Sigortamedya yazarlarından Uzman Eksper Mustafa Nazlıer, son uçak kazasının sigortacılık süreçlerini anlattı. Nazlıer, havayolu şirketlerinin sigorta yaptırmadan hiçbir uçağı uçuramayacağını söyledi.
Son günlerde ülkece üzüldüğümüz doğal afetler ve kazalar meydana geliyor. Elazığ depreminin yaraları tam sarılmazken, Van’ın Bahçesaray İlçesi’nde çiğ oluştu. Yine aynı gün Sabiha Gökçen Hava Limanında uçak kazasıyla sarsıldık.
Uçak kazasının sigorta sürecini yazarımız Uzman Eksper Mustafa Nazlıer’le konuştuk. Nazlıer, 3 kişinin vefat ettiği 180 kişinin yaralandığı kazayla ilgili olarak net ifadelerle konuştu. Sigortaya en fazla önem veren sektörün havacılık olduğunu belirten Nazlıer, havayolu şirketlerinin sigorta yaptırmadan hiçbir uçağı uçuramayacağını söyledi.
Nazlıer’in açıklamaları şöyle:
Sigorta süreci nasıl işleyecek? (Uçak, şirket personeli ve yolcular için süreç ne olacak?)
Tüm havayolu şirketlerinin yaptıkları tüm uçuşlar sigorta güvencesindedir. Hiçbir uçak, sigortası olmadan hiçbir havaalanına inemez ve hiçbir havaalanından kalkamaz. Uçağın kendi gövde sigortası bulunduğu gibi, taşıdığı yolcular, bagajlar, yükler ve postalar da sigortalanır. Diğer taraftan 3. Şahıslara verilecek zararlar için de sigorta poliçeleri bulunmaktadır.
Adından da anlaşılacağı gibi gövde sigortaları ile uçağın fiziki hasarları karşılanmaktadır. Diğer taratan en yalın hali ile havayolu şirketlerinin yaptırmak zorunda olduğu iki çeşit sorumluluk sigortası bulunmaktadır. Bunlardan birincisi, yolcular, bagajları ve uçağın taşıdığı yük için yapılan mali mesuliyet sigortasıdır. Bu sayede uçağın kalkışı, havada kaldığı süre ve inişi sırasında yolcular, başlarına gelecek her türlü kazaya karşı sigortalanmış olur. Yaralanma halinde yolcuların tedavi masrafları, kaza sonrasında sakat kalmaları halinde sakatlık tazminatı ve vefat durumunda da yolcu yakınlarına ölüm tazminatı bu sigortadan ödenmektedir.
Havayolu şirketlerinin yaptırmak zorunda oldukları bir diğer sorumluluk sigortası da üçüncü şahıs mali mesuliyet sigortalarıdır. Uçak, taşıdığı yolcu, yük, posta ve mürettebat dışında 3. Şahıslara herhangi bir zarar verir ise bu sigorta devreye girer. Havayolu şirketleri, faaliyetleri dolayısıyla üçüncü şahıslara verebilecekleri zararlardan kaynaklanan sorumluluklarına karşı; savaş, terör, uçak kaçırma, sabotaj, kanun dışı müsadere ve halk hareketleri risklerini de teminat altına alacak şekilde sigorta yaptırmak zorundadır. Bu sigorta teminatı ise uçağın azami kalkış ağırlığına göre belirlenmektedir.
Havacılık sektörü tüm sektörlerin ötesinde küresel ve evrensel eşitlikte yapılanır. Tüm dünyada ve ülkelerdeki uygulamalar standart olduğundan yüksek kalite ve güvenirlilikte süreç yönetilir. Sektörün yapısı gereği sigortacılık uygulamaları da bu esaslara paraleldir. Dolayısıyla formel olan hukuki süreçlerin tamamlanmasıyla çok hızlı biçimde tüm tazminatlar ödenecektir. Sigorta sektörü bu bakımdan tüm sektörlerin üstünde yer alır.
