Azerbaycan sigorta pazarının potansiyeline dikkat çeken Azerbaycan Merkez Bankası Genel Müdürü Ziya Aliyev, “Azerbaycan’ın sigorta piyasasının yanı sıra finans sektörümüz de bütün yabancı yatırımcılara açık. Bu yatırımcılar Türkiye’li kardeşlerimiz olursa çok daha memnun oluruz” diyor.
Hayatımız Sigortalı Dergisi’nin en fazla dikkat çeken bölümlerinin başında ‘kapak röportajları’ geliyor. 2011 yılı başında Anadolu Sigorta’nın eski Genel Müdürü Mustafa Su ile başlayan kapak serüvenimizde, bugüne kadar çok sayıda genel müdür ve sigorta sektörü temsilcisi kapağımıza konuk oldu. Bu ay ise bir değişiklik yaptık. Kapağımızda ilk defa yurtdışından bir konuğa, kardeş ülke Azerbaycan’ın Merkez Bankası Genel Müdürü Ziya Aliyev’e yer verdik. Sayın Aliyev ile Azerbaycan Merkez Bankası’nda,
Azerbaycan sigorta sektörü üzerine keyifli bir röportaj gerçekleştirdik. Aliyev,
öncelikle Türkiye ve Türkiye sigorta sektörü ile ilişkilere büyük önem veriyor;
Türkiye’deki sigorta sektörü paydaşlarını Azerbaycan’da yatırım yapmaya davet ediyor. Yakında 1 milyar dolar büyüklüğe ulaşacak olan Azerbaycan sigorta pazarının potansiyeline dikkat çeken Aliyev, “Azerbaycan’ın sigorta piyasası da dahil finans sektörü tüm yabancı yatırımcılara açıktır. Bu yatırımcılar Türkiye’li kardeşlerimiz olursa çok daha memnun oluruz. Gelsinler, Azerbaycan sigorta sektörüne yatırım yapsınlar.Ülkemizin kalkınmasına değer katacak, sigorta piyasasının kapsayıcılığı da dahil finans sektörünün kapsayıcılığını güçlendirecek yatırımlara Merkez Bankası olarak her türlü desteği vermeye hazırız” diyor.
Şirket kurmak ya da ortaklık yatırımcının tercihi
Aliyev, Azerbaycan sigorta sektörüne yatırım yapmak isteyen Türkiye sigorta
sektörü paydaşlarına şu mesajları veriyor: “Sigorta sektörünün gelişmesi için Azerbaycan’ın demografik üstünlüğü var. Nüfus genç. Potansiyel yatırımcıların piyasayı iyi tanımalarını tavsiye ederiz. Sıfırdan mı bir şirket kuracaklar ya da faaliyette olan bir şirkete mi ortak olacak bu tamamıyla yatırımcının kendi tercihi.Merkez Bankası olarak Azerbaycan’da
yatırım yapacak Türkiye sigorta sektöründeki tüm paydaşlara yatırım
yapmadan önce pazarı tanımaları için tüm bilgi ve belgeleri şeffaf ve doğru bir
biçimde kendilerine sunacağız. Bunları inceleyip, ondan sonra nasıl yatırım yapabileceklerine kendileri karar versin isteriz.”
Azerbaycan ekonomisinin büyümekte olan bir ekonomi olduğunu ifade eden Aliyev, “Özellikle kamu sektöründeki büyüme, ekonomideki büyümeyi hızlandırdı. Azerbaycan, ekonomik büyümede sürekliliği sağlamak için yeni bir döneme girdi. Azerbaycan özel sektöre dayalı bir ekonomik büyüme modeli oluşturmaktadır” diyor. Özel sektörün büyümesi için işletmelerin risklerini sigorta ile güvence altına almanın gerekli olduğunu vurgulayan Aliyev, “Doğal afetler ve diğer beklenmedik olaylar her zaman olabilir. Bu nedenle bireylerin, işletmelerin sigorta mekanizmaları ile hasarlara karşı korunması güçlü olmalı” diye konuşuyor.
