Birikim yapmak isteyenler bireylerin Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) yanında, birikimli hayat sigortalarına da (BHS) ilgisi arttı.
Covid-19 salgını ile birlikte, toplum olarak bazı kavramları çok sık kullanır olduk. Sağlık, sigorta, dijitalleşme vb. sık kullandığımız, bir çırpıda sayabileceğimiz kavramlar. Bu da gayet doğal; sağlıkları bozulan ya da sağlıkları konusunda endişe duyan bireyler, “Bir musibet, bin nasihattan iyidir” misali, özel sağlık sigortalarının (ya da tamamlayıcı sağlık sigortasının) önemini anladı. Özellikle, kapanma dönemlerinde evden çıkamayan vatandaşların imdadına da dijital imkânlar yetişti. Tüm bunlarla birlikte, hem pandemi hem de son aylarda yaşanan zorlu ekonomik koşullarda bireylerin önemini anladığı çok önemli bir değer daha var ki; o da ‘birikim.’ Birikim deyince de hemen akla; Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) geliyor. ‘BES’te 18 yaş altı’ düzenlemesi ile ailelerin adeta çocukları adına birikim yapmak için çaba sarf etmeleri bir yana, sistemde devlet katkısının yüzde 30’a yükseltilmesi de bireyleri BES’le biriktirmeye teşvik ediyor. BES’i bir kenara bırakırsak, son zamanlarda ‘Birikimli Hayat Sigortaları’na da (BHS) ilgi söz konusu. Birikimli hayat, sigortalılara hem koruma hem de birikim yapma imkânı sağlıyor. Bir başka deyişle, sigortalılara yaşam kaybı ve/veya sakatlık teminatı da sunan aynı zamanda birikim sağlamak amacıyla düzenlenen BHS, teknik faiz oranında getiri garantisi de veriyor.
BES’in temelini oluşturuyor
BHS, aslında çok eski bir ürün. Hatta, BES’in de temelini oluşturduğu rahatlıkla söyleyebiliriz. Hayat sigortacılığını yakından takip edenler bilir; BES, ülkemizde henüz başlamadan önce, 80 ve 90’lı yıllarda BHS’ler sigorta şirketlerinin dağıtım kanalları tarafından, sigortanın birikim yönü de olduğundan; “Düzenli ödeme yaparsanız, belirli bir süre sonra-sözgelimi 10 yıl, nemasıyla birlikte toplu para alabilirsiniz, ya da düzenli gelir elde edersiniz” şeklinde pazarlanırdı. BES faaliyete geçtikten sonra, hayat/emeklilik şirketlerinin ölçeği büyütmek için doğal olarak BES satışlarına ağırlık vermesiyle BHS’ler de biraz ikinci planda kaldı.
Pandemide birikimin önemi anlaşıldı
Hayat/emeklilik şirketlerinden aldığımız duyumlara göre, son yıllarda ise BHS’lere yeniden rağbetin arttığı gözleniyor. Bunun da birkaç sebebi var: Öncelikle, pandemi döneminde bireylerin gözünde tasarruf, birikim gibi kavramlar büyük önem kazandı. 2021 yılının 2’nci yarısında 18 yaş altı BES’e yönelik ilgiden de görülebileceği gibi bireyler çocukları için de birikim yapmaya başladı. BHS de bireylere BES gibi birikim yapma imkânı sağlıyor. İkinci bir neden, BES, bireylerin tasarruf yapmasına ve emeklilik dönemlerinde daha iyi bir yaşam sürdürmesini sağlıyor. Ancak, hayat ürünleri gibi sigortalılara yaşam kaybı ve/veya sakatlık teminatı gibi teminatlar sunmuyor. Özellikle eşi ve bakmakla yükümlü olduğu çocukları olanlar için söz konusu teminatların da öneminin anlaşılması BHS gibi ürünlere talebi artırıyor. Son yıllarda hayat sigortaları ile ilgili mevzuatta tüketiciler lehine yapılan değişiklikler, vergi avantajı gibi faktörlerin de BHS ve diğer kredi bağımsız hayat sigortası ürünlerine ilgiyi arttığını da kaydetmek gerekiyor.
