Küreselleşmenin etkisiyle artan yağışların etki alanı da büyüyor. Sigorta poliçelerine eklenecek sel ve kar ağırlığı teminatlarıyla yaşanacak olası risklere karşı hazırlıklı olmanız, afetzede olmanızı önlüyor.
SEVAL ÖZKAP / HAYATIMIZ SİGORTALI
Küresel iklim değişiklileri, meteorolojik afetlerin sayısını, süresini ve şiddetini artırıyor. Miktarı ve rejimi değişen yağışlar ise maddi kayıpların yanı sıra can kayıplarına bile neden olabiliyor.
Bunun son örneğini ise geçen ay yaşanan kar yağışı ile görmüş olduk. Son yedi yılın en sert kışını yaşarken, yağan kar miktarı da son yedi yılın zirvesini oluşturdu. 2009 yılından bugüne yaşanan en yoğun kar yağışı ile birlikte kar kalınlığı İstanbul’da 120 santimetreyi aştı. Bu süreçte kar ağırlığına dayanamayan çatılar çöktü, ağaçlar devrildi. İstanbul, Bursa, Konya, Manisa hatta Muğla’da çöken çatılar, kimi zaman can kaybına dahi neden oldu. Konya’da aralıklarla etkisini gösteren kar nedeniyle 10 gün içerisinde 34 fabrikanın çatısı çöktü, bu felaketler işlerin aksamasını da beraberinde getirdi.
Kar ağırlığına dayanamayan ağaçlar seyir ya da park halindeki araçların hatta insanların üzerine devrildi. Aşırı soğuk havaya alışık olmayan ilçelerde de görülen kar yağışı seralara, meyve ağaçlarına zarar verdi. Kar ağırlığı beraberinde maddi hasarı getirirken yalnızca bununla da kalmadı. İşlerin durması ile iş yeri sahipleri kar kayıpları da yaşadı. Ancak kar yağışının bununla sınırlı kalmayan riskleri de bulunuyor.
Kar yağışıyla birlikte kayganlaşan zeminlerde yürümek en büyük risklerden birini oluşturuyor. Özellikle kar yağışının durmasından sonra buzlanma oluşmasıyla burkulma ve kırık gibi birçok vaka da yaşanabiliyor. Ayrıca karlı ve buzlu zeminde araç kullanımında gerekli önemler alınmadığı takdirde aracımıza, başka bir araca ya da araçlara, kendimize ve üçüncü şahıslara zarar verebileceğimiz durumlar oluşabiliyor. Yağışlar aynı zamanda tarım ve hayvancılık ile geçinen kişilere de büyük zararlar verebiliyor.
En büyük güvence sigortalı olmak
İşte tam bu durumlarda en büyük güvence ‘sigortalı olmak’tan geçiyor. Hem sağlınızı hem cebinizi korumak için kar yağışına karşı sigorta poliçenizi kalkan yapabilirsiniz. Kar ağırlığı nedeniyle binanın, konutun, aracın, şahsın uğradığı zararlara sigortanız varsa tazminatınız ödeniyor, hasarınız gideriliyor. Karda düşüp kaydığınızda yaşanabilecek burkulma ve kırık vakalarına ise ferdi kaza sigortası ve sağlık sigortası yaptırarak önlem alabilirsiniz.
Ev ve iş yerlerinizi tam korumaya almak için, yaptıracağınız sigortalarda ek teminat olarak bulunan kar ağırlığı teminatını poliçenize eklemeniz gerekiyor. Kar ağırlığı teminatı ile yoğun kar yağışından sonra, çatı üzerinde biriken karın veya buzun gerek ağırlığı gerekse kayması ya da düşmesi nedeniyle, bina ve içindeki eşyalarda doğrudan meydana gelecek zararlar karşılanıyor. Çatıda meydana gelen hasar dolayısıyla bina içindeki sigortalı eşyaların ıslanması ve bir zarar oluşması durumu da sigorta kapsamında yer alıyor.
Binanın üzerindeki karların veya buzların düşmesi sonucu üçüncü şahıslara verilebilecek maddi ve bedeni zararlar ise üçüncü şahıs sorumluluk teminatı ile giderilebiliyor. Karayollarında kar ve buz sebebiyle oluşacak zararlar da trafik ve kasko poliçeleri sayesinde karşılanabiliyor. Bu noktada trafik sigortasında ferdi kaza sigortası, artan mali sorumluluk sigortası ve asistans hizmetlerini bir arada sunan paket ürünleri tercih etmek ayrı bir önem taşıyor.
