekli olup olmadığı sorusunu akıllara getiriyor. Şu an için evde bakım hizmeti ülkemizde sağlık sigortası kapsamında yer alan bir teminat olarak devam ediyor. Sağlık sigortası alanında hizmet veren sektör yetkililerinin ortak kanaati şu an için Türk sigorta pazarının ‘Evde Bakım/Yaşlı Bakım Sigortası’ ürününe hazır olmadığı yönünde. Sektör yetkilileri, böyle bir sigorta ürününün dizaynı için gerekli şartların olmadığına vurgu yapıyor. Acıbadem Sigorta Tazminat, Provizyon ve Kurumsal Verimlilik Koordinasyon Müdürü Nursel Erdoğan, bu sigorta ürününün dizaynı için ülkemizde gerekli şartların hazır olmadığını belirtirken, Güneş Sigorta Sağlık Sigortaları Grup Müdürü Elvan Atalay, bu sigorta için büyük bir fona ihtiyaç duyulacağını ve bu nedenle uzun süreli sigortaların konusu olması ve hayat şirketleri tarafından incelenmesi gerektiğini söylüyor. Anadolu Sigorta Genel Müdürü Musa Ülken ve Mapfre Genel Sigorta Bireysel Sağlık Sigortaları, Risk Analizi & Sağlık Operasyon Servis Yöneticisi Arzu Tansuk da evde bakım hizmetinin ülkemizde sağlık sigortası kapsamındaki bir teminat olarak sunulduğuna vurgu yapıyor. Acıbadem Mobil Sağlık Genel Müdürü Dr. Özgür Turay, ortalama insan ömrünün uzamasının, kronik hastalıkların artması anlamına geldiğinin altını çizerek, “Kronik hastalıkların artışı da evde bakım ve uzun dönem hasta bakım hizmetlerinin artık lüksten çok, birer hayati ihtiyaç olduğu gerçeğini gösteriyor. Bu hizmetlerin kolay erişilebilir hale gelmesi, çeşitli sigorta paketleri kapsamına alınmasını elbette isteriz. Önümüzdeki yıllarda, Türkiye’de ve dünyada birçok ülkede bu konunun daha çok önem kazanacağını tahmin ediyorum. Biz de Acıbadem Mobil Sağlık Hizmetleri olarak çalışmalarımızı sürdürüyoruz” şeklinde konuştu.
Evde bakım, BES’e entegre edilebilir mi?
Evde Bakım Sigortası ile birlikte akıllara gelen bir diğer soru ise böyle bir sistemin Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) ile entegre edilip edilemeyeceği. BES, rahat bir emeklilik için garanti bir yatırım sistemi olarak görülüyor ve ülkemizde sağladığı avantajlar ile büyük bir ilgi görmeye başladı. Sistem’in yaşlılık döneminde sunulacak evde bakım gibi ek bir hizmet ile daha cazip hale gelebileceği düşünülebilir. Bu konudaki görüşlerini aldığımız Anadolu Hayat Emeklilik Genel Müdürü Mete Uğurlu, yaşlılığa bağlı olarak evde bakım hizmetini içeren sigortanın, emeklilik dönemine ilişkin fayda sunduğunu belirterek, ‘Bu tür bir ürün, piyasa gelişmelerine bağlı olarak önümüzdeki dönemde şirketlerin gelir sigortası ve emeklilik gelir planı ürünleriyle bağlantılı olarak sunulabilir’ dedi. AvivaSA CEO’su Meral Eredenk ise BES ile evde bakım sigortasının hedef kitlesinin farklı olduğunun altını çizdi. Evde Bakım Sigortası’nın, ağırlıklı olarak ileri yaşlarda satın alınan bir ürün olduğunu söyleyen Eredenk, “BES ise uzun vadeli bir yatırım ve tasarruf aracı olması nedeniyle 20’li yaşlardan itibaren alınmasının çok daha uygun olduğu bir ürün. Bu noktada, hedef kitlelerin farklılığı nedeniyle satış süreçlerinde büyük fırsat olmadığını düşünüyoruz” şeklinde konuştu. Seval KARACA / SİGORTALI
Hizmet, hasta için gerekli ortam hazırlandığında başlar
Eczacıbaşı Sağlık Hizmetleri Genel Müdürü Anıl Sugetiren: Tedavisini evinde sürdürmek isteyen hastalara sunduğumuz, Türkiye’de bir ilk olan “Evde Sağlık ve Bakım” çözümümüzle doktor muayenesinden kısa veya uzun süreli hemşirelik hizmetlerine, terapi hizmetlerinden laboratuar hizmetlerine, tıbbı cihaz desteğinden sağlık destek personel hizmetlerine kadar uzanan geniş bir yelpazede 7 gün 24 saat hizmet veriyoruz. Evde Sağlık ve Bakım’da hizmet alanımız, uzun dönemli ya da kısa dönemli, yeni doğmuş bir bebekten, yatağa bağımlı yaşlı hastaya, doktor ihtiyacı olan hastadan hastane sonrası tedavisi evde sürmesi gereken hastaya kadar geniş bir yelpazeyi kapsıyor. Ayrıca, İşte Bakım, Hastalık Yönetimi, Anne ve Bebek Bakımı ve Tele Sağlık alanlarında da hizmet