Birikimli hayatta ‘vergi avantajı’ da var
Birikimli Hayat Sigortaları ve diğer hayat sigortası ürünlerinde sigortalılara vergi avantajı da sunuluyor. Birikim priminin alındığı hayat sigortalarında kişiler kendisi, eşi ve çocukları için ödedikleri prim tutarının yarısını; sadece yaşam kaybı, kaza, hastalık, sakatlık, işsizlik ve yaşam teminatı içeren hayat sigortalarında ise ödedikleri primin tamamını ödeme yaptıkları ayda elde ettikleri ücretin yüzde 15’ini ve brüt asgari ücretin yıllık tutarını geçmemek koşuluyla, gelir vergisi matrahından indirebiliyor.
Hayat sigortası ürünleri ihtiyaca göre değişiyor
Yıllık Hayat: Sigortalının belirlenen sigorta süresi içinde (sigorta süresi 1 yıl) vefatı durumunda, lehtar(lar)ına başlangıçta belirlenen teminat tutarını ödüyor. Vefat teminatının yanı sıra iş göremezlik, tehlikeli hastalık, vb. riskler için de teminat verilebiliyor.
Uzun Süreli Hayat: Sigortalının belirlenen sigorta süresi içinde (sigorta süresi 1 yıldan fazla) vefatı durumunda, lehtar(lar)ına başlangıçta belirlenen teminat tutarını ödüyor. Vefat teminatının yanı sıra iş göremezlik, tehlikeli hastalık, vb. riskler için de teminat verilebiliyor.
Prim İadeli Hayat: Sigorta süresi sonunda risk gerçekleşmemişse primler sigortalıya döviz cinsinden geri ödeniyor.
Birikimli Hayat: Risk teminatı ile birlikte birikim sağlamak amacıyla düzenleniyor ve teknik faiz oranında getiri garantisi veriyor.
Kritik (Tehlikeli) Hastalıklar Sigortası: Kanser, kalp krizi, multipl skleroz, felç vb. tehlikeli hastalıklara karşı sigortalıya güvence sağlıyor.
Eğitim Sigortası: Çocuk sahibi bir bireyin, vefat ve sakatlık gibi hayati risklerini teminat altına alıyor ve çocuklarının eğitimine aynı şartlarla devam edebilmesini sağlıyor.
BES ve birikimli hayat sigortaları arasında ne fark var?
• BES, yaşam kaybı ya da sakatlık teminatı içermez. Birikimli hayat, yaşam kaybı ve/veya sakatlık teminatı sunar.
• BES’te emeklilik için en az 10 yıl sistemde kalmak ve 56 yaşını tamamlamak gerekir. Birikimli hayatta yaşa bakılmaksızın sigorta süresi en az 10 yıl olmalıdır.
• Katılımcı, BES’te yatırım yapacağı fonları kendisi belirler. Birikimli hayatta, sigortalının fonları sigorta şirketi tarafından yönetilir.
• BES’te bir takvim yılı içinde yıllık brüt asgari ücretin yüzde 30’una kadar devlet katkısı elde edilebilir. Birikimli hayatta ise sigortalı, ödediği primlerin yarısını gelir vergisi matrahından indirebilir.
Anadolu Hayat Emeklilik Genel Müdürü Yılmaz Ertürk: Birikimli hayat sigortaları daha da gelişecek
Birikimli hayat sigortası ve bireysel emeklilik ürünlerinin esasen birbirini tamamlayan ürünler olduğunu belirten Anadolu Hayat Emeklilik Genel Müdürü Yılmaz Ertürk,“Önümüzdeki dönemde, bireysel emekliliğe ilaveten birikimli hayat sigortalarının da sahip olduğu potansiyel paralelinde gelişeceği kanaatindeyim. Özellikle orta ve uzun vadeli tasarruf yapmak isteyen, farklı yaşam evrelerindeki finansal ihtiyaçlarını karşılamak adına birikim oluşturma ve bu süre zarfında da çeşitli yaşamsal risklere karşı teminat sağlama ihtiyacı olan kişilerin bu sigortayı satın alacağını düşünüyorum” diyor.
