Mustafa Nazlıer: “Artık ekspere gerek kalmadı…!”

1995 yılı sonrasında sigorta sektöründe yoğunlaşan dijitalleşme girişimlerinin doğru ve sağlıklı olmadığı konusunda gerekçeleriyle birçok yazılı uyarıları gerek otoriteye gerekse TSB’ye bir çok defa ilettik. Özellikle Sigorta Eksperleri Derneği olarak bu girişimlerin yakın gelecekte hasar maliyetlerinde ve fraud dosyalarda ciddi artışa sebep olunacağını, bir fayda gibi görünen, ancak  temel sigortacılık ilke ve uygulamalarına ters olan yeniliklerin ciddi kalıcı zararlara yol açacağını vurguladık. Özellikle hasar yönetiminde eksperin etkin rolünün değerini açıklamış olsak da, sigorta sektörü eksperlerin teknoloji, dijitalleşme ve yeniliklere karşı olduğu söylemlerine muhatap olduk.  Geçen süre, sigorta eksperlerini haklı çıkarıyor olsa da sektörün ‘kanıksama hastalığı’ nüksettiğinden bir uyanış içinde olamadıklarını gözlemliyoruz. 

Bir hizmet ya da yenilik kalıcı faydalar sunmalı

Bir hizmet ve yenilik kalıcı ve sürekli sürdürülebilir faydalar sunmalıdır. Yedek parça fiyatlarını öğrenebiliyor olmak bir avantaj değildi. Yan sanayi ve çıkma parça gibi seçenekler doğru ve adil değildi. Dijital ortamda bu verilere ulaşmak, hasarlı kısımları gözlemlemek hasarı yönetmek anlamına gelmiyor. Hâlâ bu konuda anlaşılmayan ve görmezlikten gelinen konu Hasarın Yönetilememesidir.  

Oto örneğiyle giriş yaptım. Şayet yenilikler doğru ve yerinde olsaydı, geçen30 yıllık sürede oto branşında karlılık, iyileşmeler vb. bir çok faydayı görmemiz gerekirdi. Aksine sektörün hâlâ en büyük sorunu ve kârlılığı etkileyen branşı oto. Hasar yönetiminde bilgisi ve tecrübesiyle eksperin etkin rolü kalktığından bu yana sektör zararı arttı. Kalıcı sorunlar çeşitlenerek yönetilemez hale geldi.  Oto branşının örnek oluşturmasıyla  oto dışında da bazı uygulamalar ile hasarın daha yönetilebilir olacağı inancı ile asistan firma, sovtaj firmaları, enkaz kaldırma firmaları ve tedarikçi firmalar ile iş  birliklerine gidildi. Hasar yönetim süreci büyük oranda ortadan kaldırıldı ve doğrudan hasar kabul anlamına gelen yeni uygulamalar kendisine yer buldu.

Kök Sebep ve Yakın Sebep Analizine gerek duyulmadan, teminat kapsamı ve sigorta sözleşmesi içeriği gözetilmeden, müşteri memnuniyeti kavramı öne sürülerek satış departmanı, hasar servisini de yok sayarak doğrudan tazminata yöneldi. Artan rekabet, teknik, hukuk, hasar ve rücu dahil tüm süreçleri ortadan kaldırarak doğrudan tazmin şeklinde süreç yönetimine geçildi. Bu anlayış her geçen gün yeni sorunlar yaratsa da acımasız rekabet akıl dışı uygulamalar ile kalıcı bir şekil aldı. Artık ekspere neredeyse gerek yok.  Kök sebep, yakın sebep, rücu ve benzer çalışmalar şeklen yapılarak “olduğu kadar ve dostlar alış verişte görsün” anlayışında öteye gitmemiştir. 

Hasar danışmanları sektörü yönetir hale geldi

Yeni sektör normalleri ( veya Anomalisi ) Hasar Danışmanları ve Sektör Dışı aktörlerin sektörü yönetir hale gelmesine yol açtığı açıktır. Oto dışı, oto branşı olumsuzluklarını maliyet olarak geçmiş olabilir.  Yönetmediğiniz her hasar yönetildiğiniz hasardır. Hasar; baştan sona mutlak yönetilmesi gereken bir süreçtir. Müşteri memnuniyeti elbette önemli ancak aşırı, gerekçesiz ve gerçek dışı tazminatlar ödenerek sağlanmamalı.  Teknik kârlılığı yakalamak için mutlak Risk Analizi Ve Hasar Yönetimi öncelik kazanmalıdır. Bu süreçleri gereği şekilde yöneterek sürdürülebilir uygulamalar yaratmak için en iyi ve tek seçenek Sigorta Eksperleridir.  

Hasar ve tazminatın somut delili, ‘enkaz ve sovtaj’dır. Sovtaj, hasar görmüş bir malın hasarlı hali ile ekonomik değerini ifade eder. Sigorta şirketinin giderini azaltan sovtaj bedeli, hasar azaltıcı bir sigortacılık işlemidir. Sigortalı kişi-kurum gerçekleşen risk sonucunda sigorta şirketinden tazminatını talep ettiğinde sigorta şirketi bunu öder. Tazminatın ödemesinden sonra şirket hukuki açıdan sigortalı yerine geçer. Halefiyet prensibi gereğince. Böyle bir durumda sigorta şirketi hasarlı malın ekonomik değeri varsa bunun değerini belirleyip, belirlenen bu sovtaj bedeli üzerinden hasarlı malın satışını yapabilir veya tazminat öncesinden sovtaj tutarını belirleyerek sigortalı ile uzlaşmak suretiyle sovtaj olarak belirlenen kıymetler sigortalıya terk edilir. Sigortalının sovtajı almada öncelik hakkı vardır. Ancak sovtaj; sahadaki hasar sonrası durumu sadece gözlemleyerek ve teklif alınarak belirlenecek bir bedel ve işlem değildir. Aksine hasarın varlığını, somut durumunu, doğru ve gerçek zararı belirlemenin en değerli aşlaması ve en önemli yoludur. Bu güne kadar yapılan uygulamalarda haksız kazançlara sebep olan, dikkatle incelenmesi gereken ve eksperinde doğrudan etkinleşerek sorumlu olduğu aşamadır. Sovtaj bedelinin hukuki boyutu oldukça önemli ve uzun bir konu. Ayrıca değerlendirmek gerek.  Aynı şekilde enkaz kaldırma; ek teminat olsun veya olmasın bir hasarın tespitindeki en önemli çalışmadır. Delillendirme bakımından değeri oldukça yüksek veriler bu aşamada incelenir. 

Danışman ve asistan firmaların işbirliğine dikkat!

Özetle; enkaz kaldırma ve sovtaj çalışmasında gereği sağlanmamış ise hasar ve tazminat, dileyen tüm taraflar için oyun alanıdır. Bu konularda sektörün çok ciddi kayıpları var. Danışmanlar ve asistan firmaların iş birliğine dikkat çekmek gerek. Otorite; hem vergi hem sektör uygulamaları bakımından usulsüzlükleri değerlendirmek istiyor ise bu konular yeterince fırsat sunmaktadır. Ve tabi, ki kamu adına, tam bağımsız ve tarafsız Sigorta Eksperlerinin etkin rolü asla tartışılmaz!!!  Sahadaki tek etkili partnerin Sigorta Eksperleri olduğunu görmek gerek.