Faiz oranlarının düşmesiyle Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) katılımcılarının alternatif getiri arayışına girmeleri, bir zamanların gözde fonu “Kamu Borçlanma Araçları TL”ye ilgiyi azalttı. Önümüzdeki dönemde, sistemde hisse senedine de yatırım yapan esnek fonların ağırlığının artması bekleniyor.
HAYATIMIZ SİGORTALI / ALP SÜER
Türkiye’de geçtiğimiz yıl 10. yılı geride bırakan Bireysel Emeklilik Sistemi’nde (BES), katılımcıların fon tutarı 30 milyar TL’yi aşarken, toplam katılımcı sayısı ise adım adım 5 milyon kişiye yaklaşıyor. 30 Mart mahalli seçimlerinden önce yaşanan siyasi gelişmelerden olumsuz etkilenen sistem, geçen yıl başında başlayan yüzde 25 devlet katkısının da etkisiyle ikinci çeyrekten itibaren yeniden ivme kazandı. Emeklilik fonlarının yönetiminin ve getirisinin büyük önem taşıdığı sistemde katılımcıların da son zamanlarda fon grubu tercihlerinde köklü değişiklikler dikkat çekiyor. BES yatırımcılarının uzunca yıllardır göz bebeği olan “Kamu Borçlanma AraçlarıTL” fonuna ilgi azalırken, sistemde “esnek fonlar”ın toplam fonlar içinde ağırlığının arttığı gözleniyor. Faiz oranlarının zaman içinde düşmesi ile birlikte yatırımcıların alternatif getiri arayışına girmeleri bu sonuçta etkili olurken, önümüzdeki dönemde BES’te esnek fonların ağırlığının artması bekleniyor.
Kamu borçlanma fonunun payı düşüyor
Emeklilik Gözetim Merkezi (EGM) tarafından her yıl düzenli olarak yayımlanan “BES Gelişim Raporu”nda yer alan verilere göre, 2009 yılında katılımcıların fon grubu tercihleri içinde yaklaşık yüzde 45’lik paya sahip olan “Kamu Borçlanma Araçları TL Fonu”nun payı, geçen yıl sonunda ise yaklaşık yüzde 40 seviyelerine gerilemiş. Buna karşın, içinde görece riskli hisse senedi gibi enstrümanları da barındıran “esnek ve dengeli fonların” payının ise zaman içinde arttığı gözleniyor. Nitekim, yine BES Gelişim Raporu’ndaki verilere göre, 2009’da katılımcıların fon grubu tercihleri içinde sadece yüzde 21.81’lik paya sahip esnek ve dengeli fonların payı, 2012’de 30.52, geçen yıl ise yüzde 33.13 seviyesine kadar yükselmiş.
İş Portföy’den aldığımız verilere göre, 2014’ün ilk 7 ayında ise söz konusu fonların (esnek ve dengeli) payınınyüzde 28.6 seviyesine gerilediği görülüyor. Ancak, bunda 2013 yılında yürürlüğe giren “katkı fonları”nın sistemde payının artması da önemli bir etken. Nitekim, katılımcılar adına ödenen devlet katkılarınınyatırıma yönlendirilmesi amacıyla kurulan katkıfonlarının, fon grubu türleriiçindeki payı geçen yılki yaklaşık yüzde 4.5seviyesinden bu yılın temmuz sonu itibarıyla yüzde 7’lere yaklaştı.
Türkiye’de yatırımcı profili değişti
BES’te Kamu Borçlanma Araçları TL Fonu’nun payının zaman içinde azalmasının da iki temel nedeni var: Bunlardan ilki,mevzuatla ilgili. Sistemin ilkyıllarında, katılımcıların katkı paylarının en az yüzde 30’unu devlet iç borçlanma senetleri ve ters repodan oluşan fonlara yönlendirmeleri zorunluluğu söz konusuydu. Bu da Kamu Borçlanma Araçları TL Fonu’nun ilk yıllarda sistemdeki payının yüksek olmasına yol açarken, zaman içinde bu zorunluluğun kaldırılması, ilgili fonunpayının da görece küçülmesine yol açtı. Sistemde, Kamu Borçlanma Araçları TL Fonu’nun payının azalmasının, buna karşın esnek fonların payının artmasının ikinci nedeni ise katılımcıların getiri arayışları ile ilgili. Faiz oranlarının, zaman içinde iki haneli rakamlardan tek haneli rakamlara inmesi ve tarihindeki en düşük seviyeleri görmesi, bir anlamda Türkiye’deki geleneksel yatırımcı profilini değiştirdi. Bir başka deyişle diğer yatırımcılarla birlikte BES’teki katılımcıların da hisse senetleri ve hisse senedine de yatırım yapan esnek fonlara ilgisi arttı.
Esnek fonla, Kamu Borçlanma TL Fonu arasındaki fark ne?
Kamu Borçlanma Araçları TL Fonu, fon portföyünün en az yüzde 80’ini, kamu borçlanma araçlarının konu olduğu ters repoya ve devlet iç borçlanma senetlerine yatıran ve faiz geliri elde etmeyi hedefleyen fondur.
Esnek fon ise fon portföyünün tamamını, değişen piyasa koşullarına göre, yerli ve yabancı varlık türlerinin tamamına veya bir kısmına yatıran ve temettü, faiz veya kira sertifikası geliri elde etmeyi hedefleyen fon olarak tanımlanıyor.
Kaynak: EGM, Bireysel Emeklilik Sistemi, Gelişim Raporları, İş Portföy.
İş Portföy Kıdemli Portföy Yöneticisi Murat Nermin: Faizlerin düşmesi katılımcıları getiri arayışına yöneltti
Bireysel Emeklilik Sistemi’nin (BES) ilk planlandığı dönemde katılımcıların fon dağılımlarını seçerken katkı paylarının en az yüzde 30’unu devlet iç borçlanma senetleri ve ters repodan oluşan fonlara yönlendirmeleri zorunluluğunun olduğunu hatırlatan İş Portföy Kıdemli Portföy Yöneticisi Murat Nermin, şunları söylüyor: “Bu nedenle sistemin başlangıç döneminde Kamu İç Borçlanma ve likit fonların toplam payı diğer fonlara göre dahayüksek oldu. Fakat daha sonra bu zorunluluğun kaldırılması, dünyada ve Türkiye’de gerek nominal gerekse de reel faiz seviyelerinin tarihi düşük seviyelere gelmesi katılımcıları “getiri arayışı”na yönlendirdi. Bu nedenle hisse senedine de yatırım yapan esnek fonların sistem içerisindeki payında gelişme gözlendi.” Esnek fonların yılbaşından bugüne büyümesinin ise sektör büyümesinin altında kaldığını ifade eden Nermin, 2014 yılında esnek fon türü payının geçen seneye göre hafifçe düştüğünü söylüyor. Buna karşın, 2013 yılında halka arz edilen altın fonlarında düşük baz etkisiyle yüksek oranlı artış gözlendiğini ifade eden Nermin, “Ağırlıklı olarak ABD Doları ve Euro cinsi kıymetler içeren Kamu Dış Borçlanma ve Uluslararası Borçlanma fonlarında da artış, sektör ortalamasının üzerinde oldu” diyor.
