Türkiye’de tüketici güveni, 2014’ün dördüncü çeyreğinde beş puanlık düşüş kaydederek 87’den 82 endeks puana geriledi. Bu gerileme, iş imkânları ile ilgili olumlu yaklaşımda, kişisel mali durumda ve harcama niyetinde görülen gerilemeden kaynaklandı.
Dünyada tüketicilerin izledikleri ve satın aldıkları üzerine bilgi ve içgörü sağlayan firmaların önde gelenlerinden Nielsen tarafından yayınlanan Global Tüketici Güveni ve Harcama Niyeti Araştırması’na göre, Türkiye’de tüketici güveni, bir önceki çeyrekteki olumlu artışın ardından, bu döneme göre beş puanlık düşüş kaydederek 2014’ü 82 endeks puanı ile kapattı. Türkiye’de Dördüncü Çeyrek Tüketici Güven Endeksi’ndeki bu beş puanlık gerileme, iş imkânları ile ilgili olumlu yaklaşımda (yüzde 36’dan yüzde 28’e), kişisel mali durumda (yüzde 46’dan yüzde 43’e) ve harcama niyetinde (yüzde 39’dan yüzde 37’ye) görülen gerilemeden kaynaklandı.
Halkın başlıca endişesi: “terörizm”
Daha önceki dönemlerde, Türkiye’deki katılımcıların başlıca endişesi “ekonomi” idi. Ancak 2014’ün dördüncü çeyreğinde “terörizm” korkuları aniden anlamlı derecede arttı ve bir önceki çeyreğe göre kaydedilen 17 puanlık yükseliş ile halkın başlıca endişelerinden biri haline geldi. “Ekonomi” katılımcılar arasından en büyük ikinci endişeydi ve bunu borç takip ediyordu. Ancak bu endişeler 2014’ün ikinci çeyreğinden bu yana düşüş kaydetti.
Türkiye’nin bir durgunluk döneminde olduğuna inanan katılımcıların yüzdesi 2014’ün dördüncü çeyreğinde yüzde 65’ten yüzde 70’e yükseldi. 2014’ün dördüncü çeyreğine daha fazla katılımcı yeni giysiler için daha az harcama yapmakta olduğunu belirtti.
Nielsen’den alınan bilgiye göre, Türkiye’deki erkek katılımcılar, daha önceki dönemlerde olduğu gibi 2014’ün dördüncü çeyreğinde de, Türkiye’deki kadın katılımcılara göre daha yüksek güven sergilediler. Buna karşılık, önceki çeyrek ile karşılaştırıldığında güven endeksi, erkek katılımcılar arasında altı puan düştü.
Yıldan yıla performans olumlu
İlerleme yavaş ama ölçümlenen küresel pazarların yarısından fazlasında gerçekleşiyor. Güven puanları 39 pazarın 60’ında yıldan yıla iyileşme gösterdi. Sırasıyla 12 ve 10 puanlık artış kaydeden ABD ve İngiltere’nin de aralarında olduğu 11 pazar, iki haneli güven tırmanışı bildirdi. Önceki yıla göre gözlemlenen diğer kayda değer artışlar arasında Romanya (+15), Hindistan (+14), Mısır (+14), İrlanda (+13) ve Bulgaristan (+13) bulunuyor.
Küresel katılımcıların yarısından biraz azı (yüzde 49) iş piyasasının önlerindeki 12 ay boyunca iyi veya mükemmel olacağına inanıyordu. Bu durum 2013 senesinin dördüncü çeyreğinde görülen yüzde 47’ye göre bir artış gösteriyor. Benzer şekilde, kişisel mali durumla ilgili algılar (bir önceki senenin puanı olan yüzde 55’e göre) hafifçe iyileşerek yüzde 56’ya çıktı ve anında harcama niyeti, (yüzde 38’den) yüzde 40’a yükseldi.
Çoğunluğa göre durgunluk hissiyatı 2014’te iyileşme gösterdi
Dördüncü çeyrekte küresel katılımcıların yarısından biraz fazlası (yüzde 53), bir önceki çeyreğe göre bir puanlık ve bir önceki yıla göre (Q4 2013) dört puanlık bir iyileşmeyle bir durgunluk döneminde olduklarına inanmaktalardı. Toplamda ölçümlenen küresel pazarların yüzde 58’i durgunluk hissiyatında yıldan yıla iyileşme bildirdiler. Dördüncü çeyrekte küresel ihtiyarı harcama veya tasarruf niyetleri yer yer aynı seviyede seyrederken yer yer hafifçe düşüş gösterdi. Katılımcıların yaklaşık olarak yarısı (yüzde 48) artan nakitlerini biriktirmeyi planlarken on kişiden yaklaşık üçü tatil ve seyahatlere (yüzde 34), yeni giysilere (yüzde 34) ve ev dışı eğlenceye (yüzde 30) harcama yapmayı bekliyor. Katılımcıların dörtte biri yeni teknoloji satın almayı (yüzde 24) ve borçlarını ödemeyi (yüzde 25) planlıyor. Beşte biri parasını ev tadilatına harcamayı (yüzde 21) ve stoklara yatırmayı (yüzde 21) düşünürken onda biri de emeklilik için biriktiriyor (yüzde 10). Küresel olarak katılımcıların yüzde 13’ü hiç fazladan nakitleri olmadığını belirtiyor.
Avrupa’daki ilerleme yavaş seyrediyor
Güvenin 32 pazarın 20’sinde gerilemesiyle, karamsarlık bulutları dördüncü çeyrekte Euro Bölgesi’ne geri döndü. 103 puanlık güven puanı ile sadece Danimarka iyimser bir değer bildirdi. Bunun yanında, Almanya ve İsviçre, katılımcıların yarısının (sırasıyla yüzde 49 ve yüzde 56) önlerindeki 12 ay için iş imkanları ile ilgili iyimser olduğu tek iki ülke oldu.
Bölgedeki en büyük ekonomi olan Almanya’da güven bir endeks puanı yükselerek 98 puana ulaştı. Bu artış, geçtiğimiz birkaç çeyrek boyunca gerçekleşen ve endeksi taban puana yaklaştıran ufak artışların devamı niteliğinde ve taban puan, bölgenin 76 seviyesindeki ortalama endeks puanı ile ciddi anlamda zıt düşüyor. Üçüncü çeyreğe göre gerçekleşen en büyük bölgesel endeks artışı İrlanda’dan (+6 ile 90) geldi. Buna karşılık, Rusya’nın endeksi, art arda üç çeyrek boyunca artış sonrası, sekiz puan gerileyerek 79’a düştü. Üçüncü çeyreğe kıyasla, İtalya (45) ve Fransa da (57) ikişer puanlık düşüşle geriledi.
Bu Nielsen Global Tüketici Güveni ve Harcama Niyeti Araştırması 10-28 Kasım 2014 tarihleri arasında yürütüldü ve çalışma Asya-Pasifik, Avrupa, Latin Amerika, Ortadoğu/Afrika ve Kuzey Amerika’da bulunan 60 ülkeden internet erişimi olan 30 binin üzerinde tüketicinin katılımıyla gerçekleşti. Örneklem her bir ülke için sahip olduğu internet kullanıcıları bazında yaş ve cinsiyete göre kotalandırılmış ve internet tüketicilerini temsil edecek şekilde ağırlıklandırıldı. Nielsen’in bu araştırması sadece internet erişimi olan katılımcıların davranışlarına dayanıyor. İnternet kullanım oranları ülkeden ülkeye farklılık gösteriyor.
