Türk P&I Sigorta Hasar Müdürü Burcu Berrak, Denizcilik Sektörünün Geleceği Sempozyumu’na katıldı.
Türk P&I Sigorta Hasar Müdürü Burcu Berrak, Denizcilik Sektörünün Geleceği Sempozyumu’na katıldı. Berrak, İstanbul Bilgi Üniversitesi Deniz Hukuku Araştırma Merkezi tarafından 23 Kasım’da düzenlenen sempozyumda “Denizcilikte Dijitalleşmeye Sigorta Perspektifinden Bakış” konulu sunum yaptı.
İnsansız gemilerin yakıt tasarrufu, maliyetlerin azaltılması, kazaların oluşumunda insan hatalarının aza indirgenmesi ve seyir emniyetinin artırılmasını sağlamak amacıyla; şu anda sektörün gündeminde olduğunu belirten Berrak, “Denizcilikteki dijitalleşmenin gelişimi ile ilgili kurallar oluşturulması şüphesiz bir ihtiyaçtan doğmaktadır. Teknolojideki hızlı gelişim ile kuralların uyumlu olması birbiri ile paralel gitmesi gereken hususlardır. Teknolojik gelişimlerin denizcilik endüstrisine uygulanabilirliği, sektördeki tüm paydaşların katılımı ile sağlanabilir. Deniz sigortacıları, deniz hukukçuları, gemi kiracıları, tersaneler, armatörler, yük sahipleri ve diğer tüm paydaşlar bu entegrasyonun içinde olup, daha yenilikçi çözümlerle taşımacılığa katkı sağlamalıdır” dedi.
“Teknolojinin bugün bizleri getirdiği nokta, geleceğin gemileri olarak adlandırılan insansız deniz araçlarının denizlerde başarılı bir şekilde seyir yapmasını mümkün kılıyor” diyen Berrak, şunları söyledi: “IMO, Maritime Autonomous Surface Ship (MASS) düzenlemesini yeni bir çalışma olarak ajandasına eklemiş olup, şu anda bu tip gemilerde güvenli ve çevreye duyarlı bir operasyon standardın nasıl oluşturulacağına dair değerlendirmeler yapmaktadır. 2020’de bir çerçevenin oluşması beklenmektedir. Bu değerlendirmeler yapılırken oldukça geniş çaplı unsurların dikkate alınması gerekmektedir. Örneğin insan faktörü, güvenlik, sorumluluğun paylaşımı, hasarın tazmini, pilotaj ve limanlarla karşılıklı iletişim, kaza anında müdahale prensipleri, deniz çevresinin korunmasına ve siber saldırılara dair kurallar gibi.”
Berrak, sunumunda otonom gemilerin sigortalama aşamasını ise şöyle anlattı:
“Gemide kullanılan yazılım programının geçerli sertifikaları. (Bayrak devletleri de donatanlardan yazılım tüm güncel ve geçerli sertifikaları talep edecektir) Yazılım programının sigortacısına dair geçerli poliçeler ve teminat içeriği. Arıza anında yazılıma müdahale edecek servis sağlayıcılarla kontrat yapılıp yapılmadığının kontrolü. Sigortalama veya yenileme aşamasında da geçmiş hasar verilerine erişilebilirlik aranacaktır. Sigorta teminatının kapsamı ve prim seviyeleri bu verilere ne kadar ulaşılabileceğiyle orantılı olacaktır.”
Hasar ve sorumluluk perspektifi
“Çoklu insan hataları. Karadan idare eden / takip eden personel. Otonom gemilerin emniyetli bir şekilde idare edilmesi, gemide yeterli ekipmanın olması, sahildeki istasyonla gerekli olan bağlantının kurulması ve bilgisayar programlarının güncel ve stabil olmasına bağlıdır. Tabii ek olarak iletişim ve siber güvenlik önlemlerinin de dikkate alınması gerekir.”
Kaptanın görev ve sorumlukları
“Kaptanın görev ve sorumlukları otonom sistemde kurallarda yapılacak yeni düzenlemelerle sahilden gemiyi kumanda eden operatöre geçecektir. Mevcut kurallarda seyirle ilgili sorumluluklar kaptan üzerinde olsa da otonom sistemde gemi sahibine de dolaylı kusur atfedilebilecektir. Gemi sahibi operatörün kusur ve eksiklerinden dolaylı olarak sorumlu tutulabilecektir. Diğer sorumluluklar için de örneğin ‘denize elverişlilik’, ‘yüke elverişlilik’ ve ‘yükün seyir boyunca emniyetinin sağlanması’ gibi düzenlemeler getirilmelidir.”
“Otonom gemilerde bu görev ve sorumluluklar da kaptandan gemi sahibine geçecektir. Bir hadise olduğunda gemiye incelemeler için gönderilmiş olan eksper ya da avukat ya da bilirkişinin bilgi alabileceği kimse olmayacak ve ayrıca gemiden herhangi bir evrak da temin edilemeyecek. Böyle durumlarda sorumlu tarafın tespiti uzun hukuki ve sigorta tartışmalarına neden olacaktır. Bu durumda hasar incelemesi için sistem kayıtları önemli hale gelecektir. Zira sistem kayıtları gemi adamlarının ve kaptanın ifadeleri yerine geçecektir.”
Gözcülük ve emniyetli hız
Berrak, otonom gemilerin sigortalama kuralları belirlenirken şu sorulara da açıklık getirilmesi gerektiğinin altını çizdi: “Denizde emniyetli seyrin temini için uygulanan COLREG’in (Denizde Çatışmayı Önleme Tüzüğü) iki önemli maddesi olan ‘gözcülük’ ve ‘emniyetli hız’ kurallarının uygulayıcıları gemi adamı olduğundan, sahildeki operatör bu kuralları nasıl uygulayacak? Otonom gemi, diğer gemiler tarafından nasıl tanınacak? Bu gemiler ile otonom olmayan bir gemi çatıştığında kural uygulaması nasıl olacak? Sorumluluğun sınırlandırılmasına dair düzenlemeler. Yazılımdaki bir hatadan kaynaklanan hasarlarda yazılım üreticisine rücu yapabilmeyi sağlayacak düzenlemeler.”