Ayrıca yalnızca kentli olmanın getirdiği risklere karşı değil, kırsalda da sigortalanma büyük önem arz ediyor. Hayvancılık ve tarımla uğraşanlar da yağışlardan oldukça etkileniyor. Bu nedenle hayatını bu şekilde kazanan kişiler de ürünlerini ve hayvanlarını, yani, emeklerini mutlaka sigortalamalı. Çok belirgin mühendislik veya uygulama kaynaklı bir handikap yok ise genel olarak karın neden olduğu tüm bu tip hasarlara eksiksiz bir şekilde tazminat ödeniyor.
Risk analizi yaptırmayı unutmayın!
Kar ağırlığının ev ve iş yerlerinde çatı çökmelerine neden olmasında sigortalı olmanın bir diğer avantajı, yaptıracağınız risk analizi ile gerekli önlemleri almış olmak. Kar yağışı kaçınılmaz bir risk, ancak oluşturabileceği daha büyük bir riske karşı önlem almak risk analizleriyle mümkün olabilir. Yani, tehlikeli olanla tehlikesiz olanı yer değiştirebilir, hasarı nasıl önleyebileceğinizi öğrenebilirsiniz. Çatınızın kar yağışına ne kadar dayanıklı olduğunu öğrenerek, gerekirse onarımını yaptırarak tehlikeyi kendinizden uzaklaştırabilirsiniz. Böylelikle kar yağdığında tedirgin olmak yerine, acil durumlara karşı hazırlıklı olabilirsiniz.
Sele karşı da önlem alın
Kar yağışının ardından oluşabilecek bir diğer risk de su baskınları olabiliyor. Ayrıca kar haricinde yaşanabilecek yağışların neden olacağı hasarlara da sigorta ile güvence sunabilirsiniz. Sel ve su baskını ya da kar ağırlığı gibi risklere karşı alınacak tedbirlerden biri, içinde mutlaka sel teminatı olan bir sigorta yaptırmaktan geçiyor. Bu teminatlar sigortalının isteğine bağlı olarak poliçeye ekleniyor. Sel ve su baskını teminatı olan bir sigorta ürünü; nehir, çay, dere ve kanalların taşması, denizlerin gel-git olayları dışında kabarması, pis suların kanalizasyon ve fosseptik çukurlarının yağışlar nedeniyle geri tepmesi, olağanüstü yağışlar nedeniyle konutu ya da işyerini dışarıdan su basması, sel sularının araçlara zarar vermesi gibi hasarları kapsıyor. Doğal olmayan durumlar ile sel ve su baskını sonucu dolaylı gelişebilecek hasarlar ise bu teminatın dışında kalıyor.
“Teminat ve limitlerinizi kontrol edin!”
Karlı havalarda, araçlarda kar lastiği olmadan trafiğe çıkılması pek çok kazaya sebep oluyor. Sürücülerin hem kendi can güvenliklerini korumak hem de karşı tarafa verebilecekleri zararları engellemek için araçlarının bakımını yaptırmaya ve mevsime uygun lastik kullanmaya özen göstermelerini öneriyoruz. Ayrıca karlı ve buzlu zeminlerde yaya olarak yürürken veya kış sporları yaparken düşmek de en sık rastlanan kazalardandır. Kişiler hem kendileri hem de araçları için sigorta yaptırarak bu risklere karşı güvence satın alabilirler.
Ferdi kaza sigortaları, ani ve beklenmedik bir kaza neticesinde sigortalının vefatı, sürekli sakatlığı veya tedavi masraflarını poliçede belirtilen limitler dahilinde karşılanıyor.
Kasko sigortası poliçeleri ile ise sigortalının kendi aracında meydana gelecek hasarlar ile birlikte, araçtaki yolcular ve kaza sonucunda karşı tarafa verilebilecek zararlar da teminat altına alınıyor. Buna karşın trafik sigortası poliçeleri, işletenin sorumluluğunu konu alıyor, kaza sonucunda karşı tarafa verilebilecek maddi ve bedeni zararlar için limitler dahilinde güvence sağlıyor. Tüm bu ürünlere eklenebilen asistans hizmetler de zor zamanlarında sigortalıların yanında olarak destek sağlıyor.
En ucuz poliçenin, en uygun poliçe olarak algılanmaması gerekir. Her şeyden önce hasar durumunda alınacak hizmetin kalitesinden emin olmak ve tazminat ödemesinde sıkıntı yaşanmayacağına inanmak önemlidir. Burada tüketici olarak yapılması gerekenin, poliçe primine göre şirket seçimi yerine poliçede muafiyet bulunup bulunmadığının kontrol edilmesi ve verilen teminatların limit ve kapsamlarının ihtiyacı karşılaması yönünde tercih kullanmak olması gerektiği düşünülmektedir. Ferdi kaza sigortası poliçelerinde ise kar veya buz üzerinde yapılan bilumum sporlar poliçe kapsamına dahil edilebiliyor. Ayrıca poliçe kapsamına asistans hizmetler eklenerek doktor veya ambulans gönderilmesi, nakil, tıbbi danışma gibi hizmetlerden faydalanılabilir.