Kaza kırım raporu ve sonuçları kök sebep analizini içereceğinden hukuki sorumluluklar kesin biçimde ortaya konulmuş olacaktır. Uçak için Gövde Sigortası kapsamında süreç ilerleyecektir. Uçak içindeki her kişi için sigortalılık süreci aynı işletilecektir. Yolcular için Koltuk Sigortası devreye girerek gerçekleşen riske bağlı oluşan maliyetleri karşılayacaktır. Süreçlerin işletiminde uluslararası kriterler ile oluşturulan proses ve protokoller çalıştırılacağından bir aksama veya sorun ile karşılaşılmayacağı kesin olarak ifade edilebilir.
Yolcuların seyahat sigortası olması durumunda ne olacak? Sorumluluk hukukunda zararın karşılanması esastır. Zararın karşılanmasından sonra sebepsiz zenginleşmeye yol açacak uygulamalara olanak tanınmayacaktır. Ayrıca ; temel amaç zararların karşılanması ise bunun fırsata dönüştürülmesi hukuk içinde kendisine yer bulamaz. Bu ve benzer durumlarda çifte sigorta hükümleri esastır. Vadesi ve önceliği olan poliçe çalışır . Şayet ilk çalışan poliçe limit ve kapsamı zararı karşılamaya yeterli olmaz ise ihtiyari poliçeler devreye girecektir.
Gerçekleşen risk sonucu tazminata hak kazanan kişilerin kendileri veya varisleri doğrudan alacak haklarını alabileceklerdir.
Tazminatlar Nasıl Hesaplanacak?
Havacılık sektörü hasar değerlendirmelerinde Koltuk Sigortası kapsamı kişi ve eşyaları için aynı kapsam dahilinde çalıştırılacaktır. Kapsamı çalışacak sigorta türü Koltuk Sigortasıdır. Koltuk Sigortalarında tazminat yükümlülüğü limitle sınırlı olup uluslararası değerlendirme ölçeğinde standart olan SDR ile ölçülmektedir.
SDR Nedir?
Bretton Woods sisteminin işleyebilirliğinin sekteye uğramasından sonra ülkeler ve uluslararası kurumlar yeni çözümler aramıştır. Doların devalüe edilmesi ve altına dönüştürebilirliğinin kaldırılmasıyla ortaya çıkan uluslararası para krizi, Bretton Woods konferansıyla getirilmiş olan altın-döviz standardının sonunu getirmiştir. Bu gelişmeler sonunda uluslararası likiditeyi arttırmak adına Özel Çekme Hakları, Uluslararası Para Fonu(IMF) tarafından meydana getirilmiştir. İngilizce “Special Drawing Rights” ‘ın kısaltması olan SDR ile ifade edilir.
SDR ilk kez 1970 yılında uygulanmaya konulmuştur ve IMF uluslararası merkez bankası olarak düşünülmüştür. Bu kuruluşun hesapları ve açacağı krediler ise SDR cinsinden ifade edilmeye başlanmıştır. Bu kullanımıyla SDR, hem bir uluslararası para birimi hem de yeni bir kredi türü olmuştur.
1 SDR= Merkez Bankası günlük verileri esas alınacağından bu gün için 8.1954 TL dir. ( 1.37544 USD )
Kişiler ve eşyaları için üst limit 250.000 SDR olup USD karşılığı 250.000 SDR x 1.37544 USD = 343.860 USD tutarına tekabül etmektedir.
Meydana gelen hadiseye bağlı her türlü kayıp için tek bir kişi esas alınarak 343.860 USD kapsamında olmak üzere zararların tamamı eşya ve yaralanma ayrımı yapılmaksızın karşılanabilecektir.
Sivil Hava Araçları Sigorta Yönetmelikleri ile tüm süreç belirlenmiş durumdadır.
Sivil Hava Araçları Sigorta Yönetmelikleri :
http://web.shgm.gov.tr/tr/s/5507-
Türkiye’de Faaliyet Gösteren Hava Araçları İçin Yolcu, Bagaj, Yük Ve Posta Malî Sorumluluk Sigortası Hakkında Yönetmelik ile Sivil Hava Araçları Üçüncü Şahıs Mali Sorumluluk Sigortası Hakkında Yönetmelik 27 Temmuz 2017 tarihli ve 30136 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanarak yürürlüğe girmiştir.