Trafik’te yüzde 100 penetrasyona ulaştık
Azerbaycan sigorta sektörünün de gelişmekte olduğunu ifade eden Aliyev,
“Hayat branşı büyüyor, birikimler hayat sigortacılığı vasıtasıyla destekleniyor. Hayat branşında vefat sigortalarını da geliştirmeyi düşünüyoruz. Bugün Azerbaycan’da 3 milyondan fazla kişi tüketici kredilerinden yararlanıyor. Bu kredileri kullanan kişilerin vefat ve karşı karşıya olduğu diğer riskleri teminat altına alan hayat sigortalarının gelişmesi gerekiyor” diyor. Zorunlu trafik sigortasında ise yüzde 100 penetrasyon seviyesine ulaştıklarını vurgulayan Aliyev, şu değerlendirmelerde bulunuyor: “Azerbaycan’da kaç araç varsa o kadar da zorunlu trafik sigortası poliçesi var. Amacımız, hasar yönetiminde kaliteyi yükseltmek. Son 3 yıldır yapılan işler ve hasarların direkt yönetim mekanizması sayesinde sigortalılar artık çok daha memnun. Merkez Bankası’na gelen şikâyetler de azaldı. Sigortacılarla birlikte yaptığımız projeler var. Zorunlu trafik sigortasında hizmet kalitesi yükseldikçe insanların güveni artacak.” Kasko sigortalarında da hızlı bir gelişme olduğunu ifade eden Aliyev, “Azerbaycan’da 1.2 milyon araç sahibi var. Buna karşın kasko yaptıranların sayısı ise 50-55 bin. Bu sayıyı kısa bir sürede en az 150 bin seviyelerine çıkarmamız mümkün” diyor. Azerbaycan’da mülk sigortalarının da zorunlu olduğunu belirten Aliyev, “Mülk sigortaları yangın, deprem ve doğal afet risklerine karşı teminat veriyor. Mülk sigortalarında da penetrasyonu yükseltmeyi hedefliyoruz. Şu anda penetrasyon yüzde 10-20 seviyesinde. Bunu birkaç yılda yüzde 50-60 seviyesine getirmek istiyoruz” diye konuşuyor.
Birey ve işletmelerin risklerini daha fazla sigorta teminatı altına alacak güvenilir piyasa yaratmak istiyoruz
Azerbaycan Merkez Bankası’nın 2024 yılına girerken yeni bir strateji oluşturup, kamuoyuna sunduğunu ifade eden Aliyev, şu bilgileri paylaşıyor: “Merkez Bankası’nın hükümetle birlikte yürütmekte olan projelerden bir tanesi de sigorta piyasasını güçlendirmek. Birey ve işletmelerin risklerini daha fazla sigorta teminatı altına alacak güvenilir piyasa yaratmak istiyoruz. Özellikle gençlerin ekonomik aktivitesi yüksek. Ekonomik aktivitelerinin yüksek olması da riskin yüksek olması anlamına geliyor. Bu riskleri sigorta teminatı altına almak lâzım. Hem zorunlu sigortaların daha iyi yapılması hem de ihtiyari sigortaların daha da gelişmesi için yapılacak şeyler var. Bunlar yapıldığında sigorta sektörü, ekonomiye daha fazla katkı sağlamaya devam edecek.”
Azerbaycan’da risk kültürünün gelişmesi lâzım
Azerbaycan’da KOBİ sigortacılığını ve KOBİ’lerin sigortaya ilgisini de konuştuğumuz Aliyev, şu görüşleri dile getiriyor: “Azerbaycan’da KOBİ’lerde sigorta penetrasyonu düşük. Bu kültürle de ilgili. Azerbaycan, Sovyetler Birliği’nin bir ülkesiydi. Burada bütün riskler, bireyler değil devletin üzerindeydi. Azerbaycan genç bir ülke, genç bir nüfus. İşletmeler de genç. O nedenle risk farkındalığını toplumda geliştirmemiz, KOBİ’lerde ve büyük işletmelerde farkındalığı artırmamamız lazım. Sigortaların faydalarını gördükçe sigorta kültürü de beraberinde oluşacaktır. Bu konuda bir örnek vereyim: Azerbaycan’da 2 yıl önce büyük bir fabrikada büyük bir yangın hadisesi oldu. Yangından dolayı ortaya çıkan hasar da yaklaşık 20 milyon ABD Doları’ydı. Bu yaşanan olay ve oluşan hasarın sigorta ile karşılanması kültür değişikliğine katkı yapıyor. Sigortanın faydasını gördükçe farkındalık da artıyor. Türkiye’deki iş insanlarını sigorta farkındalığı ile Azerbaycan’daki iş insanlarının sigorta farkındalığı aynı değil. Bunun bir gelişme süreci olduğunu düşünüyorum.”
