Sigorta şirketleri ile sigortalılar arasında yargıya intikal etmiş sorunları kısa sürede çözüme kavuşturacak ihtisas mahkemeleri için geri sayım başladı. Hakim ve Savcılar Yüksek Kurulu’nun (HSYK), öncelikle İstanbul, Ankara ve İzmir’de belirli mahkemeleri sigortacılıkla ilgili görevlendirmesi bekleniyor. Türkiye’de dava süreçlerinin uzunluğu, vatandaşların da en büyük kabusu. Mahkemeye intikal eden ancak bir türlü sonuçlanmayan davalar, bireyleri de adeta canından bezdiriyor. Bireylerle kurumlar arasındaki hukuki uyuşmazlıklara en sık rastlanan sektörlerin başında sigorta sektörü gelirken, sigorta şirketleri ile sigortalılar arasındaki davaların uzaması, her iki tarafa da büyük zararlar veriyor. Ülkemizde yaklaşık dört yıl önce kurulan Sigorta Tahkim Komisyonu, sigortalının ve sigorta şirketlerinin uyuşmazlıklarına mahkemeye gitmeden çözüm bulmasına karşın, yargı yolunu tercih eden sigortalı vatandaşların sayısı da halen azımsanmayacak kadar çok. İki taraf (sigorta şirketleri ve sigortalı ya da sigorta ettiren) arasında mahkemeye intikal eden hukuki sorunların kısa sürede çözülmesinin yolu da “ihtisas mahkemeleri”nden geçiyor. Türkiye’de de sigorta sektörüne yönelik ihtisas mahkemeleri konusunda çalışmalar hızlanırken, Hakim ve Savcılar Yüksek Kurulu’nun (HSYK), belirli mahkemeleri sigortacılıkla ilgili görevlendirmesi bekleniyor.
HSYK karar verecek
Sigorta şirketleri ile sigortalılar arasındaki uyuşmazlıkların en çok hangi illerde olduğuna yönelik olarak Türkiye Sigorta Birliği (TSB) bir çalışma gerçekleştirip, bunu Hazine Müsteşarlığı ile paylaştı. Hazine Müsteşarlığı da bu sonuçları HSYK’ya iletti. Şimdi gözler HSYK’da. Kurul, ihtisas mahkemesi olarak belirlediği belirli mahkemeleri sigorta ile ilgili davaların görülmesi için görevlendirecek. Kurul’un söz konusu görevlendirmeyi öncelikle istatistiki olarak İstanbul, Ankara, İzmir gibi sigorta davalarının en fazla olduğu illerde yapması bekleniyor. HSYK, ihtiyaç duyulursa üç büyük il dışındaki başka illerde de belirlediği mahkemeleri sigortacılıkla ilgili görevlendirecek
İki taraf için de yararlı
İhtisas mahkemelerinin, hem sigortalılar hem de sigorta şirketleri için büyük yarar sağlayacağına dikkat çekiliyor. Türkiye’de sigorta sektörüne yönelik dava süreçlerinin uzaması, sigortalı tüketicilerin mahkeme masrafı, faiz ve avukatlık giderlerinin yükselmesine yol açıyor. Sigortalıların zararının karşılanmasının uzun zaman alması, sigortanın mantığına ters düştüğü gibi sigorta sektörüne olan güveni de sarsıyor. Keza, sigorta şirketleri açısından bakıldığında da süreçlerin uzunluğu ve belirsizlik ortamı, şirketlerin daha fazla karşılık ayırmasına neden olarak kârlılığı azaltıcı etki yapıyor. Dolayısıyla davaları daha kısa sürede çözüme kavuşturacak ihtisas mahkemeleri, sigortalıların masraflarının azalmasına ve sektöre olan itibarın artmasına, sigorta şirketlerinin de daha az karşılık ayırmalarına yol açacak. Daha çabuk ve doğru karar alınır İhtisas mahkemelerinde diğer mahkemelerden farklı olarak, sigortacılıkla ilgili belirli branşlardaki davalara, konusunda uzman ve sürekli aynı hakimlerin bakmasının, daha çabuk ve doğru karar verilmesinde etkili olacağına dikkat çekiliyor. Hatta, bu konuda İstanbul’daki Denizcilik İhtisas Mahkemesi’nin de önemli bir örnek oluşturduğu vurgulanıyor. Deniz hukuku ile ilgili çekişmeleri çözüme kavuşturmak için kurulan mahkemenin, bir süredir faaliyetini başarıyla sürdürdüğü hatırlatılarak, sigorta alanında da benzer bir çözüm düşünülebileceği kaydediliyor.
