Mustafa Nazlıer: Sandviç panellerin yangın riskine etkisi

MUSTAFA NAZLIER | HAYATIMIZ SİGORTALI

Türkiye’de incelenen sandviç panel üretici firmalarının genellikle dolgu malzemesi olarak, poliüretan, polistren, cam yünü ve taş yünü kullanıldığı görülmektedir. Üretici firmalar iç dolgu malzemesi olarak en çok poliüretanı tercih etmektedir. Dolayısıyla piyasada sıklıkla kullanılan yapı malzemelerini de petrol türevleri oluşturmaktadır.

Yangın riski;

◆ Sandviç panellerin ateşleme kaynağı ile buluşması sonrası kolayca içten içe yanmaya başlaması ve alevleri cephe ve/veya çatı panelleri boyunca hızlıca dağıtması, yangının yayılım hızını belirgin oranda arttırması,

◆ İçten içe yanması sebebiyle algılama sistemleri tarafından geç algılamaların gerçekleşmesi,

◆ Damlamalarla diğer bölümlerde yeni yangın merkezleri meydana getirerek tüm binada yangının yayılmasını sağlaması ve tüm sistemin çökmesine neden olup, yangına müdahale olanağını yok etmesi,

◆ Petrol türevlerinden imal edildiklerinden, yangın esnasında yoğun siyah dumanla birlikte toksik gazlar açığa çıkarması ve yangına müdahaleyi güçleştirmesi,

◆ Yangın anında panel yüzeyleri bükülerek yapısal çökmelerin meydana gelmesi gibi nedenlerle artmaktadır. Yapılan incelemelerde petrol türevi panellerin tutuşmasına neden olan başlıca etkenler ise;

◆ Elektrik tesisatları,

◆ Sıcak çalışma izin prosedürlerinin uygulanmaması (kaynak işlerinin mutlaka gerekli güvenlik önlemleri alındıktan sonra panellere uzak konumda ve ehil kişilerce yapılması),

◆ Depolama koşuları (panellere yakın konumlu kolay yanabilir emteaların istiflenmesi) olarak sıralanmaktadır.

Endüstriyel yapılarda karşılaşılan ve yangın güvenliğini ortadan kaldıran önemli bir konu da, rüzgarın metal çatı elemanını devamlı yalayarak yüksek bir statik enerji birikmesine neden olmasıdır. İki metal çatı arasındaki plastik esaslı ısı yalıtım malzemesi gibi yalıtkan ürünün bulunması, çatı elemanını kondansatör haline getirir. Beher 1 santimetre kalınlıkta 1000 voltluk bir ark meydana gelmesine ve yangının başlamasına neden olabilmektedir. Bu enerji sadece özel bir üst katman topraklaması yapılması halinde boşalır.

OSB’lerde kurulan sanayi tesislerinde petrol türevi izolasyon malzemesine sahip sandviç panellerin çatı ve/veya cephe kaplaması olarak kullanımı oldukça yaygındır. Bu nedenle meydana gelen yangınlar hızla yayılmakta ve yangınların kontrol altına alınması yoğun duman ve toksik gazlar nedeniyle oldukça uzun zaman almaktadır. Dolayısıyla, genellikle tesisler tamamen yanarak yok olmaktadır. Yanan tesislerin sigortaları olsa bile maddi hasarı karşılansa da meydana gelen dolaylı kayıplar nedeniyle yüzde 40 oranında tekrar kurulamadığı ve piyasadan silindikleri bilinmektedir. Söz konusu kayıplar sigorta şirketlerine ciddi bir tazminat yükümlülüğü getirdiği gibi ülke ekonomisine verdiği zarar da ciddi boyuttadır.

Günümüzde sandviç panellerin yangın dayanımlarının artmış olduğundan ve B sınıfı olarak adlandırılan PUR ve PIR dolgulu sandviç panellerin kolayca yanmadığından bahsedilse de durum pratikte tamamen farklı olup meydana gelen hadiseler, riskin boyutunu açıkça göstermektedir. Bu nedenle kompozit panel kullanımının sınırlandırılması, kullanılacak ise organik bileşene sahip olan cam yünü ve taş yününün kullanılması önerilmektedir. Sandviç panellerin yangınların yayılımındaki etkisi oldukça fazladır. Yukarıdan bakıldığında tesis çatısının tamamen sandviç panel kaplı olduğu görülmektedir. Tek mahalden oluşan sandviç panel kaplı tesis yüzde 100 PML (olası en yüksek hasar) oranına sahiptir.

Önümüzdeki ay PML ve sandviç panel ilişkisini içeren yazımı sizlerle paylaşıyor olacağım.