DASK’ın deneyiminden yararlanacağız
Azerbaycan olarak Türkiye’deki Doğal Afet Sigorta Kurumu (DASK) ile işbirliklerinin olduğunu belirten Aliyev, şunları söylüyor: “DASK ile işbirliğimiz var. DASK modelini bize birkaç defa sundular. DASK deneyimini, DASK’ın Türkiye’ye faydalarını öğrenmek istiyoruz. Azerbaycan da deprem bölgesi olmasına rağmen, deprem ve doğal afetlerdeki risk profili Türkiye’den farklı. Bu nedenle deprem sigortası ürünlerine bizim sigortacıların yaklaşımı da farklı. Deprem riskini de teminat altına alan zorunlu sigortalar var. Sigorta şirketlerimiz bu riskleri de, yurtdışındaki reasürans şirketlerine devretmede de zorluk çekmiyorlar. Azerbaycan Merkez Bankası olarak bu konuda regülatif yenilikler getirdik. Her bir sigorta şirketimiz son 250 yılı göz önüne alarak deprem riski ile oluşacak hasarların tutarlarını maksimum seviyede belirlemek zorunda. Bununla birlikte şirketler deprem riskleri ile ilgili olarak ilave teknik rezerv yaratmak zorunda. Bu yenilikler sigorta piyasasını deprem
risklerini daha doğru şekilde yönetme imkânı sağlayacak.” DASK’ın dışında
Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu (SEDDK), Türkiye Sigorta Birliği (TSB), Türkiye Sigorta Enstitüsü Vakfı (TSEV), Sigorta Bilgi Merkezi (SBM) ve TARSİM ile işbirlikleri yaptıklarını belirten Aliyev, bu kurumların her birinin kendi alanları ile ilgili ortak projeler yürüttüklerini söylüyor.
Azerbaycanlı sigortacılar diğer ülkelerin reasürans piyasalarından yararlandı
Reasürans kapasitelerindeki daralma, Türkiye sigorta sektörünün 2023 yılında
karşılaştığı en önemli sorunlardan bir tanesiydi. “Azerbaycan sigorta sektörü
de bu sorunu yaşadı mı? Yurtdışından reasürans bulmakta zorlandı mı?” Bu
soruları da Aliyev’e sorduk. Rusya’daki reasürans şirketlerinin dünya reasürans piyasalarından dışlanmasının hem Azerbaycan hem de Orta Asya
ülkeleri için sorun yarattığını belirten Aliyev, “Bununla birlikte bu zorluklar Azerbaycan’daki sigortacılar tarafından iyi yönetildi. Azerbaycanlı sigortacılar diğer ülkelerin reasürans piyasalarından yararlandı” diyor.
Ziya Aliyev kimdir?
– 1977 yılında Masallı ilçesinde doğdu.
-1998 yılında Azerbaycan Devlet İktisat Enstitüsü’nden “Finans ve kredi” alanında lisans derecesi ile mezun oldu ve 2000 yılında Azerbaycan Devlet İktisat Üniversitesi’nden “Finans ve kredi” alanında yüksek lisans derecesiyle
onur derecesiyle mezun oldu.
– Kariyerine 2000 yılında Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Bankası Para Politikası Bölümü’nde liderekonomist olarak başladı.
– 2002-2005 yıllarında Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Bankası Para Politikası Dairesi EkonomikAraştırmalar Dairesi’nde baş ekonomist olarak çalıştı.
– 2005-2006 yıllarında Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Bankası Ekonomik Araştırma ve Tahmin DairesiMakroekonomik Analiz ve Enflasyon İnceleme Dairesi Başkanı olarak görev yaptı.
- 2006-2008 yıllarında Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Bankası Araştırma
ve İstatistik Dairesi müdür yardımcısı olarak çalıştı. - 2008-2009 yıllarında Azerbaycan Cumhuriyeti Milli Bankası Araştırma
Dairesi müdür yardımcısı olarak çalıştı. - 2010 yılında ABD Williams College Ekonomik Kalkınma Merkezi’nde
“Ekonomi Politikası” alanında yüksek lisans derecesi aldı. - 2010-2012 yıllarında Azerbaycan Cumhuriyeti Merkez Bankası Stratejik Yönetim Dairesi Müdürü olarak görev yaptı.
- Şubat 2012’de Azerbaycan Cumhuriyeti’nde bankacılık
sektörünün gelişmesinde yaptığı hizmetlerden dolayı “İlerleme”
madalyasıyla ödüllendirildi. - Ocak 2013’ten itibaren Merkez Bankası Genel Müdürü olarak
atanmaktadır. Şu anda bu pozisyonda çalışmaktadır.
