Sanayi Devrimi’nin İngiltere de başladığı dönem, teknolojik ilerlemelerin ve endüstriyel üretimin hız kazandığı bir zaman dilimi olarak tarihte yer alır. Sanayi tesislerindeki makineler ve buhar kazanları gibi ekipmanların kullanımının yaygınlaşmasıyla, yeni riskler ortaya çıkmış ve bu risklere karşı korunma ihtiyacı, mühendislik sigortalarının doğuşunu tetiklemiştir. 1854 yılında Manchester Buhar Kullanıcıları Derneği’nin kurulmasıyla, bu alanda atılan ilk adımlardan biri gerçekleşmiş ve buhar kazanlarının güvenli kullanımı için bir temel oluşturduğu gibi bu süreçlerin tamamının mühendislik sigortalarının kökenini oluşturduğu kabul edilir.
1859’da Buhar Kazanı Güvence Şirketi’nin ve 1866’da Hartford Buhar Kazanı Denetim ve Sigorta Şirketi’nin kurulmasıyla, mühendislik sigortaları alanında önemli ilerlemeler kaydedilmiştir. Bu kuruluşlar, sanayi devrimi sırasında ve sonrasında ortaya çıkan mühendislik risklerine yönelik çözümler sunmuşlardır. 1900 yılında, Allianz AG tarafından sunulan Makine Sigortası ve 1924’te başlatılan EAR (Erection All Risks) sigortası kapsamı, mühendislik sigortalarında yeni bir dönemi başlatmıştır. Bu yenilikler, Münih Re’nin desteğiyle gerçekleştirilmiş ve mühendislik sigortalarının kapsamını genişletmiştir.
Endüstriyel gelişme ve teknolojik ilerlemeler ile gelen evrim
1929 yılında, Londra’daki Thames Nehri üzerindeki Lambeth Köprüsü için Yüklenicilerin Tüm Riskleri (Contractors’ All Risk) sigortasının uygulanması, büyük ölçekli inşaat projelerinin de sigorta kapsamına alınabileceğinin bir göstergesi olmuştur. Bu adım, mühendislik sigortalarının önemini ve kapsamını daha da artırmış, büyük projelerin risklerine karşı koruma sağlama yolunda önemli bir ilerleme olarak kabul edilmiştir. Bu gelişmeler, mühendislik sigortalarının tarihindeki önemli dönüm noktalarını temsil eder ve bu sigortaların, endüstriyel gelişme ve teknolojik ilerlemelerle nasıl evrildiğini göstermektedir.
Özellikle 19’uncu yüzyılın 2’nci yarısından itibaren önem kazanan Makine Kırılması Sigortası, Elektronik Cihaz Sigortası, İnşaat Bütün Riskler Sigortası ve Montaj Bütün Riskler Sigortası gibi ürünler, mühendislik sigortalarının gelişiminde önemli dönüm noktalarıdır. Bu süreç, hızlı sanayileşme ve teknolojik gelişmelerle paralel olarak risk çeşitliliğinin artmasına neden olmuş ve sigorta korumasının sürekli olarak yeniden şekillendirilmesini zorunlu kılmıştır.
Günümüz dünyasında gelişen teknoloji ve çeşitli imkânlara bağlı olarak oluşan risklere uyum sağlamak adına poliçe içeriklerinde iyileştirmelere ihtiyaç duyulmuştur. 1880 yılında Almanya’da kurulan Munich Re, günümüzde dünya çapında bir reasürans şirketi olup, reasürans hizmetinin yanı sıra; çeşitli sigorta ürünleri için tüm dünyada değişken risklere hizmet eden kloz takımları yayınlamıştır.
Diğer yandan genel şartlar ve özel şartların mevcut teminat kapsamlarında bulunan eksiklikler, enerji piyasalarında yaşanan gelişmeler (elektrik, mekanik, bilgisayar, yazılım) ve tesislerin hacimsel büyüklüklerinde yaşanan artışlar, tesislerin karmaşık yapısı, tazminat taleplerinin çeşitliliği ve tazminat süreçlerinin verimli hale getirilmesi isteği vb. etkenler teminat genişletmeleri ve bu klozlara olan ihtiyacı ortaya çıkarmıştır.
2011 yılında başlayan Endüstri 4.0 devrimi, siber-fiziksel sistemlerin üretim süreçlerine entegrasyonu ve dijital devrimin başlangıcını simgelemiştir. Nesnelerin interneti (IoT), yapay zeka (AI), büyük veri analitiği ve 5G teknolojisinin yaygınlaşması, üretimde ve günlük yaşamda devrim yaratmıştır. Bu dönem, siber güvenlik ihlalleri, veri kaybı, sistem kesintileri ve otomasyonla ilgili arızalar gibi yeni risklerin ortaya çıkmasına neden olmuştur. Bu gelişmeler sigorta ürünlerinin Endüstri 4.0’ın getirdiği zorluklara yanıt vermek için yeniden tasarlanmasını gerektirmiştir.
Mühendislik sigortaları 3 ana başlıkta sınıflandırılıyor
Günümüz mühendislik sigortaları; inşaat ve montaj sigortaları için proje bazlı, operasyonel süreç bazlı ve kar kaybı bazlı olmak üzere üç ana başlıkta sınıflandırılabilmektedir. Munich RE sınıflandırılması ile temel mühendislik sigortaları aşağıdaki tabloda belirtilmiştir.
Proje Bazlı Mühendislik Sigortaları
- İnşaat Tüm Riskler Sigorta Poliçesi (CAR)
- Montaj Tüm Riskler Sigorta Poliçesi (EAR)
- İnşaat & Montaj Tüm Riskler Sigorta Poliçesi (CEAR)
- Kapsamlı Proje Sigorta Poliçesi (CPI)
Operasyonel Süreç Bazlı Mühendislik Sigortaları
- Makine Kırılması Sigorta Poliçesi (MB)
- Elektronik Cihaz Sigorta Poliçesi (EE)
- Geniş Kapsamlı Makine Sigorta Poliçesi (CMI)
- İnşaat Tamamlanan İşler Sigorta Poliçesi (CECR)
Kâr Kaybı Bazlı Mühendislik Sigortaları
- Kar Kaybı Sigorta Poliçesi (MLoP)
- Gecikmeye Bağlı Kar Kaybı Sigorta Poliçesi (ALoP/DSU)
- Doğal Kusurlar (IDI
Operasyonel Süreç Bazlı Mühendislik Sigortalarına olan ihtiyaç, uzun bir süre Makine Kırılması ve Elektronik Cihaz gibi geleneksel sigorta ürünleri ile karşılanmıştır. Ancak değişen koşullar İnşaatı Tamamlanan İşler Sigorta Poliçeleri (CECR) ve Geniş Kapsamlı Makine Sigortası (CMI) gibi güncel ürünlerin piyasaya sunulmasını zorunlu kılmıştır. Günümüz teknoloji dünyasında sigorta sektörü ne kadar değişebilir…?
Endüstri 4.0 süreci henüz tam olarak günlük hayata her alanda yansımadığından sigorta sektöründeki değişim tam olarak başlamamıştır. Hızla değişen teknoloji dünyası Endüstri 5.0 sürecini başlatmıştır. Yapay zekâ ve dijital dünya ile bir başka sistemin kapısı aralanmış durumdadır. Bir biriyle iç içe yaşanan devrimleri yakalayacak mühendislik sigortalarının nasıl olacağını veya olması gerektiğini merakla bekliyoruz…
