Mustafa Nazlıer: “Merhaba 2024”

Ekol Ekspertiz Genel Müdürü Mustafa Nazlıer, geride bırakmaya hazırlandığımız 2023 yılında sektörün performansını ve 2024 yılında sektörü bekleyen zorlukları, ödevleri ve fırsatları Sigorta Medya için kaleme aldı. Nazlıer’ın sektöre ışık olacak tespitleri şöyle:

2022 yılı 12. Ayında “Merhaba 2023“ rumuzlu yazı ile 2023 yılı için aşağıdaki gibi bir giriş yapmışım.

Astrologların her dediği oluyor. Babavanganın Kehanetlerini takip ediyoruz. Bunlar da bir çeşit risk anlatımı. Kanıtlanamasa da ön görü paylaşımıdır. Tüm insanlık tarafından da ilgi çekici bulunup dikkate alınmaktadır. Sigortacıların emek verdiği bilimsel risk analizleri, tanımlamalar  ve tahminleri bu kadar ilgi görmüyor. Sigorta sektörü korku satmıyor güven satıyor. Ne olacağını söylemek ile o olduğunda ne yapacağını taahhüt etmek arasında ki farkı, insanlık  ilginç ve ironik biçimde farklı değerlendiriyor. Falcılara para ödeyen akıl sigorta primi ödemiyor. Korku ve merak, akıldan üstün gelebiliyor.

Ne diyorlar; salgın hastalık, kıtlık, nükleer savaş, küresel ısınma, dünya savaşları, depremler, afetler v.s.. Küresel risk raporları da aynılarını yazıyor. Astrologlar, kahinler ve risk yöneticileri 2023 için hep beraber aynı şeyleri söylüyor ise artık tahminde bulunmak yerine tedbir almaya başlamak gerekmez mi ? Evet hiçbir şey iyi olmayabilir  ama onu biz iyi hale getirebiliriz.

Che Guevara’nın söylemi kulağa hoş geliyor: “Belki hiçbir şey yolunda gitmedi; ama hiçbir şey de beni yolumdan etmedi! Hayatta öyle seçimler yap ki kazandığın şeyler, kaybettiklerine değsin… Hayatta daima gerçekleri savun! Takdir eden olmasa bile vicdanına hesap vermekten kurtulursun.” Demiş ve güzel de söylemiş.

Covid sonrası hiçbir ülke ve sektör başarılı geri dönüş yapamadı. Bir planlama olmadığı için hazırlıksız başlanan geri dönüşler de spontan gelişen çözüm önerileri ile tutunmaya çalışıldığı açık. Küresel  sorunlar zinciri içinde bir parçayız.  Jeopolitik konum dışında yaşam biçimi, eğitim ve kendine özgün toplum modelimiz ile sürekli değişen gündem içinde savruluyoruz.

Sigorta sektörü olarak geleceği ön görme alışkanlığı ve bunu bir meslek olarak yapıyor olmak sanırım ayrıcalık. Kahinlerden veya astrologlardan duymaya gerek kalmıyor. Zor bir yıl ve takip eden daha zor yıllara giriyoruz. En kısa plan 3 yıllık olmalı diye düşünüyorum. Geri gitmeden ayakta kalan çok daha başarılı çıkacak. Sürekli artan ve çeşitlenen risk yoğunluğu içinde her zaman çözüm üretebilen sektör diğer dünya pazarlarına göre çok daha güçlü durumda ve daha da güçlü çıkacaktır.

SEDDK’nın değişen yönetimi hepimize umut ve güç katıyor. Yeni dönem yeni sorunlar kadar yeni çözümler de getirecektir. Düzenleme alanında acil ve yoğun olarak değişimler olacaktır.

Zor bir yılı geride bırakıyoruz

İronik olarak 2023 yılı 12. ayındayız ve bir çok bakımdan aynı durumdayız. 2024 yılına ‘merhaba’ derken zor ve değişmeyen bir yılı geride bırakıyoruz. Aynı giriş yazısının tekrar ettiği de ve güncel kaldığı da kesin. Ve hatta üzerine eklenenler 2023 yılını tüm zamanların en önemli yılı yapıyor.  

