Yılın geri kalanında yaşanan doğal felaketler, Türkiye’de sigortanın önemini bir kez daha ortaya koyarken, sektörün Türkiye ekonomisine katkısı da giderek artıyor. Verdiği teminatları 100 trilyon TL’ye yaklaşan sigorta sektörü finansal olarak da sağlamlığını koruyor.
ALP SÜER | SİGORTAMEDYA
Toplumda yaşça büyüklerin sıkça kullandığı bir söz vardır: “Bir musibet, bin nasihatten yeğdir.” Geçen günlerde İstanbul’u da iki defa vuran ve büyük maddi zarara yol açan ‘tufan’ olayı da adeta bu sözü hatırlatır nitelikte. Gerçekten de yaşananlar, sigortanın önemini bir kez daha ortaya koyarken, sel ve dolu olayları sigortayı sadece masraf olarak görenler için de adeta ders niteliği taşıyor. Geçen ay, Hazine Müsteşarlığı’nın yayımladığı, ‘2016 Yılı Türkiye’de Sigortacılık ve Bireysel Emeklilik Faaliyetleri Hakkında Rapor, sigorta sektörünün topluma ve ülke ekonomisine katkısı konusunda çok yararlı bilgiler içeriyor. Ayrıntılara geçmeden, Rapor’da vurgulanan üç noktayı;
- Sektör büyümeye devam ediyor.
- Verilen teminatlar 100 trilyon TL’ye yaklaştı.
- Sektör finansal olarak sağlam şeklinde özetleyebiliriz.
GSYİH’nin 35 katı teminat
Biraz da bu noktaları destekleyici olarak Rapor’daki rakamlara göz atalım. Öncelikle, Türkiye’de sektör reel olarak büyümeye devam ediyor. Geçen yıl yüzde 30.4, (reel yüzde 26.6) büyüyen sektör, Çin’le birlikte dünyada en hızlı büyüyen sektör oldu. İkinci olarak da sektörün ekonomiye katkısı giderek artıyor.
Sigorta sektörünün, ülke ekonomisine katkısı konusunda iki önemli gösterge var. Bunlardan ilki verilen teminatların (cover) büyüklüğü, ikincisi ve asıl önemlisi, söz konusu teminatların o ülkenin gayrisafi yurtiçi hasılası’na (GSYİH) oranı. Teminatların, GSYİH’ye oranının yıllar itibarıyla yüzde 30’un üzerinde ve istikrarlı bir seyir izlediği dikkat çekiyor Yine söz konusu raporda yer alan bilgilere göre, Toplam Teminatlar/GSYİH oranı, 2012’de yüzde 31,67 iken, 2014’te yüzde 37,43’e kadar yükselmiş, 2016’da ise yüzde 34,69 olarak gerçekleşmiş. Bir anlamda sektör, Türkiye’nin kabaca milli gelirinin 35 katı bir teminat vermiş ki, bu da ekonomiye katkı açısından az buz bir şey değil. Raporda, ekonomik koşullardaki iyileşmeler, yerli ve uluslararası sermayenin artan talebi ve mevcut büyüme potansiyeli dikkate alındığında, sigorta sektörünün istikrarlı bir şekilde büyümeye devam etmesi ve gelecekte ekonomik istikrara daha fazla katkıda bulunması beklenildiğine dikkat çekiliyor.
Sektör kapı gibi sağlam
Vatandaşın aklına, “Yıllardır bunca olay oluyor, sigorta şirketlerinin hasar ödemeleri artıyor. Sektör bu yükümlülüğün altından kalkıyor mu?” sorusu gelebilir. Bu sorunun yanıtı da aslında Hazine Müsteşarlığı’nın, ‘2016 Yılı Türkiye’de Sigortacılık ve Bireysel Emeklilik Faaliyetleri Hakkında Rapor’unda gizli. Rapordan öğrendiğimize göre, Türkiye’de sigorta ve bireysel emeklilik sektörleri, amiyane tabirle ‘kapı gibi sağlam!”