Tahkim de sigortalının önünde önemli bir seçenek
Sigorta şirketleri ile sigortalı veya sigorta ettirenler, dünyada ihtisas mahkemelerine gitmeden uyuşmazlıklarını ‘arabuluculuk’, ‘ombudsmanlık’ ve ‘tahkim’ gibi alternatif mekanizmalarla da çözebiliyor. _ Türkiye’de 5684 sayılı Sigortacılık Yasası ile oluşturulan “Sigorta Tahkim Komisyonu”, sigortalılarla sigorta tahkim sistemine üye sigorta kuruluşları arasındaki uyuşmazlıkları çözüme kavuşturuyor. _ Avrupa ülkeleri ve ABD’de sigorta davalarının yüzde 90’ı komisyon benzeri mekanizmalarda çözülüyor. Fransa’da arabuluculuk sistemi, İngiltere’de ombudsmanlık ve Amerika’da tahkim sistemi yer alıyor. _ İhtisas mahkemelerinin uyuşmazlıkları çözme süreleri ülkeden ülkeye değişmekle birlikte, maksimum 3 ay olarak belirlenen bir süreç söz konusu. Bu süreç konunun kapsamına göre değişim gösteriyor.
Anadolu Sigorta Danışmanı Prof.Dr. Samim Ünan:
Mahkemelere alternatif çözüm mekanizmaları geliştirilmeli Anadolu Sigorta Danışmanı Prof.Dr. Samim Ünan, özel sigorta şirketleriyle sigortalılar arasındaki çekişmelerin yargı yoluyla çözüme bağlanmasında özel uzmanlık mahkemelerinin görevli olmasının temelde gayet doğru ve uygun bir çözüm olduğunu ifade ediyor. Ancak, bunun da yeterli olmayacağını ve alternatif çözüm mekanizmalarının geliştirilmesi gerektiğini vurgulayan Ünan, şunları söylüyor: “Çünkü her yerde ihtisas mahkemesi açabilmek mümkün değil. Ayrıca asıl sorun, sigorta çekişmelerini hangi mahkemede çözümleyeceğimiz değil, mahkemelere alternatif olan çözümleme usullerimizin yetersizliği. Sırf bize benzeyen, başka bir deyişle hiçbir şeye tam olarak benzemeyen ‘Sigortacılıkta Tahkim’ gibi yargı usulleri yerine dünya uygulamasını ve elde edilen deneyimleri dikkate alan yeni sistemler öngörülmeli.”
TSB Genel Sekreter Vekili Mehmet Kalkavan:
Toplumun sigortaya olan inancı kuvvetlenecek Sigorta sektöründe sigorta şirketleri ile sigortalılar arasındaki uyuşmazlıklarda yargı yolunu tercih edenlerin, normal mahkemeler yerine ihtisas mahkemelerine gideceklerini belirten Türkiye Sigorta Birliği (TSB) Genel Sektereter Vekili Mehmet Kalkavan, şunları söylüyor: “Bizim de Türkiye Sigorta Birliği olarak ihtisas mahkemelerinden beklentimiz, bu mahkemelerde işlerin daha çabuk, adil, sigortacılığı iyi bilen ve bu konuda uzmanlaşan hakimler tarafından hallolması. Ayrıca, mağduriyetlerin daha kısa süre içerisinde giderilmesi, toplumun sigortaya olan inancının kuvvetlenmesine ve poliçe adetlerinin de artmasına yol açacak.”
Arel Üniversitesi Bankacılık ve Finans Bölümü Başkanı Yrd.Doç. Dr. Beyhan Yaslıdağ:
İhtisas mahkemesinin olmaması sigortalıyı mağdur ediyor Türkiye’da ihtisas mahkemelerinin oluşturulması ile ilgili sürecin devam ettiğini ifade eden Arel Üniversitesi Bankacılık ve Finans Bölümü Başkanı Yrd. Doç. Dr. Beyhan Yaslıdağ, şu görüşleri dile getiriyor: “Sigortacılık alanında ihtisas mahkemelerinin olmaması, yargı sürecinin uzun sürmesi ve masraflı olması, sigortalıların mağduriyetine neden oluyor ve zararın karşılanması uzun zaman aldığından sigortanın amacına da ters düşüyor. Bu durum aynı zamanda sigortacılık sektörüne olan güveni de sarsıyor. İşlemlerin daha kısa sürede yapılması için sigorta ihtisas mahkemelerinin 2014 yılında devreye girmesi bekleniyor. Sigortacılık için ihtisas mahkemeleri oluşturulması ile oradaki hakim ve savcıların savcılar, o konularda ihtisaslaşmış olacak olmaları nedeni ile önlerine gelen davaları daha hızlı, daha güvenilir, daha tutarlı sonuçlara bağlamak için daha iyi bir imkana sahip olacak.” Alp SÜER / SİGORTALI
