Küresel ısınmanın bir sonucu olan orman yangınları maalesef artıyor. Son günlerde yine sahil bölgelerindeki ormanlık alanlarda alevler yükselmeye başladı. İklim değişikliğine bağlı olarak risklerin ve sigortaya olan ihtiyacın her geçen gün daha da arttığını belirten uzmanlar, özellikle yazlık konutlar için sigortanın ihmal edilmemesi gerektiği uyarısını yapıyor.
İzmir, Çanakkale, Muğla, Aydın, Balıkesir, Adana…Yaz aylarının kabusu orman yangınları yine canımızı acıtıyor. Sıcaklıkların artması ile birlikte ormanlarda alevler yükselmeye başladı. Son bir haftada Türkiye’nin sahil bölgelerinde çıkan yangınlar nedeniyle zor bir sınav veriliyor. İklim değişikliğinin bir sonucu olarak orman yangınlarının önümüzdeki yıllarda artarak devam edeceği uyarısında bulunan uzmanlara göre çok daha büyük yangınlara hazırlıklı olunması gerektiğinin altını çiziyor. Geride kül olmuş bir doğa, can ve mal kayıpları bırakan orman yangınlarına karşı önlem almak kritik bir öneme sahip. Bu önlemlerden biri de sigorta… İklim değişikliğine bağlı olarak artan orman yangınlarında yaşanan kayıpların telafisinde sigortanın çok önemli bir rol üstlendiğini dile getiren uzmanlar, özellikle yazlık konutlar, orman bölgesindeki yerleşim yerleri, iş yerleri ve tarım arazileri için sigortanın ihmal edilmemesi gerektiği uyarısını yapıyor.
Korku ve panikle sigorta yaptıranlar artıyor
Özellikle son dönemde yazlık sitelerin çevresinde çıkan orman yangınları sonrası sigorta talebinin arttığını belirten uzmanlar, bu kesimlerde düşük olan sigortalılık oranlarının yükselişe geçtiğisi söylüyor. Haber Ekspres’e konuşan İZTO Sigortacılık Grubu Meclisi Üyesi Ersoy Kocamanoğlu, sigorta yaptırmayan vatandaşların korku ve panikle hemen sigorta yaptırmaya başladığını açıklıyor. Kocamanoğlu, “Bu reaksiyonlar sadece olay anıyla sınırlı kalıyor. Yanan bölgelerde çok fazla sigortasız konut var. Sigortası olanlarda bir sıkıntı yaşandığında bu sıkıntıyı sigorta karşılıyor. Ancak sigortası olmayanlar ise kendi imkânlarıyla karşılamaya çalışıyor. Küçük rakamlarla büyük risklerden kurtulabilinir. Bunun konforundan yararlanmak gerekiyor. Bazen bakıyoruz bir konut almış ama tekrar yerine koyma şansı olmayan kişilerin daha çok sigortaya sarılması lazım” dedi.”İklim değişikliğine bağlı olarak her an her bölgede çeşitli doğal afetler görülebilir” diyen Kocamanoğlu, şöyle devam ediyor: “Bu risklerden kurtulmanın en güzel yolu da sigorta yaptırmak. Sigorta için ödenecek bedeller maddi olarak çok büyük güçlükler getirmez. Ama yarın bir afetle karşılaştığınızda yerine koymaya çalıştığınız çok büyük bedeller ödemek zorunda kalabilirsiniz. Ya da yaşanan kayıpların yerine koyamaya biliyorsunuz. Sonra devletten destek bekleniyor ancak devletin imkânları da kısıtlı. Sadece geçici olarak destekler verebiliyor. Sonuca baktığımızda ise sigorta olmadığı takdirde elinizdeki değerler kaybolmuş oluyor. Bunlar ülke ekonomisi için de zarar.”