Kentler meteorolojik afetlere karşı iyi planlanmalı
Küreselleşmenin yaşandığı günümüzde, afetlerin boyutlarını artıran nedenlerden biri de kentleşme oluyor. Kentleşme ile beraberinde gelen sorunlar, meteorolojik afetlerin etkilerini maalesef artırıyor. Bu nedenle kentler iyi planlanmalı. Kentlerde dere yatakları imara açılmamalı, suyun toprağa süzüleceği yeşil alanlar bırakmalı. Yani, doğal akış sağlanmalı. Aynı şekilde kırsal alanlarda planlar yapılarak orman alanları tarım alanlarına, taş ocaklarına, yapı stoklarına dönüştürülmemeli.
Kış risklerini nasıl azaltabilirsiniz?
▼ Yoğun kar yağışı uyarılarını radyo ve televizyondan takip edin, gerekli durumlarda Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nden telefonla bilgi alın.
▼ Araçlarınızı kar yığınını kaldıramayacak eski bina ya da yaşlanmış ağaçların altına değil, açık alanlara park edin. Araç tavanında bulunan karların ani bir fren anında ön cama gelmemesi için bu alanları yola çıkmadan önce temizleyin.
▼ Çatılarınızın bakımını yaptırın, gerekli güvenlik önlemlerini aldıktan sonra kar ve buz kütlelerini düzenli aralıklarla temizleyin.
▼ Sandviç panelli çatıya sahipseniz, çatıyı özel rezistans sistemleri ile ısıtarak olası kar ağırlığı risklerinin önüne geçin.
▼ Apartmanların giriş bölümlerinde oluşan sarkıt biçimdeki buzları, merdivenleri düzenli olarak temizleyin.
Risklere karşı sigortalı olmamak en büyük eksiklik
İlk yağan kar ertesi gün başka bir forma kavuşur. Kristalleşme ile sertleşir. Üzerine yağan kar ile dinamik bir yapı oluşmaya başlar. Rüzgar oldukça etkendir. Formu değişen kar rüzgar ile çatıda taşınabilir. Parapet ve oluklarda birikerek ağırlık noktası değişir. Çatı taşıyıcı sistemlerinde var olan eksiklik, hata, tasarım ve proje hataları, malzeme seçimi, uygulama ve imalat hatası gibi gizli kalmış kusurlar sonucu çatılar çöker. Ülkemizde kar haritası TS 498 ile tüm şehirler için belirlidir. Küresel ısınma sonucu bu standartlar değişti. Dolayısıyla riskli döneme girdik. Risklerden korunmak için uzman, risk mühendisliğinden faydalanılmalı. Hasar ve risk önleme aksiyonları öğrenilmeli.
Kar ağırlığı ve sel gibi hususlar için her işletme mutlaka risk analizi ile durumunu öğrenmeli, ardından eylem planları hazırlamalı. Kar ağırlığı teminatı tüm yangın poliçelerinde ek teminat olarak yer alır. Özel olarak ayrıca teminat kapsamını genişletmek olanaklı. Bu ve benzeri tüm hasarlar poliçe kapsamındadır. Risk tanımına uygun gerçekleşen her olay soncunda tazminat hakkı doğar. Çok belirgin mühendislik veya uygulama kaynaklı bir handikap yok ise genel olarak tazminat ödenir.
Küresel ısınma, çarpık şehirleşme, bilgisiz mühendislik tasarımları, beceriksiz uygulamalar, doğal afetler, yerel yönetim sorunları ülkemizde bu kadar fazla iken sigortalı olmamak en büyük eksikliktir. Hasar anında tecrübesi ve desteği ile sigortacılar tazminat ödemekten fazlasını otaya koyar. Poliçe olmadan bu tecrübeyi satın alamazsınız. Kimse sigorta yaptırmayacak kadar varlıklı ve zengin değildir.
Kar ağırlığı birçok hasara neden oldu
▼ İstanbul Bakırköy’de bulunan Ataköy 5. Kısım Camii’nde cenaze namazı kılınırken çatı çöktü, bir kişi hayatını kaybetti, 40 kişi yaralandı. Fatih’te bir binanın çatısı yağan karın ağırlığına dayanamayarak çöktü, altında kalan iki kişi kurtarıldı.
▼ İstanbul Üsküdar’da yoğun kar yağışı nedeniyle üzerindeki ağırlığa dayanamayan ağaç seyir halindeki belediye otobüsünün üzerine devrildi. Kadıköy’de kar yağışı nedeniyle dallarında kar biriken iki çam ağacı, park halindeki iki otomobilin üzerine devrildi.