Sektörde finansal sağlamlığın en önemli göstergesi de ‘sermaye yeterlilik rasyosu (mevcut öz sermaye / gerekli öz sermaye)’ 2016 yılı sonu itibarıyla şirketlerin sermaye yeterlilik rasyoları, hayat dışı şirketlerde yüzde 120, hayat ve emeklilik şirketlerinde ise yüzde 357 olarak gerçekleşmiş. Bu veriler, her iki sektörün de yükümlülüklerini karşılayabilecek yeterli öz kaynağa sahip olduğunu ortaya koyuyor. Kuşkusuz, rakamlar 2016 yılına ait veriler olmasına karşın sektörde bu yıl da yükümlülüklerini karşılayamayacak düzeyde mali yapıda bir bozulma beklenmiyor.
Hızlı büyümeye ve tüm potansiyeline karşın, sektörün (özellikle hayat dışında) yumuşak karnının ‘karsızlık’ olduğu da bilinen bir gerçek. Ancak, bu konuda da geçen yıl olumlu gelişmeler söz konusu. Hayat dışı sektörün olağan faaliyetlerinden elde ettiği teknik kâra (teknik bölüm dengesi) odaklandığımızda, 2014’te yaklaşık 1 milyar TL kâr ettikten sonra, 2015’te 776 milyon TL zarar eden sektör geçen yıl 1.7 milyar TL teknik kâr etti.
Kuşkusuz, geçen yıl trafik sigortası primlerindeki artış ve sigorta şirketlerince alınan önlemler bu sonuçta etkili. Ancak, bu yıl koşullar geçen yıldan biraz farklı. Trafik sigortasında ‘tavan fiyat uygulaması’ ve sektörde artan rekabetin de etkisiyle, hayat dışı sektörün teknik bölüm dengesinin yıl sonunda negatif olması bekleniyor. Kârlılık açısından hayat ve emeklilik branşında ise bir sıkıntı yok. İlgili branşta 2012’den beri giderek artan teknik kar, 2016’da 1 milyar TL’ye ulaştı.
BES hızlı büyümeyi sürdürüyor
Raporda, Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) ile ilgili de bilgiler yer alıyor. Raporda verilen bilgilere göre, BES, 2013 yılı başında doğrudan devlet katkısı yakalamış olduğu hızlı büyüme trendini 2016 yılında da sürdürdü. Sistemdeki katılımcı sayısı, 2015 yıl sonuna göre 600 bin kişi artarak 6.6 milyon adede ulaştı, katılımcılara ait fon tutarı da devlet katkısı ile birlikte 48 milyar TL’den 61 milyar TL’ye yükseldi. Söz konusu Rapor, 2016 yılı ile ilgili bilgileri içeriyor. Emeklilik Gözetim Merkezi’nin (EGM), 11 Ağustos tarihli verilerine göre bu yıl da büyümeye devam eden BES’te toplam katılımcı sayısının 6 milyon 824 bin 746’ya ulaştığını, toplam fon tutarının ise devlet katkısı dahil 71.4 milyar TL’ye yükseldiğini belirtmekte yarar var.
Sigortacı hasarda belli oldu
Sigorta sektörünün ülke ekonomisine katkısı, verilen teminatlar gibi faktörler kuşkusuz önemli; ama vatandaşı asıl ilgilendiren de sigorta şirketlerinin hasar ödemeleri. Hazine Müsteşarlığı’nın, ‘2016 Yılı Türkiye’de Sigortacılık ve Bireysel Emeklilik Faaliyetleri Hakkında Raporu’nda yer alan istatistiki bilgilere göre, hayat ve hayat dışı branşlar dahil 2012’de 11.2 milyar TL tazminat ödeyen sektör, geçen yıl ise toplam 18.1 milyar TL tazminat ödemesi gerçekleştirmiş. Bu tutarın 15.8 milyar TL’lik kısmı yani yüzde 87’si hayat dışı sektörde gerçekleşmiş. 2017’de hasar ödemeleri daha da artacak. Sadece, İstanbul’u iki defa vuran sel ve dolu olaylarının sektöre 500-600 milyon TL tutarında ilave fatura çıkaracağı tahmin ediliyor. Bu nedenle, ödenen tazminatların geçen yılki tutarı aşabileceği belirtiliyor.
