Euler Hermes, birinci çeyrek büyüme beklentilerini Haftalık İhracat Risk Görünümü raporunda yayınladı. Rapora göre, Euro Bölgesi’nin birinci çeyrek büyümesinin beklentilerin üzerinde gerçekleştiği görülüyor.
Euler Hermes, Brezilya’da ekonomik durgunluğun üst üste beşinci çeyrekte de devam etmesini, Orta ve Doğu Avrupa’dan 11 Avrupa Birliği üyesi için birinci çeyrek reel büyümedeki ivme kaybını, Japonya’nın birinci çeyrek büyümesini ve Hollanda’nın birinci çeyrekte 2015’in ilk çeyreğinden bu yana en yüksek büyümeyi kaydedişini manşetine taşıdığı Haftalık İhracat Risk Görünümü raporunu yayınladı. Haftalık İhracat Risk Görünümü raporunda haftanın verisi Euro Bölgesi’nin birinci çeyrek büyümesinin beklentilerin üzerinde gerçekleştiğini gösteriyor.
Haftalık İhracat Risk Görünümü raporunun manşetleri şöyle:
Brezilya: Dibi gördü mü? Henüz değil
Henüz son çeyrek GSYH verileri açıklanmamış olsa da yakın zamanda yayınlanan yüksek frekanslı veriler üst üste beşinci çeyrekte de resesyonun devam ettiğine işaret ediyor ve bunda siyasi gündemin özel sektör güvenini yeni diplere çekmesinin de etkisi var. Devlet Başkanı Dilma Rousseff’in senatonun duruşmaya çıkması doğrultusunda karar vermesiyle 180 günlüğüne görevinden azledilmesi üzerine geçtiğimiz hafta Başkan Yardımcısı Michel Temer geçici olarak onun yerini aldı. Soruşturma sürecine yönelik belirsizlik ekonomik faaliyetleri olumsuz etkiliyor. Mart ayında, perakende satışlarının da olumsuz anlamda sürpriz yapmasıyla merkez bankası tarafından hesaplanan büyüme göstergesi yıllık yüzde 6,3’lük daralmaya işaret etti. Merkez senaryomuz gerçekleşiyor gibi (bknz. Country Report Still in Deep Recession in 2016). 2015 yılında yüzde 25 artan iflasların 2016 yılında artı yüzde 22’yle yine ciddi olarak artmaya devam etmesi bekleniyor (dünya çapında en kötü performans). Özellikle de, Mart 2016 itibariyle geriye doğru yıllık yüzde 92 artan “büyük çaplı şirketler”in durumu endişe verici. 2016 yılı için büyüme tahminimiz eksi yüzde 3,5 olsa da riskler aşağı yönde çünkü geçtiğimiz yıl Şubat ayında yüzde 5,8 olan işsizlik oranı bu yıl aynı ay yüzde 8,2’ye yükseldi.
Orta ve Doğu Avrupa: 1.Ç. GSYH büyüme oranları karışık
İlk tahminler, Orta ve Doğu Avrupa’dan 11 AB üyesi ülke için 1.Ç. reel GSYH büyümesinin ivme kaybederek yıllık yaklaşık yüzde 3 civarına gerilediğini gösteriyor (2015 4.Ç.’te artı yüzde 3,8’di). Macaristan 1.Ç.’te yalnızca yıllık yüzde 0,7 büyüme göstererek ciddi anlamda olumsuz sürpriz yaptı. Polonya (yıllık artı yüzde 2,5) ve Letonya da (yıllık artı yüzde 1,3) beklentilerin altında performans gösterenler arasındaydı. Bu üç ülkede de inşaat faaliyetlerinde önemli düşüşler oldu. 2015 yılındaki belirgin sıçramadan sonra Çek Cumhuriyeti’nin 1.Ç.’te yavaşlama göstermesi (yıllık artı yüzde 3,1) beklentiler dahilindeydi. Bulgaristan ise direnç gösterdi (yıllık artı yüzde 2,9). Slovakya’da 1.Ç. büyümesi hafif yavaşlasa da (yıllık artı yüzde 3,6) güçlü inşaat faaliyetleri ve otomobil satışlarıyla sağlam kalmaya devam etti. Romanya, güçlü yurtiçi taleple bir kez daha olumlu sürpriz yaparak çeyreklik bazda yıllık artı yüzde 4,2’lik büyüme kaydetti. 2016 yılında 11 Orta ve Doğu Avrupa üyesi ülkenin ortalama büyüme oranının hafif yavaşlayarak yüzde 3’e gerilemesini bekliyoruz (2015 yılında artı yüzde 3,4’tü). Diğer yandan, Rusya’daki daralma baz etkisinden dolayı beklenildiği gibi 1.Ç.’te yıllık eksi yüzde 1,2’ye yavaşladı. Rusya’da GSYH’nin 2016 yılında yüzde 0,9 küçülmesini bekliyoruz (2015’te eksi yüzde 3,7’ydi).