veriyoruz. Hizmete başlamadan önce hastanın ev ortamı, klinik durum ve ihtiyaçlarının eksiksiz bir şekilde tanımlanması bizim için çok önemli bir süreç. Dolayısıyla biz hizmet vereceğimiz hastanın ihtiyaçlarına, bakım şekline ve bakım hizmeti verilecek ortamın gerekliliklerine göre hastaya özel olarak bir bakım planı hazırlıyoruz. İşbirliği yaptığımız sigorta şirketlerini Allianz, Anadolu Sigorta, Acıbadem, Aksigorta, Demir Hayat, Yapı Kredi, Ergo Türkiye, Groupama Sigorta, Güneş Sigorta, Mapfre-Genel Yaşam, Eureko, Sompo Japan, Marsh Sigorta, MetLife olarak sıralayabiliriz. Ülkemizde evde bakım hizmetine gereksinim olduğu yeni yeni anlaşılıyor. Biz ilk başladığımızda, Evde Sağlık ve Bakım Hizmetleri, toplumun tanımadığı ve bilmediği bir kavramdı. Sağlık hizmetleri sektörünün de yani özel hastanelerin, yönetimlerinin, hekimlerin, hemşirelerin evde bakım hizmetlerini tanıması ve kendilerine rakip değil bütünleyici bir hizmet alanı olduğunu anlamaları için çaba harcadık. Tüm sektör oyuncularının da bu çalışmalara katılması gerektiğine inanıyoruz. Nitekim Türkiye şu anda her ne kadar genç bir nüfusa sahip olsa da yapılan çalışmalara göre 2050 yılında nüfus artış hızının azalacağı ve yaklaşık 19 milyonluk bir yaşlı nüfusa sahip olunacağı tahmin ediliyor. Yaşlı bir nüfusta ise, kronik ve yaşlılığa bağlı hastalıklar arttıkça evde sağlık hizmetlerine daha çok ihtiyaç duyulacak ve ilerleyen yıllarda evde sağlık hizmetlerinin önemi daha da artarak pazar büyüyecektir. Dolayısıyla toplumun bilinçlendirilmesinin yanı sıra hizmet standardizasyonunun sağlanması, kalitesinin artırılması, farklı ihtiyaçlar için farklı modellerin oluşturulması da büyük önem taşıyor.
Kronik hastalıkların yönetimi de hizmetlerimiz arasında
Acıbadem Mobil Sağlık Genel Müdürü Dr. Özgür Turgay: Entegre sağlık hizmetleri anlayışıyla birçok konuda hastaların hayatını kolaylaştırıyoruz. Kronik hastalık yönetimi, evde doktor, anne-bebek sağlığı hizmeti, uzun dönem hasta bakımı, girişimsel hemşirelik hizmeti, evde check-up, evde fizik tedavi ve rehabilitasyon, psikolojik danışmanlık, yara bakım hizmeti ve evde görüntüleme hizmeti sunduğumuz hizmetlerimizden bazıları. Mobil sağlık alanındaki hizmetlerin, çeşitli sigorta şirketleri ve devlet tarafından da desteklenmesi konusunda çalışmalarımız sürüyor. Günümüzde, özellikle gelişmiş ülkelerde nüfus artış hızı azalıyor, buna bağlı olarak ülke nüfusları yaşlanıyor. Yaşlanan nüfusla beraber sağlık harcamaları da hızla artıyor. Bu artış mevcut rakamsal verilerle dikkat çekici bir hal almanın ötesinde tüm ülkeler için geleceğe yönelik ciddi bir tehdit oluşturmaya başladı. Sosyal güvenlik sistemi güçlü olan ülkeler için de aynı tehdit geçerli. Türkiye’de evde bakım hizmetlerinin profesyonel bir hizmet olarak sunumu dünya örneklerine göre oldukça geç tarihlerdedir. İlk profesyonel hizmet örnekleri bundan 15 yıl önce özel sektörle başlamış, bunu 2001 yılından itibaren yerel yönetimlerin hizmetleri takip etti. Özel sektörün girişimi ile başlayan profesyonel hizmetlerde, özel evde bakım merkezleri bugün halen önemli bir rol üstleniyor. Evde bakım hizmetlerinin gerektirdiği multidisipliner, bütüncül, sistemli ve kalite standartlarında yaklaşımın en iyi örnekleri özel evde bakım merkezlerinde görülüyor. Diğer yandan bu hizmetlerin sosyal güvence sistemlerinde yer almaması ve özel sağlık sigortalarının sınırlı kapsamı nedeniyle maalesef bu hizmetler gereken şekilde yaygınlaşamadı. Bu bağlamda öncelikle bu kapsamı genişletmek gerekir. Bu hizmetlerin maliyeti tamamen yerel yönetimlerin kaynaklarından karşılandığından, bazı bölgelerde, dönemsel bütçelerin getirdiği sınırlamalar hizmette sürekliliğinin sağlanamamasına da neden olabiliyor. Ortak bir model olmamasından dolayı hizmet kapsamları farklılık gösteriyor. Standartların belirlenerek evde bakım hizmeti ile ilgili yasal düzenlemelerin tanımlanması ve yasal düzenlemelerdeki eksiklerin ortaya konması gerekiyor.