AgeSA Hayat ve Emeklilik Genel Müdürü Fırat Kuruca: Sadece birikim değil aynı zamanda koruma da sağlıyor
Birikimli hayat sigortalarında sigortalının sadece birikim yapmadığını aynı zamanda risk koruma faktörünün de olduğunu belirten AgeSA Hayat ve Emeklilik Genel Müdürü Fırat Kuruca, şunları söylüyor: “Sözgelimi, bir birey aile reisi ise hem birikim yapıp hem de kendisi ve ailesini kaza, vefat vb. risklere karşı güvence altına alıyor. Bireyler, ‘bana bir şey olursa, geride kalan çocuğum, ailem güvence de olur’ diyebiliyor. Aynı zamanda daha az riskli bir ürün. Bireylerin birikimleri istikrarlı ve düzenli artabiliyor; bu da bazı bireylere cazip geliyor.”
Axa Hayat ve Emeklilik Başkanı ve İcra Kurulu Üyesi Olgun Küntay: Birikimli hayat bireyler için önemli bir seçenek
Birikimli hayat sigortalarının, başta hayat kaybı olmak üzere sözleşmede tanımlanmış risklere karşı koruma sağlarken aynı zamanda birikim yapma imkânı sunduğunu belirten Axa Hayat ve Emeklilik Başkanı ve İcra Kurulu Üyesi Olgun Küntay, “İnsan hayatında gelecek dönemlerin planlanmasında, hayat kaybı riskine karşı teminat sunan, ayrıca birikim yapmaya da imkân sağlayan birikimli hayat sigortaları bireyler için önemli bir seçenek. Bireylerin, emeklilik dönemlerinde sosyal güvenlik sisteminden alacağı emekli maşını tamamlayacak bir gelir oluşturmayı hedefler ve bunu destekleyen Bireysel Emeklilik Sistemi’nin yaşam kaybı, kritik hastalıklar, maluliyet, işsizlik gibi riskleri teminat altına alma fonksiyonu bulunmuyor. Birikimli hayat sigortaları ise çocukların eğitimlerinin finansmanı başta olmak üzere farklı kullanım alanlarına sahip” diyor.
Yönetim Koçu-Danışman Ali Aktuğ: Birikimli hayat sigortaları TSS ile zenginleştirilebilir
Birikimli hayat sigortalarının, yeni hayat yönetmeliklerinin getirdiği sigortalı lehine kararlardan dolayı son senelerde cazip hale gelmeye başladığını belirten Yönetim Koçu-Danışman Ali Aktuğ, şunları söylüyor: “Hayat branşında, döviz poliçeleri, tek primli poliçeler, ölüm ve maluliyet teminatları ve prim iadeli ürünler sistemi canlandırdı. 2022 senesinde tasarruf miktarının ekonomik koşullardan dolayı göreceli olarak fazla artmayacağını öngörsem de krizden çıkıldıktan sonra yine aynı artış trendinin devam edeceğini düşünüyorum.” Birikimli hayat sigortalarının daha da cazip hale gelmesi için yönetmeliklerde yapılan değişikliklerle tamamlayıcı sağlık sigortası (TSS) ile ve/veya asistans teminatlarıyla zenginleştirilebileceğini ifade eden Aktuğ, “Birikimli hayat sigortalarına TSS, ek teminat olarak verilebilir. Aylık yatırılan primin belli bir oranı sağlık poliçesi teminatı olarak ayrıldığında sigortalı hem TSS sahibi olabilir hem de birikim sağlayabilir” diyor.
