Uluslararası kabul görmüş denizcilik camiasında gemilere 3. şahıs mali mesuliyet sigortası sağlayan muteber sigorta şirketlerinden oluşan P&I Kulüpleri Grubu (IGP&I); Kuzey Akım 2 ve TürkAkım doğal gaz boru hattı projeleri kapsamında faaliyet gösteren gemileri sigorta etmeyeceğini açıkladı.
Alman yayın grubu Deutsche Welle’in internet sitesinde yer alan habere göre; projelerin inşası kapsamındaki ya da projelerle bağlantılı olan her tür faaliyeti kapsayan kararın, ABD’nin iki projeyle ilgili yaptırım tehdidi nedeniyle alındığı bildirildi. IGP&I açıklamasında üye şirketlerden yaptırımlara maruz kalmamak için inşa projeleri ile ilgili anlaşmalar imzalamadan önce ciddi bir inceleme ve risk değerlendirmesi yapması istendi. Dünya çapında okyanuslardaki kargo hacminin yüzde 90’ı IGP&I çatısı altındaki şirketlerin sigortası altında.
Almanya ve Türkiye hedefte
Rus enerji devi Gazprom öncülüğünde yürütülen ve mevcut Kuzey Akım 1’in kapasitesini ikiye katlaması öngörülen 11 milyar dolarlık Kuzey Akım 2 boru hattı projesinin yüzde 90’lık bölümü tamamlanmış durumda. Rusya’nın batısından başlayıp Baltık Denizi’nden geçerek Almanya’nın kuzeyine ulaşması planlanan hattın önümüzdeki yıl kullanıma açılması planlanıyor.
Rus doğal gazını Karadeniz üzerinden 930 kilometrelik boru hattıyla Türkiye’ye taşıyan TürkAkım ise bu yıl Ocak ayında resmen faaliyete geçirilmişti. ABD Başkanı Donald Trump, Almanya ve Türkiye’nin enerjide Rusya’ya bağımlılığını artıracağı gerekçesiyle projelere karşı çıkıyor. Rusya ise Trump’ı, maliyeti çok daha yüksek olan Amerikan sıvı gazını Avrupa’ya satmaya çalışmakla suçluyor.
2017 yılında yürürlüğe giren ABD’nin Hasımlarına Yaptırımlarla Karşı Koyma Yasası (CAATSA) kapsamında ABD Başkanı’na Rusya’ya karşı yaptırımları devreye sokma yetkisi veriliyor. ABD Dışişleri Bakanı Mike Pompeo; Temmuz ayında yaptığı açıklamada Kuzey Akım 2 ve TürkAkım projelerinde yer almalarına karşın yaptırıma tabi tutulmayan bazı şirketlere tanınan bu muafiyetin kaldırılacağını bildirmişti.
Aba altından sopa gösteriliyor
Konuyla ilgili SigortaMedya’ya özel açıklama yapan üst düzey bir yetkili ise ABD’nin bu hamleyle Türkiye, Almanya ve Rusya’ya aba altından sopa gösterdiğini söyledi. İsminin ve kurumunun gizli kalmasını isteyen üst düzey yetkili; “Benzer durum uzun süredir Kırım ve özellikle İran için de geçerli. ABD’nin ilam ettiği yaptırımlar neticesinde İran’a veya İran’dan ticaret yapan gemilere sigorta hizmeti verilmiyor. ABD’nin yaptırımına göre bazı yükler (Özellikle petrol, petrol ürünleri, ülke sanayini geliştiren ve ilgilendiren mamül ürünlerin) ticareti yasak listesinde yer alıyor. Ayrıca bu ticarete taraf olan, yükleyici, alıcı, gemiyi kiralayan kiracı, gemi acentesi, bu ticaret esnasında gemiye yakıt veren yakıt firması vs de dahil tüm tarafların ‘US Department of the Treasury’ tarafından hazırlanan kısa adı ‘OFAC Sanction List’de yer alan firmalardan olmaması lazım” dedi.
Sigorta olsa bile geçersiz sayılıyor
“Aksi halde, bu durumu ihlal eden geminin, geçerli P&I poliçesi olsa dahi, hükümsüz olmakta” diyen yetkili, “Gemi poliçe dahilinde olan bir riskle karşılaşsa (Mesela, yanaşırken rıhtıma çarpıp hasar vermesi, yük hasarı, deniz kirliliği, liman işçisinin yaralaması gibi) indirek ilgili durumlarda dahi P&I sigortacıları maalesef kuvertür vermemekte. Bu durumda armatörün hiç sigortası yokmuşçasına davranıp hasarı kendi imkanları ile halletmesi lazım. Akabinde bu hasarın geri ödenmesi için sigorta şirketine başvurabilir. Ama genelde bu geri ödeme olmamakta veya ilgi P&I sigortacısının ikame ettiği ülkenin ‘Hazine Bakanlığı’ onayına vabeste (bağlı) mümkün olabilmekte ve bu onayın çıkması çok uzun bir süreç (Min. 3 ila 6 ay) sürmekte” şeklinde konuştu.
Yetkili açıklamasını şöyle tamamladı: “Ama en önemlisi ise burada aba altından sopa göstermek gibi bir durum var. Neticede sigorta şirketleri birbirlerine reasürans da yapmakta. Özetle ambarca harici bir iş yapan sigorta şirketi de lisansının iptal edilmesi ve yaptırım uygulayan ülke (ABD ve AB ülkeleri) nezdinde iş yapamaması ve hukuki kovuşturmaya tabi olmasına sebep oluyor.”
KAYNAK: DW
