Hayat sigortası, son dönemde çok hızlı büyüyor. Sektör yetkilileri, bireyleri ve ailesini güvence altına alan sigortada son dönemde yaşanan artışta, Kredi Garanti Fonu (KGF) kanalıyla verilen kredilerde KOBİ ve şahıs firma sahiplerine yapılan satışların da etkili olduğu düşüncesinde.
ALP SÜER / HAYATIMIZ SİGORTALI
Araç sahibi vatandaşları yakından ilgilendiren trafik sigortasında ‘tavan fiyat’ uygulaması ve riskli sürücüler için getirilen ‘havuz sistemi’ ile ilgili haberlerin ortalığı kapladığı ve trafik sonuçlarının moralleri bozduğu 2017 yılında bir branş, sektörde adeta can simidi oldu. Sektörle ilgili rakamları biraz yakından izleyenlerin de farkına vardığı söz konusu branş, ‘hayat sigortası.’ Türkiye Sigorta Birliği’nin (TSB) verilerine göre, sektörün genel olarak yüzde 15 büyüdüğü geçen yıl, hayat branşındaki prim üretim artışı yüzde 35.8 oldu. Reel olarak da yüzde 21.4 gibi çok hızlı büyüyen hayat, sektörün büyüme hızının daha da düşmesini engelledi. 2018 yılının ilk ayında da aynı seyir sürüyor. Hayat, ocakta da yüzde 22.7 oranında büyüme kaydetti. “Peki, ne oldu da son dönemde hayat sigortasının yıldızı parladı?” “Tüketicilerin hayat sigortası aşkı mı kabardı?” Biraz da bu soruların yanıtlarını arayalım. Öncelikle şunu söyleyebiliriz ki; bireyler ve onların yakınları için çok önemli bir güvence teşkil eden sigortada son dönemde yaşanan artışta Kredi Garanti Fonu (KGF) kanalıyla verilen kredilerde KOBİ sahiplerine yapılan satışların da etkili olduğu kaydediliyor.
10 yılda 7 milyar TL’nin üzerinde tazminat
İkinci sorunun yanıtından başlarsak, sigorta bilincinin düşük olduğu ülkemizde tüketicilerin hayat sigortasına aşırı talepkar olduğunu söylemek safdillik olur. Ancak, gerek sigortacılar, gerekse bankacılardan aldığımız bilgilere göre, bankalardan kredi kullanan bireylerin eskisine göre hayat sigortası (kredi bağlantılı) yaptırma eğilimi artıyor. Bir başka deyişle, bazı çevrelerin ‘tükaka’ yapmaya çalıştıkları kredili hayat sigortası tüketiciler nezdinde yavaş yavaş itibarına kavuşuyor. Söz konusu sigortanın kredibilitesinin artması da son yıllarda artan tazminatlarla yakından ilgili. Son 10 yılda (2007-2017 arasında) kredi bağlantılı hayat sigortası yaptıranlara sektörel bazda ödenen tazminat tutarının, 7 milyar TL’nin üzerinde olduğu vurgulanıyor. Gelelim, son dönemde hayat sigortasındaki prim üretim artışının nedenlerine; Sigorta sektörü, kuşkusuz ekonomik gelişmelerle çok yakından ilgili bir sektör. 2017’de yüzde 7 büyümesi beklenen Türkiye ekonomisindeki canlılığa bağlı olarak tüketici ve konut kredilerindeki artış, doğal olarak krediye bağlı hayat sigortası satışlarını da artırdı. Bu da hayat sektörünün büyümesinde etkili oldu. Ancak, tüketicilere yönelik kredilerdeki artışın da ötesinde geçen yıl hayat branşındaki hızlı büyümenin asıl sırrı, Kredi Garanti Fonu (KGF) kanalıyla verilen krediler ve buna bağlı olarak yapılan hayat sigortaları.
KGF ile hayat satışı belirleyici
Hükümetin, ekonomiyi canlandırmak için uygulamaya koyduğu KGF, teminat yetersizliği nedeniyle kredi alamayan KOBİ’lere ve KOBİ dışı işletmelere kefil oluyor ve söz konusu işletmelerin bankalardan uygun koşullarda kredi temin etmelerini sağlıyor. KGF’den yararlanan KOBİ ve KOBİ dışı şahıs firmalarının sahiplerini risklere karşı korumak için KGF ile birlikte hayat sigortası satışı da sektörde prim üretimini artırıcı bir etken. Sadece, KGF’nin, 2017’de ekonomik büyümeye tek başına 2 puan’lık bir katkı sağladığı kaydediliyor.