Azerbaycan sigorta sektöründe acentelerin payı da artacak
Aliyev, Azerbaycan sigorta sektöründe dağıtım kanalları hakkında da şu bilgileri veriyor: “Merkez Bankası tarafından Sigorta Piyasası Gelişim Stratejisi hazırladık. Stratejimizde satış ve dağıtım kanallarını geliştirmek de yer alıyor. Sigorta şirketlerinde prim üretiminin yüzde 80’i doğrudan dağıtım kanallarından geliyor. Ancak sigorta sektörünün doğrudan dağıtım kanalları ile gelişmesi mümkün değil. Acenteler ve bankasürans kanalının da gelişmesi gerekli. Piyasa acenteler ve bankasürans dağıtım kanalı ile birlikte büyür. Acentelerin toplam prim üretimindeki payını artırmak için projelerimiz var. Yeni nesil sigorta acenteleri yetiştireceğiz. Bankacılık kanalını da geliştireceğiz. Bankacılarla sigortacılar arasında işbirliği platformu oluşturduk. Başta hayat sigortası olmak üzere diğer ürünlerin banka kanalı aracılığı penetrasyonu artırmayı hedefliyoruz. Doğrudan satış kanallarını da dijitalleştirmek istiyoruz.”
Dijitalleşmemiş bir sigorta sektörü ekonomiye de hizmet edemez
Azerbaycan Merkez Bankası Genel Müdürü Ziya Aliyev, dijitalleşme ve dijital sigortacılık konusunda ne düşünüyor? Biraz da kendisinden bunu öğrenmek istedik. Teknolojinin özellikle yeni jenerasyonun yaşamındaki önemine işaret eden Aliyev, şu görüşleri dile getiriyor: “Bizler çocukken babalarımızdan nakit para isterdik. Ancak, günümüzde çocuklar artık babalarından banka kartı istiyor. Dijitalleşen şirketler artık daha büyük rekabet avantajı elde edecek. Yeni gelişmelerin gerisinde kalmamak için Azerbaycan sigorta sektörü de dijitalleşmek zorunda. Bunun için de Azerbaycan Merkez Bankası olarak sektörün dijitalleşmesi için gerekli desteği vereceğiz. Dijitalleşmemiş bir sektör, ekonomiye de hizmet edemez. Sigorta Bilgi Merkezi projemiz de dijitalleşmeye hizmet edecek.”
Suistimallerle mücadelede SBM’nin projesinden yararlanacağız
Azerbaycan sigorta sektöründe de suiistimallerin yaşandığını ifade eden Aliyev, şu değerlendirmelerdebulunuyor: “Ancak bu suiistimaller, sigorta piyasasını olumsuz etkileyecek bir düzeye gelmedi. Suiistimallere karşı Türkiye tecrübesi ve diğer ülke tecrübelerini inceleyerek mevzuatları geliştirmeye çalışıyoruz. Türkiye’deki SBM projesini, Azerbaycan’da uygulamakistiyoruz. Bu proje ile Azerbaycanlı sigortacılar elde ettiği bilgilerle hasar yönetiminde her bir hasarınsuiistimal olup olmadığını değerlendirecek. Ancak bu bir deneyim süreci. Piyasa büyüdükçe sorunlar çıkacak. Sorunları da iyi, doğru değerlendirmemiz, ona göre ek önlemler almamız gerekli.”
Azerbaycan’da gerçekleştirilecek Insurtech Zirvesi için geri sayım başladı
Azerbaycan Merkez Bankası’nın desteğiyle 16 Nisan’da Azerbaycan’da gerçekleştirilecek Insuretech Zirvesi, sigorta sektörü ile dijital dönüşümde önemli rol oynayan teknoloji markalarını bir araya getirecek. Türkiye sigorta sektöründen Anadolu Hayat Emeklilik, QNB Sigorta, Allianz Türkiye, Sabancı Ageas Sağlık Sigorta, Doğa Sigorta’nın yöneticileri de Insurtech Zirvesi’ne katılarak destek verecek. Bunların yanı sıra Türkiye’de dijital dönüşümde büyük payı olan önemli teknoloji markalarından, Mirsis Teknoloji, Gtech Teknoloji, Dogus Teknoloji, NSC Teknoloji, Ultia Teknoloji, OpenText da toplantılarda yer alacak. Konuya ilişkin değerlendirmelerde bulunan Azerbaycan Merkez Bankası Genel Müdürü Ziya Aliyev, Insurtech Zirvesi’ne verdikleri önemi dile getirerek zirvenin iki ülke sigorta sektörü arasındaki iş birliklerinin gelişimine katkıda bulunacağını söyledi. Türkiye’deki Insurtech Hub’ın Azerbaycan’da yapılması için büyük destek verdiklerini belirten Aliyev, “Türkiye’nin dijitalleşme tecrübesi ile Azerbaycan’ın tanışması için bu zirve iyi bir fırsat yaratacak” dedi. Aliyev’in Azerbaycan Sigorta Piyasası üzerine bir sunum yapacağı zirvede Insurtech Hub ve Türkiye sigorta sektörü ile ilgili paneller, Azerbaycanlı sigortacılara Türkiye sigorta sektörünü ve Türkiye’deki dijital gelişmeleri daha yakından tanıma fırsatı verecek.
