2023 yılında 20’nci yıl dönümünü kutlayan Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) doludizgin büyüyor. Geçtiğimiz yıl net katılımcı sayısı 874 bin 740 kişi artan gönüllü BES’te bu yıl da katılımcı sayısının 1 milyon kişi artması bekleniyor.
ALP SÜER/SİGORTAMEDYA
Geride bıraktığımız 2023 yılında 20’inci yıldönümünü kutlayan Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) doludizgin büyümeye devam ediyor. ‘Doludizgin’ kelimesini özellikle kullandım; BES, 2023 yılındaki yüksek enflasyon, artan hayat pahalılığı, döviz kurlarındaki dalgalanma ve bireylerin satın alma güçlerindeki düşüşe rağmen 2023’te de hızlı büyümeye devam etti. Emeklilik Gözetim Merkezi’nin (EGM) verilerine göre, pandemi sonrasında büyümeye devam eden ve geçen yıl net katılımcı sayısı 874 bin 740 kişi artan gönüllü BES’te toplam fon tutarı ise 627,4 milyar TL’ye ulaştı. Sistemde devlet katkısı dâhil toplam fon büyüklüğü ise 703,2 milyar TL’ye yükseldi. Gönüllü BES’te hızlı büyümenin 2024’te de sürmesi bu yıl da katılımcı sayısının 1 milyon kişi artması bekleniyor.
Devlet katkısı çok etkili
Gönüllü BES’teki hızlı büyümenin birkaç nedeni var: Bunlar arasında 2013 yılında başlayan, 2022 yılı başında ise yüzde 30’a yükseltilen ‘devlet katkısı’ uygulamasının çok etkili olduğunu söyleyebiliriz. Yüzde 30 devlet katkısı, emeklilik fonlarının performansı ile birlikte BES’i bir tasarruf aracı olarak rakipsiz hale getiriyor. Devlet katkısı yanında son yıllarda emeklilik fonlarının yüksek getirisi ve BES’te son yıllardaki reformlar kapsamında ’18 yaş altı’ uygulamasının da sistemdeki büyümede etkili olduğunu söylemek mümkün.
BES’e 5 günde 15 bine yakın kişi katıldı
Gönüllü BES’te hızlı büyümenin 2024’te de sürmesi bekleniyor. Yine EGM’nin verilerinden hareket edersek, 2024’!e de hızlı giriş yapan gönüllü BES’te 30 Aralık 2023-4 Ocak 2024 arasını kapsayan 5 günlük dönemde katılımcı sayısı 14 bin 586 kişi arttı; yani sisteme net 15 bine yakın kişi dâhil oldu. Emeklilik şirketi yöneticileri ile yaptığımız görüşmelerde yöneticiler, bu yıldan da büyük beklentiler içinde. Sistemde katılımcı sayısının net 1 milyon kişi artmasını, toplam fon büyüklüğünün ise yılın ilk yarısında 1 milyar TL düzeyine ulaşmasını bekliyorlar. Sistem, devlet katkısının ilk başladığı 2013 yılındaki rekor katılımcı sayısı artışını (1 milyonun üzerinde) yakalar mı bilinmez, ancak bu yıl ve izleyen yıllarda bu rekorları zorlayabilir.
TES’le sistem tabana yayılacak
Bireysel Emeklilik Sistemi’nde (BES) hedef, BES’teki toplam fon büyüklüğünün GSYH’ye oranının şu andaki yüzde 2,5-3 seviyelerinden yüzde 10-15’ler seviyesine yani, gelişmiş kıta Avrupa’sı ülkeleri seviyesine yükselmesi. Bu hedefe ulaşmak için de sektörde şu anda bütün beklenti, Orta Vadeli Programda da (OVP) yer alan Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi’nin (TES) hayata geçmesi. Bu yıl başlaması beklenen TES’in işveren katılımını içerecek şekilde dizayn edilmesi bekleniyor. TES’in sistemi daha da büyüteceği ve tabana yayacağına dikkat çekiliyor.
Gönüllü BES’i büyüten 5 temek faktör ne?
• 2013’te başlayan ‘devlet katkısı’,
• Emeklilik şirketlerinin sistemi tanıtma çabaları,
• BES’in toplumda bilinirliğinin artması,
• Emeklilik fonlarının performansı,
• 18 yaş altı BES.
Gönüllü BES’te katılımcı sayısı 9 milyona yaklaştı
Tarih Katılımcı sayısı Fon tutarı* (bin TL)
30.12.2019 6.871.131 101.883.905,3
31.12.2020 6.900.579 137.091.395,2
30.12.2021 7.092.020 205.573.469.7
30.12.2022 7.801.305 351.406.489,6
30.12.2023 8.676.045 625.517.803,7
4.01.2024 8.690.631 627.470.007,1
*Devlet katkısı hariç.
Kaynak: EGM.
Gönüllü BES’e pandemiden sonra katılım hızlandı
Yıl Katılımcı sayısı artışı*
2020 29.448
2021 191.441
2022 709.285
2023 874.740
*Net katılımcı sayısı.
Kaynak: EGM.