• 1000 yılın depremi çok şeyi etkiledi ve değiştirdi. Sektöre olan yansımaları en az 3 yıl belki daha fazla olacak.
• Her ne olur ise olsun depremi en iyi yöneten  taraf tartışmasız sigorta sektörüdür. Doğru zamanda doğru yerde doğru şeyleri yaparak olması gerektiği gibi davrandı. Haklı gururu olacağı gibi çıkartılacak dersler çok daha fazla…

• Depremin ekonomik yükünü reasürörler taşıdı. Haklı olarak verdiklerini geri almak için planlarını yaptılar. Fiyat artış oranı 2 konuyu öne çıkarıyor. İlk olarak depremin ekonomik yükünü zamana yaymak yerine hızlı geri almak için yüksek fiyat artışı ikincisi ise ülkemizdeki ekonomik ve siyasi belirsizliğin yol açtığı koşullar sebebiyle 2024 yılı için enflasyon fiyatlamasını yapamamaları. Belirsizlik sebebiyle güvenli alanda kalmak için yine yüksek maliyetli artışlarına gidilmesi. Maliyet artışının yaklaşık 4 kat olduğunu düşünürsek örneğine rastlanmayan bir durumda olduğumuzu göreceğiz. Kaldı ki fiyat yüksek olsa da risk kabul politikaları reasürörlerin farklı yönelimler içinde olduğunu da gösteriyor.

Kısa zamanda radikal değişikliklere ihtiyaç var

• SEDDK için “2023 yılında yeni yönetim heyecan  veriyor” demiştik  2024 yılı içinde aynı söylemde olmak hem üzücü hem sevindirici. 2023 yılında yaşananlara bakarak 2024 yılından umutluyuz. Uzun süredir beklentiler karşılanmadı.  
• SEDDK’dan  çok fazla şey bekliyoruz. Yıllardır biriken tüm sorunların tamamını üstlenmek zorunda kaldıkları kesin. Kısa zamanda radikal değişikliklere ihtiyaç var. 5684 sayılı kanunun mutlaka ama mutlaka değişmeli. TTK ya uyumlu bir güncelleme gerekiyor.
• Mevcut genel şartlar yasaların çok gerisinde. Makine kırılması genel şartları çıktığı tarihte daktilo kullanıyorduk. Şimdilerde yapay zeka ile çalışıyoruz. Güncel olmayan genel şartlar tüm taraflara zarar veriyor.
• Genel şartları hazırlamak için öncelikle ülkemize uygun bir sigortacılık modeli belirlemek gerekmez mi? Aksi halde hazırlanan genel şartları sadece TTK’ya uyumlu hale getirerek günü kurtarmış oluruz. Geleceği planlamak için yöntem ve modelimiz olmalı.
• Bireysel sigortalılar hariç tüm sigortalılar bir şekilde TOBB üyesi. Eksperler yasa gereği bağımsız ve tarafsız olmak zorunda. Eksperlerin TOBB bünyesinde bulunması hukuk ve etik dahil bir çok açıdan doğru ve kabul edilebilir değil. Normalleşmek için doğru olanı bekletmeden hemen yapmak gerek. Sektör bu şekilde asla gelişemez. Dengeleri bozan bu yapı prematüredir. Eksperler bağımsız oda ve odalar birliği olarak tesis edilebilir veya tamamen kendilerine bırakılan farklı modeller seçerler. Bunun alt yapısı ve kurgusu 1999 yılında hazırlandı ancak hayata geçirilmedi. Geç kalınıyor. SEDDK evrensel eşitlerine uygun sektör aktörlerinin bağımsız ve güven içinde çalışacağı koşulları sağlamalı.   Aksi halde piyasa koşulları içinde çıkılmaz sorunları büyütmeye devam edecek . Küresel eşitlerimizle rekabet edemiyoruz. Konun sadece iç pazar değil. Gelişemiyoruz.
• SEDDK Başkan Yardımcısı Sayın Mehmet Verim çok değerli bir açıklama ile “Bizim aslında sigortacılığı kendi dinamikleri üzerine serbest bırakmamız gerekiyor” diyerek son derece yerinde bir değerlendirme ile umut verdi. 2024 sadece bu konuşma ile bile umut verici.
• Acaba SEDDK ülkemizde yoğun olarak faaliyet gösteren tüm reasürörleri Türkiye’de ağırlayarak Türkiye sigortacılığını onların ağzından dinlese iyi olmaz mı? Reasürans pazarına güven veren bir yaklaşım olabilir. Çok da güzel olur. Yeni pazar oluşurken beraber çalışma fırsatı çıkar. Beklentiler öğrenilir. Onların gözüyle neleri doğru neleri yanlış yapıyoruz dinlemek gerek.
• İnsider Trading ve Fraud… 2023 yılında zirve yaptı. Sektörü tüketen, baştan sona değiştiren, içinden çıkılmaz hale getiren , yapısal bozulmayı en fazla tetikleyen 2 konu. Detaylarıyla ele alınacak kadar değerli ve önemli. Reasürörlerin  hayretler içinde   izlediği konuların bedelini kamu ile beraber ödüyoruz. Belki de 2024 yılında beklenmedik gelişmelere tanık oluruz. Gereği sağlanır ise tutuklama dahi olması  gereken haller var.