Sigortalımıza direkt ödeme kolaylığı sağlıyoruz
Mapfre Genel Sigorta Bireysel Sağlık Sigortaları, Risk Analizi & Sağlık Operasyon Servis Yöneticisi Arzu Tansuk: Evde Bakım Teminatı kapsamında sigortalının trakeostomili, sık orotrekeal aspirasyon gereksinimi, enteral beslenme ihtiyacı, TPN/IV sıvı desteği ihtiyacı, vantilatöre bağımlı olması ve solunum yetmezliği durumunda, ileri dönem onkoloji hastalarının ihtiyacı olan bakım giderleri sağlanıyor. Tüketiciler böyle bir teminattan daha doğrusu böyle bir risk faktöründen pek haberdar değiller dolayısıyla bilinçli bir şekilde bu teminatın sorgulandığını söyleyemeyiz. Şirketimizin sektörün önde gelen evde bakım şirketleri ile özel anlaşmaları bulunuyor. Yaptığımız bu anlaşmalarla sigortalılarımıza teminat kapsamındaki durumlarda bu kurumları tercih etmesi halinde poliçe limit ve katılım payı dahillinde direkt ödeme kolaylığı sağlıyoruz.
“Senin yanında” ile kanser hastası sigortalılarımızın yanındayız
Anadolu Sigorta Genel Müdürü Musa Ülken: Evde bakım teminatı, sigortalılarımızın sağlık kuruluşundaki yatışlı tedavileri sonrasında, söz konusu tedavinin devamı için evlerinde ya da hastanede verilen tıbbi bakımı içeriyor. Bu hizmet sigortalılarımızın özel gereksinimleri doğrultusunda planlanabiliyor. Doktorunun gerekli gördüğünü belirtir raporunun şirketimize iletilmesi ve onayını takiben, hastanın bulunduğu ortamda ve günlük yaşantısını mümkün olduğunca bozmadan sunulmaya çalışılmaktadır. Sağlanan hizmetler arasında doktorlar ve hemşireler tarafından verilen tıbbi bakım, fiziksel yardım, rehabilitasyon, tedavi veya tedavi planı hakkında hasta ve yakınlarına eğitim verilmesi sayılabilir. Evde bakım teminatı farklı limitler dahilinde de olsa tüm bireysel ve kurumsal poliçelerimizde bulunuyor. Sigortalılarımızın bir kısmı bu hizmeti bilinçli olarak kullanırken büyük bir kısmı ise şirketimiz personelinin kendilerini bilgilendirmeleri sonucunda bu hizmeti tercih ediyor. Şirketimizin bu alanda sunduğu en önemli ayrıcalık, sektörde marka değeri taşıyan, akredite belgesine sahip büyük firmalarla bu hizmeti sunuyor olmasıdır. Evde bakım hizmetinin yanı sıra şirketimizin hizmet alanında sunduğu başka bir ayrıcalık da “Senin Yanında” hizmetidir. Kanser ile savaşmaya başlayan sigortalılarımızın günlük hayatları içinde gereksinim duyabilecekleri destek ihtiyacını giderecek, gerekli maddi ve organizasyonel imkanları içeren “Senin Yanında” asistans hizmeti, Türkiye’de ilk kez Anadolu Sigorta ve Europ Assistance işbirliğiyle sunuluyor. Kanser tedavi teminatı içeren bir poliçeye sahip olan tüm sigortalılarımız bu hizmetten faydalanabiliyor. Bu üründe yer alan hizmetler, kanserin etkileri ile mücadele ve rehberlik, yurtiçi ve yurtdışı ikinci görüş, kemoterapi ve radyoterapi için ilgili merkeze nakil hizmetleri, evde bakım destek hizmetleri, pediatrik onkolojide sosyal destek, kanser tarama ve kanser hastası sigortalılarımızın evcil hayvanlarının bakımı konularını içerecek şekilde gruplanmıştır.
