Özer Şimşek: Hiç kimse vahim tabloyu göremedi

Sigorta Medya Odak Noktası Yazarı Özer Şimşek, sigorta sektörünün ilk çeyrek sonuçlarını değerlendirdi. “2022 yılının ilk çeyreği mali sonuçlarında oldukça sorunlu bir tablo bekleniyordu. Ancak hiç kimse sektörel bileşik rasyonun % 147’ye çıkacağı vahim bir tabloyu öngörmedi” diyen Şimşek’in değerlendirmeleri oldukça çarpıcı…

SİGORTAMEDYA / GAZETE SİGORTA

2022 yılının ilk çeyreği mali sonuçlarında oldukça sorunlu bir tablo bekleniyordu. Ancak hiç kimse sektörel bileşik rasyonun % 147’ye çıkacağı vahim bir tabloyu öngörmedi. İlk çeyrek sonunda 264 milyon TL gibi bilanço karından söz ediyoruz ki, 30 milyar TL özkaynağa sahip endüstri için sermayedar açısından bir kar ve getiriden söz etmek mümkün değil. İlk çeyrekte teknik olmayan kısımdan aktarılan yatırım gelirleri hariç, sigortacılık faaliyeti, 5.9 milyar TL zarar sonucu veriyor. Bu zararın 1.93 Milyar TL’sı kaskodan, 3.2 Milyar TL’sı zorunlu trafik sigortalarından geliyor. Yani zararın ana kaynağının motor ürünleri olduğunu belirtmek yerinde olur. Geçtiğimiz sene ilk çeyrek sonunda bileşik rasyosu % 102 olan kasko branşı bu çeyrek sonunda % 158’e çıkmış. Trafikte tablo çok daha korkunç. Aynı dönemde trafikte bileşik rasyo, % 118’den % 199’ya yükselmiş. Başka bir ifade ile sigorta şirketleri trafik branşında yazdıkları pirim kadar her gün hanelerine zarar yazıyor. 

Zorunlu trafik sigortası baskısı sürdürülüyor 

21 Ekim’de Sigorta Medya’da yayınlanan makalemde “trafik sigortasında kartlar yeniden dağıtılıyor” derken birkaç noktada bu vahim tabloya işaret etmiştim. Ancak geldiğimiz noktada öngördüğüm tablo daha farklı bir boyut kazandı. Ülkemiz hiper enflasyona doğru adım adım ilerliyor. Trafik sigortası teminatları 1 Temmuz’dan geçerli olmak üzere ilgili otorite tarafından iki katına çıkartılırken primlerde %25’lük bir iyileştirme yapıldı. Yani deyim yerindeyse “kaşıkla verip kepçeyle geri almak” gibi bir durum ortaya çıktı. Öte Yandan, rezervlere yönelik uygulanacak iskonto oranı iki yıllık devlet tahvilleri %26’lar seviyesinde iken %17’de tutulmak suretiyle sigorta şirketlerinin üzerindeki zorunlu trafik sigortası baskısı sürdürülüyor. 

Maddi hasarları doğrudan etkileyen döviz kurlarını  yukarı yönlü iken, bedeni tazminatların hesaplanmasına esas teşkil eden, asgari ücrette yıl ortasında düzeltmeye ilişkin bir çalışmanın olduğundan bizzat ilgili bakan söz etti. Kulisler bu oranın %20-30’lar seviyesinde olacağından söz ediyor. Önümüzdeki seçim ve enflasyondaki gidişata dair, yıl sonundaki asgari ücret zammının -ara dönem zammı olsa dahi- % 60’ın altında olmayacağı yönünde öngörüler var. 

Hasar pirim oranı %200’e kadar çıkabilir

Riskli Sigortalar havuzundaki hasar pirim oranındaki bozulma genel ortalamanın oldukça üzerinde. Danışman kuruluşlar buradaki hasar pirim oranın %200’e kadar çıkabileceğinden söz ediyor. Üstelik yarısı son 3 yıl pazar payına, diğer yarısı şirket sayısına bölünerek dağıtılan paylar böylesine bir tabloda doğal olarak şirketlere otomatik görev zararı gibi yükleniyor.