Japonya: Beklentilerden iyi 1.Ç. büyümesi
Özel tüketimin yeniden artış göstermesi ve kamu harcamalarının (hem tüketim hem yatırım harcamalarının) hızlanmasıyla ilk çeyrekte GSYH büyümesi çeyreklik bazda yüzde 0,4 oldu (2015 yılı son çeyreğinde eksi yüzde 0,4’tü). Özel yatırımlar –hem konut hem de konut dışı alt bileşenlerde- ikinci çeyrektir üst üste daralmaya devam etti. Artan ihracatla net ihracat büyümeyi destekledi. Öncü göstergeler hantal bir büyümeye işaret ediyor. Hem Japon merkez bankasının Tankan anketi hem de Markit/Nikkei anketinde 2.Ç.’te iş koşulları zayıflıyor (yeni siparişlerde düşüş). Tüketici güveni düşük bir seviyede. Bu çerçevede yetkililer daha fazla destekleyici önlem düşünüyor. Yakın zamanda gerçekleşen depremden etkilenen bölge için hazırlanan yardım paketine ek olarak ek bir mali paket de (GSYH’nin yüzde 1’ine yakın) gündemde. Bu yurtiçi talebe destek vermenin yanında yenin (JPY) değer kazanmasının olumsuz etkilerini de (azalan fiyat rekabetçiliği, zayıf denizaşırı yatırımlar ve artan deflasyonist baskılar da dahil) hafifletmeye yardımcı olacak. 2016 yılında GSYH büyümesinin yüzde 0,7 olmasını bekliyoruz (2015’te yüzde 0,6’ydı).
Hollanda: İnşaat öncülüğünde büyüme
1.Ç.’te GSYH büyümesi çeyreklik bazda yüzde 0,5’le bir önceki çeyreğin üzerinde (yüzde 0,3) ve 2015 yılı ilk çeyreğinden beri görülen en yüksek seviyede gerçekleşti. Büyümeye ana katkı çeyreklik bazda yüzde 1,4 büyüyerek sektörde kalıcı bir toparlanma olduğunu gösteren inşaat yatırımlarından geldi. İki çeyrektir durağan seyreden tüketici harcamaları artmaya başladı (çeyreklik bazda artı yüzde 0,4) ve bu artış özellikle dayanıklı mal ve hizmet kategorilerinde hissedildi. Sanayi sektörüne bakıldığında 2015 yılı başında doğal gaz çıkarılmasını azaltan karar nedeniyle yıllık yüzde 20,4 azalan madencilik üretimi dışında çoğu alt sektörde üretim artışları kaydedildi. Başta ulaşım araçları ihracatı olmak üzere hizmetler ihracatının da artmasıyla net ihracatın büyümeye katkısı olumlu oldu (artı 0,1 yüzde puan). Enerji sektörü makine ve teçhizat ihracatındaki daralmayla negatif katkıda bulundu. Toplamda mal ihracatı yeniden ihraçtan daha düşük hızda arttı. Yurtiçi talebin ana sürükleyici olmasını beklediğimiz (özellikle de inşaat yatırımlarının) 2016 yılında büyümenin yüzde 1,5 geleceğini tahmin ediyoruz (2015 yılında yüzde 2’ydi).
Mercekteki Ülkeler
ABD: Tüketim toparlanıyor ama benzin fiyatları tüketimi baskılıyor
Benzin satışlarındaki aylık yüzde 2,2’lik artış ve otomobil satışlarında aylık yüzde 3,2’lik artışla görülen toparlanma Nisan ayında perakende satışlarının da aylık yüzde 1,3’le güçlü bir artış sergilemesini sağladı. Çekirdek satışlar aylık yüzde 0,9 ve yıllık yüzde 3,6’lık artışlarla 2.Ç. için olumlu sinyal verdi. Ancak, benzin satışlarındaki artışın ardında Şubat ayındaki yüzde 27’lik keskin fiyat çıkışının olması önümüzdeki dönemde genel olarak tüketimin azalabileceğine işaret ediyor. Bunun dışında enflasyon aylık yüzde 0,4 ve yıllık yüzde 1,1’lik artışlarla durağan seyretti ve Nisan ayında çekirdek fiyatlar aylık yüzde 0,2 ve yıllık yüzde 2,1 arttı. Tek başına bu veriler Fed’in Haziran ayında faiz oranlarını arttırmasına gerekçe olmasa da bazı Fed üyeleri hâlen 2016 yılında 2-3 faiz artışının mümkün olduğunu ifade ediyor –bizce sadece bir artış olması daha büyük bir ihtimal. Nisan ayında konut başlangıç ve izinleri sırasıyla aylık yüzde 6,6 ve yüzde 3,6 arttı ama her iki veri de yıllık bazda incelendiğinde negatifti (sırasıyla eksi yüzde 1,7 ve eksi yüzde 5,3). İmalat sanayii üretimi aylık yüzde 0,3 ve yıllık yüzde 0,4 arttı. Empire State anketi de Nisan ayında negatif alana giren imalat sanayisindeki zayıflığı yansıtır şekildeydi.
