Aktüerler Derneği Başkan Yardımcısı Dr. Şirzat Çetinkaya, geçmişi Roma dönemine dayanan aktüeryayı üniversite tercihi yapacak öğrencilere önerdi.
Sigorta Ekranı’nda bu defa sektörün olmazsa olmaz dallarından aktüerliği konu etti. Aktüerler Derneği Başkan Yardımcısı Dr. Şirzat Çetinkaya, SigortaMedya Genel Yayın Yönetmeni Can Kantar’ın sunduğu programda aktüerliğin ne olduğunu etraflıca anlattı.
Aktüerliğin geçmişinin Roma dönemine kadar dayandığı vurgusu yaparak sözlerine başlayan Çetinkaya, “Aktüerlik mesleğinin tarihi oldukça eskidir. Suriye sınırında yapılan kazılarda aktüer imzalı tabletlere rastlanmıştır. Akademik yayınlara baktığımızda Roma döneminde mahkemelerde hesaplayıcı olarak yer aldığını görüyoruz. Aktüeryanın bizdeki gelişimi ise biraz yavaş olmuştur. Avrupa’da ise ticaretin gelişmesi ile birlikte aktüerlik mesleği ve aktüerya alanı daha hızlı bir potansiyelle büyüdü. Bizde gelişmesi yavaş olmasına rağmen büyüme ivmesinin Avrupa’dan hızlı olduğunu görüyoruz” dedi.
Risk mimarı
“12 aktüerin bir araya gelmesiyle 1951 yılında bu alanda ilk sivil toplum kuruluşu kuruluyor” diyen Çetinkaya, “1950 yılından bu yana da süreç oturmaya başlıyor. ‘Aktüer nedir?’ sorusunu ben kısaca risk mimarı olarak tanımlıyorum. Çünkü riskin olduğu yerde aktüer ve aktüerya bulunacaktır. Aktüerya birimi olarak bizim yaptığımız, riski ölçmek, riski değerlendirmek, potansiyel zararları bulmak ve gerçekleşebilecek olan zararlara karşı gerekli önlemleri almak. Genel tanım itibariyle ise baktığımızda riski ölçen, etkilerini bulan, tespit eden ve riskin önlenmesinde gerekli analiz ve öngörüleri ile destek olan kişilerdir aktüerler” diye konuştu.
Aktüerlere pandemi sürecinde çok iş düştüğünü söyleyen Çetinkaya, sağlık sigortalarına pandemi masraflarının dahil ediliş sürecini şöyle anlattı: “Pandemi masraflarının sigorta şirketleri tarafından ödeneceğinin kabulü 16 Mart’ta tekabül ediyor. Bu tarihten itibaren aktüerler de süreci takip etmeye başladı. Sadece sağlık sigortaları değil aynı zamanda vefat riskini de etkileyen durumlar, diğer yandan üretim tarafını da etkileyecek durum var. Sağlık, vefat ve üretim olarak üçe böldüğünüzde aktüerler üzerlerine düşen görevi ortaya koydular ve bir maliyet hesabı çıkardılar. Bazı durumlarda siz risk için prim alıyorsunuz ve aldığımız primle bu riski karşılıyorsunuz. Pandemi sürecinde sigorta şirketleri aslında teminat kapsamında olmayan bazı riskleri teminat altına aldıkları için mecbur bir şekilde bunu hem sermayesine hem teknik kar-zarar hesaplarına yansıtmak durumunda kaldılar. Tabii ki bu da belli bir zaman aldı. Ondan sonra kararlar alındı ve peşisıra açıklandı.”
188 üyesi bulunuyor
Aktörler Derneği hakkında da bilgi veren Çetinkaya, “Şuan 188 üyemiz var. Bizim için sektör içerisindeki her alan, her paylaş değerli. Bu nedenle her paylaşla iletişim kurmaya, elimizden geldiğince sektöre faydalı olmaya çalışıyoruz. Aktüerler Derneği’nin son 2-3 yıllık geçmişine baktığınız zaman önemli adımların atıldığını görüyoruz. Bunlardan biri Uluslararası Aktüerler Birliği’ne tam üye olması, diğeri ise Avrupa Aktüerler Birliği tam üye oluşudur. Bu iki konu aslında şu anda derneği mevcut yerel pozisyondan çıkarıp uluslararası platforma taşımıştır. Aktüerler Derneği’nin Avrupa Aktüerler Birliği’ne üye olması sadece bizim için değil sektör için de önemli bir gelişme oldu. Avrupa Aktüerler Birliği’nin karşılıklı tanım anlaşması var. Bu şu demek oluyor; Avrupa Aktüerler Birliği altında yer alan ülkelerde bizim aktüerlerimiz, ilgili ülkelerde faaliyet gösterebiliyorlar. Bu da hem bizlere, hem ülkemizi, hem de sektörümüzü uluslararası platformlarda temsil etme şansını getiriyor. ABD’de, Hong Kong’da İngiltere’de ve Almanya’da çalışan aktüerlerimiz var” şeklinde konuştu.
Aktüer olmanın yollarını anlattı
Çetinkaya, Türkiye’de aktüer olmanın yollarını ise şöyle anlattı: “Aktüer olmak için düzenlenen sınavları var. Bu sınavlar yılda iki kez düzenleniyor ve 3 seviye sınav yapılıyor. Birinci seviye sınavın içerisinde 4 ana başlık bulunuyor. İkinci seviye sınavlarında 4 ana başlık var. Üçüncü seviye sınavlarının içerisinde ise 5 ana başlık var. Dolayısıyla bir kişinin aktüer olabilmek için toplamda 13 sınavı başarıyla tamamlaması gerekiyor. Ardından da sicile işleniyor. İlk derece sınavları geçenler stajyer aktüer olarak adlandırılıyor. İkinci derece sınavları geçenler yardımcı aktürr olarak çalışıyor. Üçüncü derece sınavları geçenler de aktüer oluyor.”
“Sınavlar hem yılda 2 kere yapılıyor hem de zorunlu bir mezuniyeti yok. Öğrenciler de girebiliyor. Herhangi bir mezuniyetinizin olması bu sınava girmeniz için yeterli. Sınavlara olan talep her geçen yıl artıyor. Şirketler de çalışma arkadaşlarını sınavlara girme konusunda teşvik ediyor. Toplamda 168 aktüer, 162 stajyer aktüer ve 44 de yardımcı aktüer mevcut. Ancak biz halen yeterli sayıda değiliz. Bu sayının gittikçe artıyor olması lazım. Avrupa ülkeleri ile kıyasladığımızda zaman bizim aktüer anlamındaki sayımız ciddi anlamda geride.”
Öğrencilere tavsiye etti
Üniversite sınavlarına gireceklere tercihlerine aktüeryayı da yazmalarını öneren Çetinkaya, “Aktüer olarak çalışmak isteyen herkese bu alanı tavsiye ederim. Matematik, istatistik ve finansın bir kesişim noktasıdır. Üniversite sınavına girecek gençlerimizin bu alanlara ilgisi varsa aktüeryayı yazmalarını tavsiye ederim. Diğer taraftan muhasebe ile iç içe olan bir alan. Aktüer, matematik, istatistik, finans, muhasebe ve bilgisayar alanında ilgileri olan herkes aktüeryayı sıkılmadan okuyabilir” dedi.
UFRS 17 hakkında da konuşan Aktüerler Derneği Başkan Yardımcısı Dr. Şirzat Çetinkaya’nın açıklamalarının tamamını aşağıdaki linkten izleyebilirsiniz.
Risk Mimarisi: Aktüer ve Aktüerya