Riskli Sigortalar havuzundaki kapsama baktığımızda, özellikle sıklıkla hasar yapan 1-2-3. kademe araçların, bir nevi devlet tarafından sigorta şirketlerine zarar ettirecek kadar ucuz primlerle teşvik edilmesi çok sorunlu değil mi? Oysa dünyada sigorta sisteminin hasarsızlık indirimi ya da hasar sür pirimi gibi bir mekanizmayla birçok sektörde çağdaş ve otomatik bir disiplin sağladığı göz önüne alındığında, devletin bu mekanizmayı bozduğu, bir taraftan da kaza yapma potansiyeli yüksek araçların ödüllendirildiği anlamına geliyor. 

Bazı şirketlerin rezerv açığı da önemli bir sorun

Bir diğer sorun da, bazı şirketlerin rezerv açığı. Bir matematik modelle yaptığım hesaplamaya göre, İlk çeyrek sonuçlarına göre bazı şirketlerin toplam rezerv açığının 40 milyar TL’nin üzerinde olduğunu ortaya koyuyor. Üstelik asgari ücrete yapılacak yüksek zamlar bu rakamları çok daha yukarı çıkaracak gibi görünüyor.

En azından uzun kuyruklu olmayan kaskoda bu tatsız tabloya rağmen yapılan zamlarla bir nebze zararın önüne geçilebiliyor. Ancak primlere yapılan zorunlu yüksek zamlar, önemli bir kitlenin sigorta yaptırmaktan bütünüyle vazgeçeceğini düşündürüyor. Bu kitle, bugünlerde % 17 civarında iken, yılsonuna doğru % 25’e kadar çıkabilecek gibi görünüyor. Başka bir ifadeyle, kasko sigortası yaptırmış her 4 kişiden biri sigorta yaptırmaktan vazgeçecek. Bu segment, ekonomik nedenlerle kaza riskini göze alabildiğine göre, frekanslarının düşük olduğu öngörüsü ile önümüzdeki dönemde genel kasko frekanslarında yükselme görebileceğimizi tahmin etmek güç olmasa gerek. Bu nedenle sigorta şirketlerinin hızlı bir şekilde tam esnek ürünleri derhal devreye sokarak bu kitlenin sigortadan vazgeçmesini engelleyecek ürün çözümlerini hızla üretmeleri gerekiyor.

NELER YAPILABİLİR?

Zorunlu trafik konusundaki bu korkunç tablodan çıkış için TSB’nin temel misyonunu yerine getirmek adına aşağıda sıralayacağım öneriler üzerinden SEDDK nezdinde girişimde bulunması, Hazine ve Maliye Bakanı ve hatta politikacılar nezdinde lobi faaliyetleri yürütmesi gerekiyor.

1. Derhal bir takvim açıklanarak trafik sigortalarında tavan sisteminden kademeli olarak çıkışın ortaya konması,
2. Trafik sigorta primlerine 1 Temmuz itibari ile ilave % 25 zam getirilmesi. Ayrıca aylık artışların, aylık ÜFE’ye bağlanması,
3. Riskli Sigortalar havuzunun kurgulanacak bir otomatik fiyat sistemi ile bileşik rasyonun %100 olacak şekilde ayarlanması için sistem getirilmesi, 
4. Trafik sigortasına ilişkin rezervlerden elde edilen mali kar kadar, 3 yıl süresince sigorta şirketlerinin kurumlar vergisinden istisna edilmesi,
5. Değer kaybı tazminatlarına üst sınır getirilmesi,
6. Rezervleri uygulanacak iskonto oranının %17 sabitinden kurtarılarak, iki yıllık tahvil bono faizlerine eşitlenmesi.