Hayatımız Sigortalı yazarı Avukat Özlem Hökenek, 1 Ocak 2017 tarihinden itibaren başlayacak olan Bireysel Emeklilik Sistemi’ne (BES) otomatik katılım uygulamasının, çalışanlara ikinci bir emekli maaşı sağlamanın yanı sıra tasarrufa teşvik etmek amacını da taşıdığını söyledi. BES’e otomatik katılım için asgari katkı payının ve bekleme süresinin ne kadar olacağı ve devlet katkısının hangi çerçevede gerçekleşeceği, uygulamanın kimleri kapsayacağı gibi konularda kafalarda birçok soru bulunduğunu ifade eden Hökenek, yeni uygulama ile işverenleri ve milyonlarca çalışanı nelerin beklediğini anlattı.
Otomatik katılım uygulaması; kamu sektöründe ve özel sektörde istihdam edilen 45 yaş altı tüm çalışanların otomatik olarak Bireysel Emeklilik Sistemi’ne (BES) dâhil edildiği bir emeklilik ve tasarruf programıdır.
1 Ocak 2017 tarihinden itibaren başlayacak olan BES otomatik katılım uygulaması, çalışanlara ikinci bir emekli maaşı sağlamanın yanı sıra tasarrufa teşvik etmek amacını da taşıyor.
Çalışanları Bireysel Emeklilik Sistemi’ne (BES) dahil ederek, ülkenin tasarruf oranını artırması beklenen otomatik katılım sistemine ilişkin mevzuat çalışmaları tamamlanmak üzere… İşyeri bazlı özel emeklilik planlarına yönelik bir uygulama olan otomatik katılım, 4632 sayılı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu’nda değişiklik yapan 6740 sayılı Kanun ile 25/08/2016 tarih ve 29812 sayılı Resmi Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girdi. 6740 numaralı Bireysel Emeklilik Tasarruf ve Yatırım Sistemi Kanunu’nda Değişiklik Yapılmasına Dair Kanun ile beraber Bireysel Emeklilik Sisteminde Devlet Katkısı Yönetmeliğinde Değiştirilmesi Gereken Hususlar Hakkında Yönetmelik taslağı da hazır ve şu aralar şirketlerin görüşlerinde.
Bu yönetmelikte; BES’te katılımcıların katkı paylarına karşılık olarak ödenecek devlet katkısının hesaplanmasına, ödenmesine, yatırıma yönlendirilmesine, hak edilmeyen tutarlar ile haksız ödendiği tespit edilen tutarların kapsamına, iadesine veya mahsup edilmesine ve devlet katkısıyla ilgili diğer işlemlere ilişkin usul ve esasları düzenlemektir.
BES’e otomatik katılım için asgari katkı payının ve bekleme süresinin ne kadar olacağı ve devlet katkısının hangi çerçevede gerçekleşeceği, uygulamanın kimleri kapsayacağı gibi konularda kafalarda birçok soru bulunuyor.
4632 sayılı Kanun’a eklenen Ek Madde 2- (Ek: 10/8/2016-6740/1 md.) maddesinde belirlenen şart ve koşulları da inceleyerek akıllara gelebilecek ilk soruları aşağıda cevaplamaya çalıştık.
Otomatik katılım sistemi ne zaman yürürlüğe girecek?
1 Ocak 2017 tarihinde yürürlüğe girecek.
Otomatik katılım sistemine kimler katılacak?
● Türk vatandaşı veya 29/5/2009 tarihli ve 5901 sayılı Türk Vatandaşlığı Kanunu’nun 28’inci maddesi kapsamında,
● 45 yaşını doldurmamış,
● 31/5/2006 tarihli ve 5510 sayılı Sosyal Sigortalar ve Genel Sağlık Sigortası Kanunu’nun 4’üncü maddesinin birinci fıkrasının (a) ve (c) bentlerine göre, çalışanlar dahil olur.
▼ Kapsama alınacak işyerleri Bakanlar Kurulu Kararı’nca belirlenecek.
▼ İşverenin bir yükümlülüğü bulunuyor mu? 5510 sayılı Kanunun 12’nci maddesi kapsamındaki her işveren, çalışanları adına, bir emeklilik şirketi ile sözleşme yapmakla yükümlü.
Katkı payı ödemesi nasıl olacak?
İşveren, çalışanlar tarafından ödenecek katkı payını, en geç çalışanın ücretinin ödeme gününü takip eden işgünü, ücret ödemesinin yapıldığı banka aracılığıyla emeklilik şirketine aktarmakla yükümlü.
▼ Katkı payının ödenmesi İşverenin katkı payını emeklilik şirketine geç aktarması veya aktarmaması durumunda 4632 sayılı Kanun kapsamında çalışanın birikiminde oluşan parasal kaybın ve 3095 sayılı Kanun kapsamında yürütülecek temerrüt faizinin ödenmesinden sorumludur. İşverenler bu kapsamındaki yükümlülükleri bakımından Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı tarafından denetlenir. İşverenin kapsamındaki yükümlülüklerine ve düzenlemelere uymaması halinde, her bir ihlal için Çalışma ve Sosyal Güvenlik Bakanlığı’nca 100 Türk Lirası idari para cezası uygulanır.
İşverenin emeklilik şirketine bildirim yükümlülüğü
İşveren, çalışanların bilgilerine ve yatırım tercihlerine ilişkin bilgilerin ilgili emeklilik şirketine doğru ve eksiksiz olarak ulaşmasını sağlar.
Devlet tarafından katılımcılara yapılacak olan katkılar aşağıdaki şekliyle özetlenebilir;
● Çalışanlar, 4632 sayılı Kanun kapsamında her ay yatırdıkları çalışan katkı payının yüzde 25’i oranında devlet katkısına,
● İki aylık cayma süresinin sonunda sistemde kalmayı tercih etmeleri halinde 1.000 TL ilave devlet katkısına (hak ediş süre/oranları dahilinde),
● Emeklilik döneminde birikimini yıllık gelir sigortası olarak almayı tercih eden çalışanlar ise ilave yüzde 5 devlet katkısına hak kazanırlar.
▼ Sistemde en az 10 yıl bulunan ve 56 yaşını tamamlayan çalışanlar emeklilik hakkı kazanır.
▼ Emeklilik hakkını kullanarak sistemden ayrılan çalışanlar, aşağıdaki teşviklerden tamamen faydalanır:
● Düzenli olarak hesabına ödenen yüzde 25 oranındaki devlet katkısı,
● TL tutarındaki sisteme giriş esnasında verilen devlet katkısı,
Çalışan birikimini üç yöntemle alabilir:
- Toplu para,
- Programlanmış Geri Ödeme: Kendi belirleyeceği tutarda emekli maaşı şeklinde alır ve parasının tamamı sonlanıncaya kadar devam eder.
- Yıllık Gelir Sigortası: Ömür boyu emekli maaşı şeklinde alır (Bu tercihi kullanan çalışanın ek olarak verilen birikiminin yüzde 5 kadar daha devlet katkısı teşvikinden faydalanabilir).