Trafik ile yatıp çamurluk ile kalkıyoruz, sigortacılık bu değil

• Artan reasürans maliyetlerinde fraud ne kadar etken? Aşamalı olarak artırılan muallak hasar rezervlerinin dengesizliğine nasıl bakılıyor? Bu durum ne anlama gelir hiç düşündünüz mü? Bedelini tüm toplumun ödediği bu durum  kimleri zengin ve mutlu ediyor? Bu yıl artan maliyetlerde kimlerin  katkısı var?
• SEDDK, AB uyum sürecinin devamı olacak şekilde sektörü bir bütün olarak Solvency II gerekliliklerine hızla sürükleyebilir. Ne güzel olur.
• Hiç yapılamayan denetimlerden güç bulan, sektörü içten içe çürüten  kanıksamışlığın yol açtığı alışkanlığa dönüşen iş yapış şekilleri son bulmalı. Denetim ile son bulacak ama kim, nasıl ve ne şekilde yapacak.
• Oto ve oto dışı sektörü içinde ayrıldığı gibi mesleki örgütlenme de de ayrı şekilde yapılanmalı. Aynı işi yapmıyoruz. Hatta hiç benzeşmiyor bile. Oto dışının ihmal edilmesi geleceğin sigortacılığına hazır olmasına da engeldir.
• Trafik ile yatıp çamurluk ile kalkıyoruz. Sigortacılık bu değil. Risk yönetimi yapılmayan bir alan. Kişi odaklı sigorta için 15 yıldır yazılıp konuşuluyor ancak halen riskli sürücü maliyetine risksiz sürücüler katlanmaya devam ediyor. Doğru ve adil değil.

ZAS iyi planlanmaz ise iyi başlayan ancak kotu biten yeni bir hikayemiz olur

• İklim değişikliği için hazırlanıyoruz. DASK yerini ZAS’a bırakırken çok iyi yönetilmesi gereken harika bir proje. Önemli fırsatlar var. Çoklu risk yönetimi için daha çok akademik çalışma ve otorite iş birliği gerekiyor. Konun tüm yönleriyle tartışılıp iyi planlanmaz ise iyi başlayan ve kötü biten yeni bir hikayemiz olur.
• Sürdürülebilirlilik için risk transferi şart. Endüstriyel tesisler sigortasız çalışamaz. Yangın ve deprem primleri artıyor olsa da teminatsız kalmak ciddi sorun. Ülke ekonomisini de tehdit eden bir durum. Koşulları zorlayan farklı konular var. Fiyatlama dışında tehlikeli riskler için halen bir girişim gerçekleşmedi.
• Risk ve hasar önleme çalışmalarına yoğunlaşmamız gerek. Yapay zekadan henüz fayda sağlamıyoruz. Sigorta sektörü yapay zeka konusunda satış dışı etkinlikler için işbirliğine gitmeli. TSB komiteleri içinde Yapay Zeka ve Uygulamalarına ayrı yer verilmesi ilgi çekici olur.
• Sigortacılık denince tabi ki sigorta acenteleri tek başına en değerli aktörler diyebiliriz. Acenteler için alışılagelmişin dışına nasıl çıkabiliriz? İş birliği olanak ve koşulları  nasıl sağlanacak ki beraber büyüyelim?