Türkiye’de Faaliyet Gösteren Hava Araçları İçin Yolcu, Bagaj, Yük Ve Posta Malî Sorumluluk Sigortası Hakkında Yönetmelik çerçevesinde 14/10/1983 tarihli ve 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanunu uyarınca yolcu, yük ve posta taşımaları yapmaya Ulaştırma, Denizcilik ve Haberleşme Bakanlığı tarafından yetkili kılınan taşıyıcılar ile başka bir ülkeden yetki almış taşıyıcıların taşıma sözleşmelerinden doğabilecek yolcuya, bagaja, yüke ve postaya verebilecekleri zararlara karşı yaptırmaları gereken sigortaya ilişkin usul ve esaslar tanzim edilmiştir. Ulusal ve uluslararası hukuktan doğan yükümlülükler gereğince taşıyıcılar tarafından yaptırılacak sigorta belgelerine yönelik asgari teminat tutarları (SDR), tanzim edilen sigorta belgelerinin ispatına ilişkin koşullar ve mevzuata aykırılık durumunda uygulanacak yaptırımlar belirlenmiştir.
Aynı tarihte yürürlüğe giren Sivil Hava Araçları Üçüncü Şahıs Mali Sorumluluk Sigortası Hakkında Yönetmelik ile Türk hava sahasında uçuş gerçekleştiren, 14/10/1983 tarihli ve 2920 sayılı Türk Sivil Havacılık Kanununun 50 nci ve 55 inci maddesinde belirtilen sicile kayıtlı hava araçları ve insansız hava araçları (İHA) ile yabancı sivil hava araçlarını işletenlerin, üçüncü şahıslara verebilecekleri zararlara karşı yaptırmaları gereken üçüncü şahıs mali sorumluluk sigortasına ilişkin usul ve esaslar belirlenmiştir. Söz konusu yönetmelik ile İHA pilot ve işleticilerinin yaptırmaları gereken asgari teminat tutarı yeniden düzenlenerek azaltılmıştır.
İlgili yönetmeliklere aşağıdaki linkler üzerinden ulaşılabilmektedir;
TÜRKİYE’DE FAALİYET GÖSTEREN HAVA ARAÇLARI İÇİN YOLCU, BAGAJ, YÜK VE POSTA MALÎ SORUMLULUK SİGORTASI HAKKINDA YÖNETMELİK:
https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/07/20170727-1.htm
SİVİL HAVA ARAÇLARI ÜÇÜNCÜ ŞAHIS MALİ SORUMLULUK SİGORTASI HAKKINDA YÖNETMELİK:
https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2017/07/20170727-2.htm
Ülkemizde havacılık endüstrisi ve kurallarıyla uluslararası uyumu tesis etmek üzere Sivil Havacılık Kurumu aktif görev alır. Uzmanlık gerektiren bir çok ayrıntı vardır. Maalesef herkesin her konuyu kendi uzmanlığı dışında olmasına rağmen değerlendiriyor olması en önemli sorunlardandır. Dezenformasyon, konudan bilgi sahibi olmak isteyen veya zarar görenlerin yanlış yönelmelerine yol açmaktadır. Her konunun doğrudan yetkilisi ve uzmanı var iken bunun dışındaki hiçbir veriyi dikkate alınmamalıdır. Ayrıca; ilgili kurum ve kuruluşlar tarafından yapılacak yazılı açıklamalar dışındaki her şey dezenformasyon olacaktır.
Diğer taraftan; sigorta anlayışı, uygulamaları ve öncelikleri bakımın dan tüm sigorta süreçlerinin dışında havacılık sektörünün en iyi sigortalı olduğu veya sigortacılığı en iyi uygulayan alan olduğu ifade edilmeli. Özellikle tüm havayolu şirketlerinin tüm uçuşları sigortalı olduğu gibi kendi işleyiş ve kuralları bakımından sigortası olmayan uçağın iniş kalkış yapamayacağı kesin olarak bilinmelidir. Sigorta sektörü ile ilişkisi ve işleyişi en iyi alan havacılık sektörüdür.