Vefat eden bireyin borcu nasıl ödeniyor?
Bankadan kredi kullanan bireylerin vefatı halinde, borcunun nasıl ödeneceği hayat sigortasının, ‘azalan teminatlı’ ya da ‘sabit teminatlı’ olmasına göre değişiyor. Azalan teminatlı ürünlerde birey bankaya kredi taksitlerini ödedikçe teminat azaldığı için birey vefat ettiğinde sigorta şirketi sadece bireyin bankaya olan kredi borcunu ödüyor. Sabit teminatlıda ise sigorta şirketi, vefat eden bireyin bankaya olan borcunu ödedikten sonra geri kalan tutarı da yasal varislerine ödüyor.
Tazminat almak için doğru beyan şart!
‘İyi niyet prensibi’ çerçevesinde düzenlenen sigorta sözleşmesinde sigortalının beyanı esas. Sigorta ve emeklilik şirketleri de sözleşme imzalanırken müşterilerden sağlık beyanı ve teminat limitleri doğrultusunda doktor raporu ya da çeşitli tetkikler isteyebiliyor. Sözleşme kapsamındaki risklerden herhangi birinin gerçekleşmesi durumunda da sigortalının beyanına bakılarak değerlendirme yapılıyor. Sözleşme şartlarına uygun hareket edilmediğinin tespit edildiği hallerde de tazminat ödemesi yapılmıyor. Bu nedenle kredili hayat sigortası yaptıran sigortalıların da mağduriyet yaşamamaları için doğru beyanda bulunmaları büyük önem taşıyor.
Kredili hayat dışında da sigortalara ilgi artıyor
Sektörde hayat sigortalarında ağırlığı yaklaşık yüzde 70 ile bankalar kanalıyla satılan bireysel kredi bağlantılı hayat sigortaları (vefat sigortaları) oluşturuyor. Ancak, bireylerin son dönemde kredili hayat dışındaki hayat sigortası (bağımsız) ürünlere de ilgisi artıyor. Bu ürünler arasında, sektörde bazı hayat ve emeklilik şirketlerinin sunduğu ‘prim geri ödemeli hayat sigortası’, ‘tehlikeli (kritik) hastalıklar sigortası’, ‘birikimli hayat sigortası’ başta geliyor. Prim geri ödemeli sigorta da (AvivaSA söz konusu ürünü, İyi İhtimaller Sigortası olarak sunuyor) sigorta süresi dolduğunda, risk gerçekleşmezse sigortalı ödediği primlerin tamamını geri alıyor; sigorta süresi dolmadan, risk gerçekleşirse de sigortalı ailesinin geleceğini güvence altına alıyor. Özellikle kadınlar için geliştirilen kritik hastalıklar sigortası, kritik hastalıklara maruz kalmaları durumunda kadın sigortalılara toplu para güvencesi, birikimli hayat sigortası ise sigortalıya sigorta süresi sonunda toplu para imkânı sağlıyor.
2014’den sonra kesintisiz büyüme
Hayat sigortası son 2 yıldır çok hızlı büyüyor. TSB’nin verilerinden hareket edersek, 2013 yılında yüzde 25.25 büyüyen hayat branşında toplam prim üretimi, 2014 yılında ise yüzde 3.4 daralma kaydetti. 2014’ten sonra ise söz konusu branşın geçen yılın sonuna kadar kesintisiz büyüdüğü dikkat çekiyor. 2016’da yüzde 34 büyüyen hayat sigortalarında prim üretimindeki artış, geçen yıl da yüzde 35.8 olarak gerçekleşti. Sektör temsilcilerine göre, söz konusu branşın 2016-2017 yıllarındaki kadar olmamakla birlikte bu yıl da yüzde 20’nin üzerinde büyüyecek.