▼ Konya’da aralıklarla etkisini gösteren kar nedeniyle 10 gün içerisinde 34 fabrikanın çatısı çöktü.
▼ Kara alışık olmayan Mersin’in Mut ilçesinde 400 bin zeytin ağacı zarar gördü.
▼ Muğla’nın Ula ilçesinde bir büyükbaş hayvan barınağının çatısında kar birikmesi sonrası çatı çöktü, bir hayvan telef oldu.
▼ Bursa’da karın ağırlığına dayanamayan bir damın çatısı çöktü, neyseki 15 büyükbaş hayvan damdan dışarı kaçarak telef olmaktan kurtuldu. Yine Bursa’da kardan devrilen ağaç ise iki aracın hasar görmesine yol açtı.
▼ Manisa’nın Şehzadeler ilçesinde 50 yıllık bir ağaç karın ağırlığına dayanamayarak kırılırken, devrilen ağaç iki otomobile büyük zarar verdi.
İstanbul’da kar kalınlığı 122 santimetreye ulaştı
▼ Çatalca-Subaşı: 122 cm,
▼ Hadımköy, Yassıören: 105 cm,
▼ Büyükçekmece, Sultangazi, Arnavutköy 68 cm,
▼ Başakşehir, Esenyurt, Beylikdüzü, G.O.Paşa: 62 cm,
▼ Ağva-Teke, Beykoz, Sarıyer, Zekeriyaköy: 55 cm,
▼ Alemdağ, Ömerli, Alibeyköy, Kağıthane, Maslak:45 cm,
▼ Uğur Mumcu, Çamlıca, Bahçelievler, K.Çekmece: 35 cm,
▼ Çekmeköy, Ümraniye, Sancaktepe: 30 cm,
▼ Ataşehir, Maltepe, Kadıköy, Üsküdar, Şile, Beşiktaş, Bakırköy: 20-25 cm,
▼ Pendik, Kartal, Tuzla: 10-15 cm.
“Sigorta yedek lastik gibidir”
Küreselleşmenin boy gösterdiği en önemli yerlerden biri de dev bir canavara dönüşen kentlerimizdir. Doğal süreçlerle gelişen bir yağmur olayı bile kentlerde hızla afete dönüşebilmektedir. Şehirleşmedeki tehlikeleri sezemiyoruz. Dolayısıyla bir risk yönetimini de beceremiyoruz. 2016 yılında dünyada ve ülkemizde yaşanan sel ve su baskını gibi meteorolojik afetlerin çoğu kırsal bölgelerden çok şehirlerde yaşanmıştır. Bunun nedeni yağışların artışı değil, kentlerin kötü planlanmasıdır. Betonlaşan şehirlerde suyun toprağa sızacağı yer artık kalmamıştır. Yağışlar çabucak sele dönüşmekte yağış evlere ve insanlara zarar vermektedir. Siz kişisel önlemlerini alsanız bile size bağlı olmayan nedenlerden dolayı tehlike altında olabilirsiniz. Bu nedenle sigorta sistemi önemlidir.
Sigorta, kullandığınız araçtaki yedek lastiğe benzer. Eğer yoksa ve aracınızın lastiği patlarsa değişemezsiniz. Bu eksiklik sizin günlük rutininizi bozar, ulaşım özgürlüğünüzün ve yaşamınız kısıtlanır. Kendimize ve çevremizdeki sevdiğimiz insanlara yaptığımız her türlü yatırım inisiyatiflerinin yok olmaması için sigortanın nimetlerinden yararlanmalıyız. Sözgelimi, şiddetli yağışlar gibi meteorolojik olaylar sel ve su baskını gibi beklenmedik afetler yaratabilir; hem kırsalda yaşayan, hem de kentlerde yaşayan insanlar bu tür afetlerden zarar görmemek için sigortalama sistemlerine başvurmalıdır. Böylece olağanüstü koşullarının ardından hayat daha kısa sürede normale dönebilir. Parametrik sigorta sistemi de bu tür meteorolojik afetlerin zararlarına karşı düzenlenmiş bir yapılanmadır. İlk kez deprem için yürürlüğe sokulmuştur. Yeterince yaygın değildir. Kapsamı daha da geliştirilmelidir.
Sigorta sisteminde primler çok yüksek olmamasına karşılık mevcut poliçe sayıları sigorta sistemin yeterince özendirici olmadığını göstermektedir. Bunun yolu vatandaşın hangi doğa kaynaklı tehlikelerle başbaşa olduğunu ve ne tür riskler taşıdığını anlatmaktır. Yani sigorta sektörü bilinçlendirme ve bilgilendirme çalışmalarına biraz daha vakit ve kaynak artırmalıdır. Ar-Ge, akademik işbirlikleri ve protokoller geliştirmelidir.
