“2025, ocak ayı bitmeden acı anıları ile tarihte kendisine unutulmaz bir sayfa açtı” diyen yazarımız Mustafa Nazlıer, Grand Kartalkaya Oteli Yangını ile ilgili yaratılan dezenformasyona dikkat çekerek yangından sonrası ile ilgili ile önemle değerlendirmelerde bulunuyor. Nazlıer, “Aldatıcı bilgilerin yangından daha kötü etkileri var. O halde uzmanların çalışmasını bitirmelerini bekleyelim” diyor.
Los Angeles yangınları gündemde iken çok daha kötü bir sonuç doğuran Grand Kartalkaya Otel Yangını tarifi olmayan acı ve izler yarattı. Yangın sonrası süreç, gerçekten inanılmaz ve tahammül edilemez şekilde gelişiyor. Ekranlarda son 20 yıldır gördüğümüz sayısı 15’i geçmeyen, futbol, siyaset, ekonomi, uzay, savaşlar, sanat, müzik ve aklımıza gelen/gelmeyen her konuda hiç durmadan konuşan bir grup insan inanılmaz bir dezenformasyon yaratıyor.
Her konuda sözcülüğü üstlenmiş, tanımsız kişiler yapay zekâyı bile kıskandırıyor!!! Hiç hoş değil. Hayatını kaybedenlerin anısına, sevenleri ve ailelerine saygı gereği, ayrıca hukukun sorunsuz işlemesi için sessizce beklemeyi beceremiyoruz. Boş konuşmalar ile sorunlar çözülmez, kimseye de fayda sağlamaz…
Hukuk sadece gerçekler ile ilgilenir. Evrensel olarak hukuk sadece gerçekler ile ilgilenir. Hukuk işletilir ise amaç tektir ve gerçeğin ortaya çıkarılmasıdır. Teknoloji ve bilimin henüz kanıtlayamadığı veya kanıtlayamayacağı bir olasılık açıklanmış değildir( İşletilir ise ..).. Doğru yöntemler ve seçenekler ile hukuki bir sonuç aranacak ise her zaman izlenecek yol Kök Sebep Analizi’dir. Kök sebep analizi doğru seçenekler ile gerçekleştirildiğinde ortaya çıkan sonuç mutlak en doğrusu olacaktır. Kök sebep bir sorunun gerçek, derin sebebi olarak tanımlanabilir. Sorunların arkasında yatan kök nedenleri tespit etmek için gerçekleştirilen süreç de ‘Kök Sebep Analizi (Root Cause Analysis)’ olarak isimlendirilir. Kök neden analizi sonuçlandırıldığında, bir olayın ne olduğu ve nasıl oluştuğu ve bunun yanı sıra, meydana gelme sebebi de ortaya çıkmaktadır. Bir olayın neden oluştuğunun anlaşılması, ileride olumsuz durumların tekrarlamasını önlemeye yönelik öneriler sunulabildiği gibi olayın var ise gerçek sorumlularının ortaya çıkarılması için de gereklidir. Bir olayın kök sebebi tespit edilmeden, sorunun çözülmesi sağlanamaz veya benzer olaylar ile karşılaşılması engellenemez.
Olay Anatomisinde en önemli aşama karar alabilmektir. Kararı almayı sağlayacak veriler somut ve objektif ise ayrıca bir çalışma yapamaya gerek kalmayacaktır. Koşullar tartışmasız sonuç yaratmıyor ise Yakın Sebep Analizi yapılmalıdır. Meydana gelen hadise ya da hadiselerin sebeplerini gerçek unsurlarıyla somut, objektif ve anlaşılabilir olarak ortaya koymak hukuki süreçlerin vazgeçilemeyecek bir adımıdır. Bu çalışma süreci tamamlanmadan hiçbir riskin hukuk kuralları ile illiyet bağının kurulması mümkün değildir. Her olay bir hukuk kuralı ile başlar ve bir başka hukuk kuralı ile son bulur. Bu nedenle hukuk yönetim sürecinde yapılması gereken ilk çalışma, meydana gelen hadise ve sonucunun/ sonuçlarının hangi hukuk kuralı ile başlayacağı ve hangi hukuk kuralı ile son bulacağını ortaya koymaktır.
Bu aşama da kök sebep analizidir. Forensic, mahkemeye ait, hukuki, adli, münazaraya ait demektir. Forensic Science, hukuk sisteminin ilgilendiği sorunları çözmek için kullanılan kapsamlı fen bilimleri uygulamasıdır(suç, vs. ile ilgili olan). Science, evrenin bir bölümünü konu olarak seçen, deneysel yöntemlere ve gerçekliğe dayanarak yasalar çıkarmaya çalışan düzenli bilgidir. Türlü duygusal yaşantıların mantıkça bir örnek düşünce dizgesine uydurulması için gösterilen çabalara verilen addır. Fen, bilim alanını oluşturan olaylar üzerinde betimleme açımlama ve önsezilerde bulunma olanağı veren, uygulamalı yordamlar geliştirmeye yardımcı olarak konusunu denetim altına almaya elveren bilgiler üretme çabası ya da bu tür bilgiler kümesidir. Kök sebep analizi ise bir olayın gerçek nedenini incelemek, ortaya çıkarmak ve elde ettiği sonuçların faydalı kullanımını sağlamak için çalışan bir bilim dalıdır.
Ülkemizde hukuk ve bilim ortaklığının gerçekleştiği profesyonel alan Adli Bilimler’dir. Somut gerçeklerin gün yüzüne çıkartılmasıyla suçun ve hukuki uyuşmazlığın çözümlenmesini sağlayan bilim topluluğudur. Adli bilimler ve kök sebep analizi arasında yakın bir bağ bulunmaktadır. Adli bir olayın incelemesinde olayın kök nedeni tespit edilemedikçe ilerleme kaydedilemez.
Uzmanların çalışmalarını bitirmelerini bekleyelim. Adli bilimler; suçlu olanın gün yüzüne çıkartılması kadar, masum olanların haksız bir şekilde suçlanması ya da cezalandırılmasının da önüne geçer. Suç ve uyuşmazlık konuları, adli bilimler çerçevesinde bir ‘olay’ olarak ele alınır ve yalnızca gerçeğin ne olduğu araştırılır. Bu gerçeğin hukuki yorum ve değerlendirmesi ise yargı faaliyeti çerçevesinde soruşturma ve kovuşturma makamlarının görev ve yetkisidir. Bu çerçevede çalışmalar yürüterek gerçeğin ortaya çıkarılmasına çalışan kimselere ise ‘bilirkişi’ veya ‘uzman’ denilir. Kök sebep analiz çalışmalarında da amaç aynıdır. Karar alıcılara olayların gerçek nedenlerini sunarak gerçek sorumluların, gerçek hataların ortaya çıkarılmasını sağladığı gibi bu konuda farkındalık yaratarak olumsuz sonuçlar ile tekrar karşılaşılmasını engeller. Her olayda tetikleyici unsur ve kök nedenin hukuk nezdinde kabul edilmesi ile tamamen bu hedefler doğrultusunda çalışılmasının sağlanması için Forensic bilimi dünya genelinde kabul gören bir opsiyondur. Hiç bir şey apaçık ortada görünen kadar, aldatıcı değildir. O halde uzmanların çalışmasını bitirmelerini bekleyelim. Aldatıcı bilgilerin yangından daha kötü etkileri var. Hayatını kaybedenlere rahmet, aile ve sevenlerine sabırlar diliyorum. Acılarınızı hissediyor ve paylaşıyorum….