“KGF ile hayat sigortası sunulması pazarı derinleştirdi”
BNP Paribas Cardif CEO’su Cemal Kişmir, Kredi Garanti Fonu’nun (KGF) hayata geçirilmesinin, hayat sigortalarını olumlu etkilediği düşüncesinde. KGF’den yararlanan şahıs firmalarının sahiplerini risklere karşı korumak için KGF ile birlikte hayat sigortasının sunulmasının pazarı derinleştirdiğini belirten Kişmir, “BNP Paribas Cardif olarak, banka satış kanalımız TEB ile birlikte KGF ile sunduğumuz hayat sigortası ürünlerimizle sektörün gelişimine katkı sağlıyoruz” diyor. Kişmir, kredi kartı satışlarındaki artış ve ihtiyaç kredilerinde 72 aya kadar kredi yapılandırmasının getirilmesinin de hayat sektörünün hızlı büyümesindeki önemli faktörler olduğunu söylüyor
“KOBİ sahiplerine hayat satışı büyümede etkili”
2017 yılının ilk 9 ayında hayat sigortalarındaki büyümenin, kullandırılan tüketici ve konut kredilerindeki artışa kıyasen 14 puan daha yüksek olduğunu vurgulayan Axa Hayat ve Emeklilik Başkan ve İcra Kurulu Üyesi Olgun Küntay, bu büyümenin arkasında Kredi Garanti Fonu (KGF) kapsamında KOBİ ve KOBİ dışı işletme sahipleri için düzenlenen hayat sigortalarının önemli bir etkisinin olduğunu söylüyor. Kredi bağlantılı hayat sigortası poliçeleri dışında sektörde önemli derecede talep gören bir ürün bulunmadığını ifade eden Küntay, “Buna rağmen, bazı şirketler tarafından sunulmakta prim iadeli hayat sigortalarının sektörde gelişmekte olduğunun altını çizmek gerekli” diyor.
“Bağımsız sigorta ürünlerine tüketicilerin ilgisi artıyor”
Anadolu Hayat Emeklilik Genel Müdürü Uğur Erkan, kredi piyasasındaki büyüme ile hayat sigortası branşı arasındaki doğrusal ilişkinin yanı sıra; dijital satış kanallarından basit ve uygun fiyatlı ürünlerin sunulması ve müşterilerin ihtiyaç ve beklentilerine yönelik ürün geliştirilmesinin hayat branşındaki hızlı büyümede etkisi olduğu görüşünde. Kredi bağlantılı hayat sigortası dışında bağımsız hayat sigortası prim üretiminin de artış trendinde olduğunu ifade eden Erkan, şu bilgileri veriyor: “Bu ürünler arasında, birikimli hayat sigortası olarak adlandırdığımız, sigorta süresi sonunda toplu para imkânı, aynı zamanda yaşam kaybı teminatı sağlayan ürünlerin de ön plana çıktığını görmekteyiz. Bu ürünlerin yanı sıra; kadın müşterilerimize özel hazırladığımız ve kritik hastalıklara maruz kalmaları durumunda toplu para güvencesi sağlayan ‘Kadına Özel Kritik Hastalık’ ile çocukları adına tasarrufta bulunmak isteyen ebeveynler tarafından tercih edilen ‘Çocuğum İçin Yatırım Sigortası’nın büyük ilgi gördüğünü gözlemliyoruz.”
“KOBİ segmentindeki müşterilere hayat satışı arttı”
2017 Nisan-Mayıs aylarında, KOSGEB kredilerinin, KOBİ segmentindeki müşterilere yapılan hayat sigortası satışlarını artırdığını vurgulayan AvivaSA Emeklilik ve Hayat CEO’su Fırat Kuruca, bankalardaki kredi kullandırma oranlarının artmasının hayat sigortalarına da olumlu yönde etki ettiğini söylüyor. Bununla birlikte, Türkiye’deki hayat sigortaları konusundaki farkındalığın henüz düşük olduğunu belirten Kuruca, “Farkındalığı da en doğru şekilde, kredi hariç risk sigortaları ile yaratabiliriz. Avivasa’nın mevcut serbest hayat sigortası üretimine baktığımızda, ‘Geri Ödemeli Hayat Sigortası’ ve ‘Tehlikeli Hastalıklar’ teminatlı ürünlerimiz en çok talep gören ürünlerimiz arasında” diyor.
KGF kredileri ‘hayat’taki büyümede etkili
▼ 30 Kasım 2017 tarihi itibariyle KGF’den kredi kullanan firma sayısı 365 bin.
▼ Kullandırılan kredi tutarı 220 milyar TL.
▼ Bu krediler için verilen kefalet tutarı yaklaşık 200 milyar TL.
▼ KGF kredileri, hayat branşı prim üretim artışında da önemli bir role sahip.