Orman yangınlarına karşı mutlaka sigorta yaptırılmalı
Sıcaklıkların mevsim normallerinin üzerinde seyretmesi ile birlikte orman yangınlarının da tekrar tırmanışa geçme tehlikesinin bulunduğunu vurgulayan IBS Sigorta ve Reasürans Brokerliği CEO’su Murat Çiftçi, “İklim değişikliği sebebiyle Tarım Sigortaları, Yangın ve Kâr Kaybı Sigortaları başta olmak üzere geniş teminatlı sigorta ürünleri bu dönemde oldukça önem arz ediyor” açıklamasını yapıyor. Çiftçi, şu açıklamayı yapıyor: “Global ölçekte sigorta ürünleri yaşanan iklim değişikliği dikkate alınarak güncellenmeye devam ediyor. Bu dönemde Tarım Sigortaları, Yangın Sigortaları ve Kâr Kaybı Sigortaları başta olmak üzere geniş teminatlı sigorta ürünlerinin tercih edilmesi gerekiyor. Son yıllarda yaşanan yangın hasarları, ormanlık alanlara yakın konaklama, otel, konut ve yazlıkların olduğu bölgelere de sirayet etmektedir. Bu yüzden de sigorta tercihlerinde fiyattan ziyade teminat içeriği, bu sebeple hiç olmadığı kadar değerli hale gelmiştir” dedi.
5 adımda orman yangınlarından doğan zararlarda sigortanın önemi
- Çiftçiler zararlarını tazmin edebilir mi?
Bitkisel ürün sigortaları dolu, sel, su baskını, heyelan, deprem gibi doğal bir afet olarak kabul edilen yangından kaynaklanan zararların giderilmesini de kapsar. Büyükbaş ve küçükbaş hayvan sigortaları da yangın sebebiyle hayvanların ölmesi durumunda sigortalılara ödeme yapar.Arıcılık kayıt sistemine kaydolan üreticiler de tıpkı deprem, sel baskını, heyelan, vahşi hayvan saldırısında olduğu gibi kovanlarının yangın sebebiyle zarar görmesi halinde de bu zararlarının giderilmesini sigorta şirketinden talep edebilir.
- Motorlu araçların zararı karşılanıyor mu?
Yangınlar, yerleşim yerlerine de sıçrayarak birçok motorlu aracın yanmasına neden oluyor. Kasko sigortası genel şartlarına göre “aracın yanmasını” da sigorta kapsamında
- Yangında konutları zarar görenler hangi zararları için sigorta şirketine başvurabilirler?
Genellikle konut sigorta sözleşmeleri diğer doğal afetler gibi yangın sebebiyle de konutların zarar görmesini sigorta kapsamına dahil ediyor. Evleri yanan ev sahiplerinin sigorta şirketinden talep edebilecekleri sadece binayla sınırlı değildir.Evin içinde yer alan buzdolabı, televizyon, ütü, çamaşır makinesi, fırın, bulaşık makinesi, yatak, koltuk gibi ev eşyaları da konut sigortası kapsamında yer alıyor.
- Yangın sebebiyle zarara uğrayan hak sahipleri nereye başvurmalı?
Yangından zarar gören hak sahiplerinin öncelikle sigorta şirketine yangın sebebiyle zararlarının oluştuğunu bildirmek için gerekli belgelerle birlikte başvuru yapması gerekiyor. Hak sahipleri tarafından yapılan bu başvuru üzerine sigorta şirketi, hasar talebini değerlendiriyor ve gerekli hallerde eksper ataması yapıyor. Eksper raporuna göre sigorta şirketi tarafından hak sahiplerine ödeme yapılıyor.
- Sigorta şirketi ile hasar ödeme talebi konusunda anlaşmazlık yaşanması durumunda ne yapılması gerekiyor?
