Pek çok hizmeti uydular üzerinden veren ülkeler ve ticaret dünyası, uyduların devre dışı kalması riskine karşı sigorta yaptırıyor. Bunun yanı sıra, ABD Savunma Bakanlığı da yörüngedeki uyduları tehdit eden ‘uzay çöplerini’ takibe almak için 915 milyon dolarlık proje hazırlatıyor.
Günümüzde ticaretten eğlenceye, güvenlikten ulaşım çözümlerine kadar pek çok hizmet uydular üzerinden veriliyor. ABD Savunma Bakanlığı da yörüngedeki uyduları tehdit eden ‘uzay çöplerini’ takibe almak için 915 milyon dolarlık proje hazırlatıyor. Lockheed Martin tarafından hazırlanacak ve ‘uzay çiti’ adını taşıyan proje, yörüngede saatte 28 bin kilometre hızla hareket eden uzay çöplerini izleyecek.
Tüketimin hızla yayıldığı dünyamızda çöp sorunu giderek büyüyor. Özellikle büyük şehirlerin sınırlarında oluşan devasa çöp dağları uzun yıllardan beri hem çevre hem de insan sağlığı üzerinde olumsuz etkilere neden oluyor. Ancak dünya olarak benimsediğimiz bu hovarda yaşam tarzı sadece gezegenimizi değil uzayı da tehlikeli boyutlarda kirletmeye başladı. Yapılan araştırmalara göre insanoğlunun yaklaşık son 60 yıldan beri devam eden uzay macerası sonucunda yörüngeye taşıdığı veya ürettiği çöp miktarı 6 bin 500 tonu buldu. Ancak bu çöpler yerçekimi nedeniyle uzay boşluğuna gidemedikleri için dünyadan yaklaşık bin kilometre yükseklikte kendi ‘çöplük yörüngelerinde’, dünyayla birlikte dönüyor. Ancak büyüklükleri birkaç milimetreden başlayıp 10-15 santime kadar ulaşabilen uzay çöpleri saatte 28 bin kilometre hızla hareket ettikleri için özellikle yörüngedeki uyduları tehdit ediyor. Dünya çevresinde toplam 1000 tane uydunun döndüğü biliniyor. Bunlardan yaklaşık 250 tanesi haberleşme, televizyon veya navigasyon gibi sivil kullanım için yörüngede bulunuyor. Diğerleri ise tamamen askeri amaçla faaliyet gösteriyor.
150 milyar dolarlık risk
Yapılan hesaplamalara göre yörüngede bulunan tüm uyduların maliyeti 150 milyar dolar seviyesinde. Herhangi birinin veya birkaçının uzay çöpleri tarafından saf dışı bırakılması halinde ise oluşacak ekonomik zararın bir anda yüzlerce milyar doları geçebileceği belirtiliyor. Bu nedenle ABD Savunma Bakanlığı’nın açtığı ihaleyi 915 milyon dolarla alan Lockheed Martin şirketi, uzay çöplerinin tam yerini ve uçuş koordinatlarını hesaplamak için yeni bir izleme merkezi kurmakla görevlendirdi. Uzay Çiti (Space Fence) adı verilen sistem yardımıyla yaklaşık 200 bin parça uzay çöpünün yeri ve yörüngesi izlenecek.
Uydulara 20 milyar dolarlık sigorta koruması yapıldı
Uyduların devre dışı kalması hem ülkeler hem de ticaret dünyası açısından en büyük felaket senaryosu olarak kabul ediliyor. Bu nedenle başta Munich RE, Allianz, Axa, Lloyds, Swiss Re gibi dünyanın önde gelen pek çok sigorta şirketi uyduları sigortalamak için kolları sıvadı. Halen yörüngede bulunan 250 sivil uydunun 190’ı sigortalanmış durumda. Oluşan sigorta pastasının büyüklüğü ise şimdiden 20 milyar dolara ulaşmış durumda.
Habertürk