Euro Bölgesi: Geçici bir canlanma mı?
Fransa ve Almanya’nın 1.Ç.’teki iyi ekonomik performansları Euro Bölgesinin çeyreklik bazda yüzde 0,5’le beklenenden iyi (ilk tahminler artı yüzde 0,4 olacağı yönündeydi) bir büyüme yakalamasını ve 2015 yılı son çeyreğindeki yüzde 0,3’lük büyüme rekorunu aşmasını sağladı. Bölgenin büyümesine olumlu katkı yapan diğer ülkeler arasında İspanya (çeyreklik bazda artı yüzde 0,8) ve Hollanda (artı yüzde 0,5) vardı ama İtalya’da büyüme beklentiler dahilinde zayıf kaldı (artı yüzde 0,3). Yurtiçi talep –özellikle özel tüketim- bölgesel büyümeyi sürüklemede başı çeken ihracatın yerini aldı. Almanya dahil birçok ülkede inşaat yatırımlarında da ılımlı havanın etkisiyle artış oldu. Fransa’da ise kurumsal yatırımlar olumlu anlamda sürpriz yaptı. 2.Ç.’te daha zayıf Euro ve düşük petrol fiyatlarının etkilerinin yavaş yavaş azalmasıyla büyümenin hafifçe yavaşlamasını bekliyoruz (çeyreklik bazda yüzde 0,4). Nisan ayı için hem hizmetler hem de imalat sanayii PMI endeksleri Euro Bölgesinde büyümenin yatay seyredeceğine ve 2016 yılında yüzde 1,6 olacağına işaret ediyor.
Nijerya: Ekonomik sıkıntılar artıyor
Militanların Nijer Deltası bölgesindeki petrol şirketleri binalarına yaptıkları saldırılar nedeniyle günlük ham petrol üretimi 800 bin varil azalarak (eksi yüzde 40) 1,4 milyon varile geriledi. Petrol üretimiyle öne çıkan bölge siyasi eylemcilerin ve yasadışı çetelerin üretimi devamlı aksatmasıyla ünlü ve federal hükümetin yolsuzluğu azaltmaya yönelik bölgedeki güçlü isimleri hedef alması militanların yeniden hortlamasına neden oldu. Petrol üretimindeki azalma düşük petrol fiyatları nedeniyle ortaya çıkan bütçe açığı ve cari açık problemlerini daha da kötüleştiriyor. Azalan petrol gelirleri aynı zamanda yakın dönemde hükümetin benzin fiyatlarını da yüzde 67 arttırmasına neden oldu ve bu da birçok gösteriyi ve sendika grevlerini beraberinde getirdi. Diğer yandan Nisan ayında tüketici fiyatları yıllık yüzde 13,7 arttı (Mart ayında yüzde 12,8) ve benzin fiyatlarındaki artışın ileride fiyatlar üzerinde yukarı yönde daha fazla baskı yapması bekleniyor. Hükümet ülkenin para birimini (NGN) devalüe etmeme konusunda son derece kararlı olsa da bir noktada kur düzeltmesi yapmak zorunda kalma ihtimalleri giderek artıyor.
Tayland: Büyüme hafif tırmanışa geçti
Yurtiçi talepteki güçlü büyümeyle ilk çeyrekte GSYH büyümesi hızlanarak yıllık yüzde 3,2’ye ulaştı (2015 yılı son çeyreğinde yüzde 2,8’di). Hükümetin dar gelirli kırsal kesim vatandaşları, çiftçiler ve KOBİ’ler için kredi koşullarını rahatlatması dahil aldığı bazı önlemler özel tüketim ve yatırım harcamalarının büyümenin ana destekleyicisi olmasını sağladı. Hizmetler sektöründeki güçlü büyümeyle ihracat toparlandı. Arz tarafında iyileşmede: (i) Otel, restoran ve inşaat sektörlerindeki hızlı büyüme ve (ii) ulaşım ve toptan ticarette güçlü büyüme belirleyici oldu. İmalat sanayii ve tarım da üretim azaldı. 2016 yılı için GSYH büyümesinin artı yüzde 3,2’yle yüzde 4 olan uzun dönem ortalamasının altında kalması bekleniyor (2015’te artı yüzde 2,8’di). Ekonomik faaliyetler büyüme yanlısı makro politikalar tarafından desteklenecek (mali ve parasal). Ancak, öncü göstergeler daha zayıf tüketici ve reel sektör güvenine işaret ediyor ve önümüzdeki dönemde ihracattaki büyüme Çin ve ABD dahil ana ticari ortaklardaki zayıf talep büyümesi nedeniyle durağan seyredebilir.