Sigorta şirketinin ödeme talebini reddetmesi veya sigorta şirketinin ödemeyi taahhüt ettiği tutarın zarar görenler tarafından düşük bulunması hallerinde, zarar görenler Sigorta Tahkim Komisyonu’na (eğer sigorta şirketi Tahkim Komisyonu’na üyeyse) başvurabiliyor. Sigorta Tahkim Komisyonu başvuruyu 4 ay içinde sonuçlandırmakla yükümlü. Sigorta Tahkim Komisyonu veya mahkemelerce yapılan yargılamalar neticesinde kesinleşen miktarlar, sigorta şirketi tarafından zarar görenlere ödeneyor.
Önümüzdeki aylar çok riskli
İstanbul Üniversitesi Cerrahpaşa Orman Fakültesi Öğretim Üyesi Prof. Dr. Doğanay Tolunay, iklim değişikliğinin, yangınların çok kısa sürede büyümesi ve geniş alanlara yayılmasına neden olduğunu ifade etti. Ağaçlardan dökülen, “yanıcı” olarak nitelendirilen kuru maddelerin, sıcaklık artışıyla daha da kuruduğunu ve yangının artmasına neden olduğunu aktaran Tolunay, şöyle devam ediyor: “İklim kriziyle birlikte özellikle son yıllarda dünyada yağışların azalması ve sıcaklarının artmasıyla orman yangınları artıyor. Önümüzdeki yıllarda da benzeri yangınların artarak devam edeceğini öngörüyoruz.”
İklim kriziyle birlikte yangınların sıklığı ve yoğunluğu arttı
Ege Üniversitesi Çevre Sorunları Uygulama ve Araştırma Merkezi Yönetim Kurulu Üyesi Prof. Dr. Melike Bor, iklim krizinin dünyada büyük bir sorun olduğunu belirtti. Birçok ülkede yangınlar ile bunun yoğunluğunun artış gösterdiğine değinen Bor, “İklim değişikliği nedeniyle kuraklık arttığı için toprağın nemi de azalıyor, bu da yangını artırıcı bir faktör oluyor. Yani iklim kriziyle birlikte yangının sıklığı ve yoğunluğu arttı” diyor.
Orman yangınları sigorta şirketleri için de büyük bir tehdit haline geldi
İngiltere merkezli sigorta şirketi Chaucer tarafından yapılan araştırmaya göre Avrupa’nın 35 ülkesinde yangınların öldürdüğü orman alanları 2019’da 450.250 hektarken, 2020’de 787.130 hektara yükseldi. Son iki yılda ise orman yangınlarının verdiği zarar daha da arttı. Chaucer, Avrupa’nın orman yangını riskinin sigortacılar ve reasürörler için büyüyen bir tehdit olduğunu, bu riskin fiyatlandırılmasının zor olduğuna dikkat çekiyor. Şirket, “İklim değişikliği ve kentleşmenin bir sonucu olarak Avrupa orman yangınlarının sıklığı ve şiddeti de artıyor. Daha yüksek sıcaklıklar yangın çıkma riskini artırırken, kuru topraktan kaynaklanan kuraklık benzeri koşullar da orman yangınlarının hızla yayılmasını kolaylaştırıyor. Akdeniz ülkelerinde geleneksel tarımın terk edilmesi, bitki örtüsünün oluşmasına katkıda bulundu ve yangınların boyutunun ve şiddetinin artmasına neden oldu. Avrupa yoğun nüfuslu bir kıta olduğundan, maddi maddi kayıp potansiyeli oldukça fazladır” vurgusu yapıyor.
Orman yangınlarının sadece ABD’deki ekonomik yükü 347 milyar dolar
BM Çevre Programı’nın raporuna göre, küresel çapta yıkıcı orman yangınları olasılığı yüzyılın başına kadar yüzde 50’den fazla artacak. UNEP raporuna göre de orman yangınlarının ekonomik yükü sadece ABD’de yıllık 347 milyar dolara ulaştı. UNEP raporu, hükumetleri orman yangını harcamalarını yeniden düşünmeye çağırarak, bütçelerinin yüzde 45’ini önleme ve hazırlık, yüzde 34’ünü yangınla mücadeleye ve yüzde 20’sini kurtarmaya ayırmalarını tavsiye ediyor.
