Fatih Kahya, Milli Reasürans’ın kuruluşunu ve II. Dünya Savaşı’ndaki hizmetlerini kaleme aldı.
Araştırmacı yazar Fatih Kahya, Türkiye’de sigortaların sigortası olarak bilinen Milli Reasürans’ın kuruluşunu kaleme aldı. Kahya, Sigortalı dergisinin Temmuz sayısında yer alan köşe yazısında Milli Reasürans’ın II. Dünya Savaşı’ndaki hizmetlerini Emin Erkul’un 1944 yılında yayınlanan İktisadi Yürüyüş Dergisi Sigortacılık Özel sayısında yer alan yazısından alıntılarla açıkladı.
Eskilerin mükerrer sigorta dedikleri reasürans, sigorta edilmiş riskin, belli bir kısmının veya tamamının yeniden sigorta edilmesidir. Bu yazıda Türkiye’deki sigortaların sigortası Milli Reasürans’ın kuruluşu ve II. Dünya Savaşı’ndaki hizmetlerini Emin Erkul’un 1944 yılında İktisadi Yürüyüş Dergisi Sigortacılık Özel Sayısı’nda yer alan yazısından hareketle ele alacağız.
Meşrutiyet devrine kadar (1908’e kadar) sigortacılık tamamen yabancıların ellerindeydi. Hele mükerrer sigortacılıktan yani reasürans işlerinden hemen hemen kimsenin haberi yoktu. Bizde sigortacılığın gelişmesi Cumhuriyet devrine rastlamaktadır. Bu devrin sigorta şirketleri arasında başta Anadolu Sigorta Şirketi gelir ki kuruluş tarihi 9 Nisan 1925’tir (Anadolu Sigorta Şirketi’nin web sitesine göre şirketin kuruluş tarihi 1 Nisan 1925’tir). Ancak Türk sigortacılığının hakiki inkişafı (gelişimi) reasürans şirketinin (Milli Reasürans) kurulmasından sonra mümkün olmuştur.
Reasüransın teşekkülü vatanımız için çok hayırlı olmuştur
1928 yılının son ayının 12’nci günü İcra Vekilleri Heyeti (Bakanlar Kurulu) Türkiye’de mükerrer sigorta inhisarının (tekel, tek başına sahip olma bkz. Türk Dil Kurumu Büyük Türkçe Sözlük) tesis edilmesine karar verdi ve 27 Şubat 1929 tarihinde Maliye Vekâleti (Bakanlığı) ile İş Bankası arasında belirlenen şartlar çerçevesinde işlem yapılmak ve imza edilmek üzere Bakanlar Kurulu Maliye Bakanlığı’na yetki verdi. Bazı formaliteyi takiben İş Bankası’nda 9 Haziran 1929 tarihinde Milli Reasürans şirketi esas mukavelesini İktisat Vekaleti (Ekonomi Bakanlığı) ile imzaladı ve nihayet 19 Temmuz 1929’da şirket faaliyete geçti.
Reasüransın teşekkülü ile memleket dışına giden birçok paralarımızın içeride kalması temin edilmiş, bazı yabancı sigortalara hayatlarını sigorta ettirenlerden zarar görenler kurtarılmış, sigorta primleri düşürülmüş, milli birçok sigorta şirketinin kurulmasına yardım edilmiş, özellikle sigortacılık mesleğinin gelişmesi ve ilerlemesi yolunda adeta bir okul hizmetini görmüştür.
1.000.000 Lira sermaye ile işe başlayan şirket menkul-gayrimenkul kıymetleri ile paraları bir araya gelince 20.000.000’a yakın bir mevcudiyet ifade eder ki bu da gerek idarecilerinin gerek teknikçilerinin mesaisi gerekse patron banka ile Cumhuriyet Hükümetinin çabaları ve desteği ile vücut bulmuştur.
Milli Reasürans’ın II. Dünya Savaşı’ndaki Hizmetleri
Milli Reasürans’ın II. Dünya Savaşı’ndaki hizmetlerine gelince; bu da iftihar olunacak derecededir. II. Dünya Savaşı’nın patlamasıyla Türkiye sigortacılığı önemli ve zorunlu bir ihtiyaç halinde derhal kendini gösteren savaş tehlikelerini sigortalama ihtiyacı ile karşılaşmıştır. İtiraf etmeliyiz ki ne hükümet ne de sigorta şirketleri için bu konu hazırlıklı olunan bir konu değildi. Karşılıklı bir ordugah halini alan ve kendi başlarının derdine düşen Avrupa’da bu tehlikeler için destek ve reasürör aramak ve bunu bütün ihtiyaçlara cevap verecek şekilde temin etmek hemen hemen imkansızdı. Milletler arası bir iş olan sigortacılık savaş ile beraber bu özelliğini kaybetmiş bulunuyordu.
Ülkemiz (savaş sırasındaki) hususi konumu gereği savaşan her iki tarafla da münasebette bulunmak mecburiyetinde olduğundan bu münasebetten doğan riskleri tevzi etmek (dağıtmak) ve bu işi azami teminat ve selametle devam ettirmek çok zordu. Mesele yalnızca bir ihtiyacı karşılamak değildi. Aynı zamanda bu ihtiyacı karşılamaya çalışırken başka memleketlerin istismar ocağına düşmemek, bunu kendi öz işimiz haline getirmek lazımdı. Başka memleketlerde ofislere ve hükümetin mesuliyetine yükletilen bu ağır yükü kaldırmak için Milli Reasürans şirketi elde bulunan hazır bir manivela (kaldıraç) gibi görüldü.
Milli Reasürans şirketi de bu işi, hükümetin kıymetli destekleri ve itimadından kuvvet alarak vatan hizmeti zihniyetiyle karşıladı ve ona bu azimle sarıldı. Çeşitli aşamalar, zorluklar, sorumluluklar arz eden bu işin yükünü Milli Reasürans şirketi yerli ve yabancı şirketlerle işbirliği yaparak beş senedir (II. Dünya Savaşı süresince) omuzlarında taşımıştır.