Tüketici evde bakım teminatını sorgulamıyor
Acıbadem Sigorta Tazminat, Provizyon ve Kurumsal Verimlilik Koordinasyon Müdürü Nursel Erdoğan: Ülkemizde özel sağlık sigortaları ile sunulan “evde bakım” teminatı, sigortalının sağlık kuruluşundaki yatarak tedavisi sonrasında, tedavinin devamı için sigortacının onay vermesi halinde kendi evinde veya tıbbi bakım merkezinde, sadece tıbbi personel tarafından yapılan tıbbi bakım ve tedavilerine ilişkin sağlık giderlerini ve tıbbi malzeme giderlerini kapsar. Bu noktada, özel sağlık sigortalarının, yalnızca Sağlık Bakanlığı’nca çalışma ruhsatı verilmiş kurumlarca verilen “evde bakım” hizmetlerini karşıladığını vurgulamakta fayda var. “Evde bakım”, yatarak tedavi teminatı ile birlikte verilen bir teminat. Dolayısıyla, sigorta şirketlerince seçimli olarak, ayrıca verilmiyor. Sigortalıların bilinçli olarak “evde bakım” teminatını talep ettiklerini, sigorta ürünü satın alma tercihlerinde bu teminat kapsamını sorguladıklarını söylemek zor. Ancak “evde bakım” hizmeti alınması ihtiyacı doğduğunda sigortalılar tarafından teminatlar ve kapsamı sorgulanmaya başlıyor. Mevcut yapıda, evde bakım teminatı ile sunulan hizmetlerin sigorta şirketleri arasında çok fazla farklılık arz etmediğini görüyoruz. Sigorta şirketlerince genel olarak, “evde bakım” hizmeti ihtiyacının, bir sağlık kurumundaki yatarak tedavinin devamı niteliğinde olması şartı aranıyor. Diğer taraftan, alınan “evde bakım” hizmetlerine ilişkin giderler belirli bir süre sınırı olmak üzere karşılanıyor. Oysaki bu kapsam, ileri yaşlardaki “evde bakım” ihtiyacını karşılamaktan uzak. “Evde bakım” sigortalarının gelişimi ve sigorta şirketlerince, ayrıcalıklı imkanlar sunulabilmesinin önünün açılması için öncelikle mevzuat alt yapısının oluşması gerekiyor.
Uzun süreli yanık tedavileri de evde bakım kapsamında
Güneş Sigorta Sağlık Sigortaları Grup Müdürü Elvan Atalay: Evde bakım teminatı, hastanede yatışı gereken ve yatarak tedavi poliçe doğrultusunda onaylanan vakalarda, hastanede kalmak yerine aynı şartları evde sağlayacak şekilde verilen bir teminat. Teminat kapsamında hasta yatağı, solunum desteği, 24 saat hemşire sağlanması ve vakaya göre doktor kontrollerinin sağlanması gibi hizmetler veriliyor. Örneğin uzun süreli geniş yanık tedavileri ya da kanser gibi hastalıkların takibi işlemleri evde bakım ile sağlanabilir. Bu teminat henüz bilinçli olarak talep edilmiyor. Ancak biz uzun süreli takip gerektiren kanser hastalarına ev konforu sağlayabilmek amacıyla öneriyoruz. Diğer taraftan sigortalının hastanede kalması gerekmeyen, özellikle ortopedik ameliyatlar sonrasında hareket kısıtlılığı nedeniyle refakatçinin yerini tutacak evde bakım hizmetleri ise poliçe teminatlarında yer almadığı için talep gelse de karşılanmıyor. Bu hizmetler tüm sektörde, bu konuda hizmet veren evde bakım şirketlerinden alınıyor. Verilen hizmetler, hastanede verilen hizmetlerle aynı. Sigorta şirketleri de kendi hizmetlerinden eklemeler yaparak farklılaştırabilirler. Bizim için önemli olan ise sigortalımızın kendini rahat ve güvende hissetmesi. Çalışmalarımızı bu doğrultuda sürdürüyoruz.