2024 yılında en az 1000 eksper sektöre kazandırılmalı

• Eksperlik sınavı yapılamadı. Denendi ama olmadı. Acil eksper ihtiyacımız var. 2024 yılında en az 1000 eksper sektöre kazandırılmalı. Elbette öncelik sektörün kendi çalışanlarında olmalı. Fırsat eşitliği hikayesi kişisel çaba ile yapılan mesleklerde olmaz. Büyük hata yapıldı.  Son yapılan  sınavın tüm ayrıntıları ile derinlemesine araştırılması ve üzeri örtülmeden her yönü ile ortaya konulması şart. Yüzleşmek gerek. Daha iyi olanı yapmak için hataları tartışmak gerek. Sorunlar halen düzeltilmedi. Tarafı olarak takip ediyoruz. Süreci her yönü ile ayrıca kitap olarak yayınlamak bir seçenek olabilir. Sınavı kazananlar sektöre hemen  kazandırılmalı ancak sınav bekleyenlerin ve mağdurların sorunları ayrıca çözülmeli ,
• 2024 küresel ısınmaya bağlı afetler ile zorlanırken doğal afetlerin artacağını kabul etmek gerekli.

Siber ve finansal riskler pazarın yeni gözbebekleri

• Siber ve finansal riskler pazarın yeni gözbebekleri. Ne kadar öğrenirsek o kadar karşılık göreceğiz. Bugün sektöre yeni başlasam kesinlikle  bu alanları seçerdim.
• Üniversitelerin sigortacılık ile ilgili bölümleri değerine oranla aşırı ihmal ediliyor. Sektör bu alana yatırım yapmalı. Gelecek nesillerin sigortacılığını akademik düzeyde iyileştirmek en iyi çözüm.
• Hasar yönetiminde sorunlar birikerek artıyor. Sektör legal olmayan uygulamalara gereken yanıtı vermiyor. SEDDK denetimi gerçekleşmediği için yeni oluşan  kazanç alanları hızla çoğalıyor. Sektörün kendi kendisine zarar verdiği alanlardan biriside bu. Sektör dışarıdan yönetilir hale geldi.
• Yabancı sermaye pazarın bu yapısında nerede cazibe görebilir ki ? Hangi yönümüz gelecek vaad ediyor? Durum tespiti yaparak bir aksiyon almadıkça köklü bir çözüm yakalamak zor. En az orta vadeli çözümlere odaklanmalıyız. Önümüzdeki 3 yıl çok zor, çok fırsatları olan, çok aksiyonlu ilginç bir dönem olacak. Tamamını fırsata çevirmek bilenler için harika seçenek.
• OVP sektör içinde tartışılmalı. Nasıl katkı sağlarız ve nasıl faydalanırız? Çok güzel fırsatlar var. 2024 yılı 2023 ten iyi olacak. Deprem ve etkileri  beklenen bir durum değildi. Çok zor bir dönemi atlatıyoruz. Hep beraber yeni  şeylere odaklanmak gerek. 2024 yılı ekonomik bakımdan disiplinli bir sürece giriyor. Plan yapmak için 2026 yılına kadar 3 yıllık bir projeksiyon hazırlamak gerek. Güzel bir dönem olabilir. Her şeyin yeniden başladığı….

Zor bir yılı geride bırakırken umut dolu ve heyecanlı bir bekleyiş içindeyiz. Yeni yıl sağlık ve mutluluk ile gelsin. Son olarak: “Umut iyi bir şeydir, belki de en iyi şeydir ve iyi şeyler asla ölmez.”

Mutlu Yıllar…