Hayatımız Sigortalı dergisi yazar Murat Geylani Aktaş, 1 Ocak’tan itibaren bin ve üzeri personele sahip şirketlerdeki 45 yaşını doldurmayan tüm çalışanların otomatik olarak Bireysel Emeklilik Sistemi’ne dahil edildiğini açıkladı. Otomatik katılım uygulamasıyla ilgili halen akıllarda soru işaretleri olduğunu belirten Aktaş, yeni sistemle ilgili merak edilenleri açıkladı.
‘Otomatik katılım sistemi’ kimleri kapsayacak?
Bin kişi üzerinde çalışana sahip işyerleri, bir bireysel emeklilik şirketiyle anlaşarak çalışanlarına emeklilik planı sunulmasını sağlayacak. Bu iş yerlerinde çalışan TC vatandaşı, 45 yaşını doldurmamış çalışanların hepsi ve daha sonra işe yeni başlayanlar da otomatik olarak Bireysel Emeklilik Sistemi’ne (BES) dahil edilecek. İlk etapta sadece bin kişi ve üzeri çalışana sahip özel sektör işyerleri sistem dahiline alınacak. Kamu kurum ve kuruluşları ile 250-1000 arası çalışanı olan özel sektör 1 Temmuz 2017’de sisteme girecek.
Otomatik katılım kapsamında ne kadar katkı payı ödenecek?
Çalışanların prime esas kazançlarının yüzde 3’üne denk gelen tutar işveren tarafından kesilerek emeklilik şirketine, çalışan adına yatırılacak. Asgari ücretlilerin ödeyeceği aylık katkı tutarı 50 TL olacak.
Emeklilik planı nedir?
Bireysel emeklilik şirketi ile çalışan arasında imzalanan, tarafların hak ve yükümlülükleri ile, katkı payı miktarı, ödeme periyotları, katılımcıdan tahsil edilecek masrafların belirtildiği, fon dağılımının gösterildiği resmi sözleşmedir.
Yatırım fonu nedir?
Katılımcılardan her ay tahsil edilecek katkı paylarının yatırıma yönlendirilmesinde kullanılan yatırım araçlarıdır. Katılımcılar, emeklilik şirketinin kendilerine sunduğu yatırım fonlarından kendi yatırım tercihlerine uygun olanlardan bir veya birden fazla fon tercihinde bulunabilir. Hiçbir tercihte bulunmayan katılımcıların katkı payları, standart fonlarda değerlendirilecek.
Sisteme katılmak istemeyenler ne yapacak?
1 Ocak 2017’den itibaren otomatik katılım kapsamına giren işyerlerinde işverenler çalışanlarının insiyatifi dışında, maaşlarından yüzde 3 kesinti yaparak anlaşmalı olduğu emeklilik şirketine aktaracaklar. Sisteme katılmak istemeyen çalışanlar ikinci ayın sonunda işverene veya emeklilik şirketine posta veya internet yoluyla bildirimde bulunarak ‘cayma hakkı’nı kullanabilecekler. Bu durumda çalışanın sistemdeki birikimi, herhangi bir kayba uğramadan kendisine iade edilecek.
Devlet katkısı var mı?
Çalışandan kesilen katkı payının yüzde 25’i kadar devlet katkısı hesabına yatırılacak. Ayrıca ilk katılımdan itibaren iki aylık süre sonunda sistemde kalmaya devam edenler, 1.000 TL tutarında ekstra bir devlet katkısına daha hak kazanacak.
Zaten BES hesabı olanlar ne yapacak?
Mevcut durumda BES’e dahil olanlar da otomatik katılım kapsamındaki bir iş yerinde çalışıyorsa sisteme dahil edilecek. Çalışan arzu ederse her iki BES hesabına da ayrı ayrı katkı payı ödeyerek, devlet katkısına hak kazanabilir. Arzu ederse ise iki aylık süre sonunda cayma hakkını kullanarak otomatik katılımdan ayrılabilir.
İş yerinden ayrılma durumunda ne olacak?
Çalışan iş yerinden ayrıldığında, yeni iş yeri otomatik katılım kapsamında ise eski emeklilik sözleşmesini yeni şirketindeki emeklilik şirketine hiç bir hak kaybı olmadan aktarabilir. Yeni iş yeri otomatik katılım kapsamında değil ise çalışan arzu ederse eski emeklilik şirketine katkı payı ödemeye devam edebilir, arzu ederse sözleşmesini sonlandırabilir. Ancak, ayrılma durumunda 56 yaş ve 10 yıl BES’te kalma kriterlerini karşılamıyorsa devlet katkısı tutarlarını ancak hak ediş sürelerine bağlı olarak alabilir.
Otomatik katılım kapsamında nasıl emekli olunabilir?
Emekli olabilmek için otomatik katılım kapsamında en az 10 yıl sistemde kalmak ve 56 yaşını tamamlamak gerekiyor. Bu kriterleri tamamlayanlar kendi birikimleri ve onun getirileri ile devlet katkısının tamamını alabilirler. Ayrıca, emeklilikte birikimlerini en az 10 yıllık düzenlenecek ‘yıllık gelir sigortası’ kapsamında almayı tercih ederlerse, birikimin yüzde 5’i kadar ek devlet katkısına hak kazanacaklar.
