Türkiye’de finansal okuryazarlık oranının düşük olması nedeniyle parayı ve riskleri değerlendirme konusunda çok başarılı bir karnemiz yok. Hem bireyler hem işletmeler paranın değerlendirilmesi, yatırıma dönüştürülmesi, tasarruf ve sigorta gibi konularda önemli hatalar yapıyor.
SİGORTAMEDYA
İyi bir hayat standardının sırrı sadece iyi kazanmak değil, parayı ve riskleri doğru değerlendirmek de büyük bir önem taşıyor. Türkiye’de finansal okuryazarlık oranının düşük olması nedeniyle parayı ve riskleri değerlendirme konusunda çok başarılı bir karnemiz yok. Bu konuda hem bireyler hem işletmeler tarafından önemli hatalar yapıldığını belirten uzmanlar, paranın değerlendirilmesi, yatırıma dönüştürülmesi, tasarruf ve sigorta gibi konularda önemli hatalar yapıldığını belirtiyor.
NART Sigorta ve Reasürans Brokerliği’nin tüketiciye yönelik düzenlediği Webinar’da ‘Para ve sigorta konularında yapılan hatalar’; NART Sigorta ve Reasürans Brokerliği İcra Kurulu Başkan Yardımcısı Denise Nart moderatörlüğünde, NART Sigorta ve Reasürans Brokerliği Yönetim Kurulu Başkanı Levent Nart ve Finansal Okur Yazarlık ve Erişim Derneği (FODER) Yönetim Kurulu Başkanı Atilla Köksal tarafından mercek altına alındı.
Aynı zamanda Sigorta Ekranı’nda da yayınlanan Webinar’a katılan Atilla Köksal; “Finansal okuryazarlık oranının düşük olması nedeniyle paranın değerlendirilmesi, yatırıma dönüştürülmesi ve tasarruf gibi konularda hâlâ istenilen seviyelerde değiliz. Aynı durum sigorta açısından da geçerli. Yaptığımız birçok hata var” derken; NART Sigorta ve Reasürans Brokerliği Yönetim Kurulu Başkanı Levent Nart ise “Her aile ve bireyin en büyük amacı hayat standardının korunmasıdır. Bunun için de riskleri belirlememiz gerekiyor” dedi.
Bütçe yap, tasarruf et
FODER Yönetim Kurulu Başkanı Atilla Köksal, “Sloganımız ‘Parasını yöneten hayatını yönetir.’ Bu slogan birçok kişiye ters gelebilir. Paraya çok önem verdiğimizi düşünebilirler. Kesinlikle öyle bir mesaj vermiyoruz. Çünkü hayatta paradan çok daha önemli olgular var tabi ki. Örneğin ailemiz, arkadaşlarımız, sosyal sorumluluklarımız. Bunların yanında maalesef para diye bir olgu da var. Geçmişten gelen tecrübelerimizle hepimizin iyi veya kötü parasal bir bakış açısı var. Kimimiz doğru karar veriyor kimimiz ise yanlış” dedi.
FODER olarak vermeye çalıştıkları mesajlarda, “Bütçe yap, tasarruf et, birikim yap, birikimleri yatırma dönüştür ve sabırlı ol” dediklerini belirten Köksal, şu açıklamayı yaptı: “Bu hataların hepsinde ortak bazı noktalar var. Burada iki temel neden var birincisi finansal okuryazarlık seviyesinin düşüklüğü. Finansal okuryazarlıkta Türkiye 144 ülke arasında 120. sırada. Finansal okuryazarlığın seviyesini yükseltmek gerekiyor. İkincisi ise davranışsal birtakım konular. Klasik ekonomistler der ki ‘Bireyler ekonomik faaliyetler hakkında tam bilgi sahibidir. Gözeterek akılcı şekilde hareket ederler.’ Etkin piyasa hipotezinde ise yatırımcılar verdikleri kararlarda rasyonel davranırlar. Davranışsal finansın öncüsü olan akademisyenler ise der ki; ‘İnsanların doğası ve duyguları aldıkları finansal kararları etkiler. Bireyler finansal kararlar alırken rasyonel olmaya çalışmakla birlikte her zaman akılcı davranmazlar.”
Bireysel sigorta yaptırırken hatalar yapılıyor
İnsanların hayat standartlarını koruyabilmeleri için oluşabilecek riskleri belirlemesi gerektiğine vurgu yapan NART Sigorta ve Reasürans Brokerliği Yönetim Kurulu Başkanı Levent Nart; “Her aile ve bireyin en büyük amacı hayat standardının korunmasıdır. Bunun için de riskleri belirlememiz gerekiyor. Bu risklerden kaçınmak da her zaman mümkün olmayabiliyor” dedi.
Özellikle bireysel sigortalarda önemli hatalar yapıldığını kaydeden Nart, hataları şöyle sıraladı: “En önemli hatalardan biri yanlış danışman ile çalışmak. Sağlık ve hayat sigortasını yanlış yönetmek. Sigorta primlerini zamanında ödememek. Önceliklerin yanlış belirlenmesi. Sigortalı tanımlarını yanlış yapmak. Eksik sigorta ve aşkın sigorta yapmak, sigortaları yaptırmamak. Sigortalama yenileme dönemlerinde bireysel zenginliğin ihtiyaçlarını ve enflasyon değişikliklerini göz ardı etmek. DASK ve trafik gibi mecburi sigortaların önemini küçümsemek. Bireysel emeklilik sisteminin getiri imkânlarından faydalanmamak.”
Kurumsal risklerin yönetim sürecinde her işletmenin hedefinin kâra yönelik itibarlı büyüme olduğuna dikkat çeken Nart, “Bu hedefe sahip işletmenin hangi risklerin tehdidi altında olduğunun bilinmesi gerekiyor. Ve bu risklerin finansal senaryolarına bakılmalı. Hangi riskler öldürücüdür, hangi riskler yaralayıcıdır, hangi riskler hafiftir. Bunlar belirlenmeli. Sonrasında ise bu risklerden nasıl konulduğuna bakılmalı” yorumunu yaptı.
Denise Nart: Bizleri tehditlere karşı ‘sigorta’ koruyor
Herkesin her gün birçok konuda kararlar aldığını ve bu karar süreçlerinde çevremiz ve arkadaşlarımız gibi nedenlerle etkilendiğine dikkat çeken NART Sigorta ve Reasürans Brokerliği İcra Kurulu Başkan Yardımcısı Denise Nart; “Yatırımlarımız, koruduğumuz varlıklar ve parasal kararlarla ilgili de geçmişte edindiğimiz tecrübeler ve bunun yanında hırs, korku, endişe gibi duygularımız karar verme sürecimizi etkiliyor. Zaman zaman çok büyük hatalar yapabiliriz. Bireylerin en büyük endişeleri yıllar boyunca çabalayıp elde ettikleri birikimlerin beklenmedik olaylar sonucu yok olmasıdır. Yaşantımız boyunca edindiğimiz tüm servetimiz risk adı verilen belirsizliklerin tehdidi altındadır. Neyse ki bu tehditlere karşı bizleri koruyan bir mekanizma var, oda Sigorta” değerlendirmesini yaptı.
Kurumsal sigortalamaya doğru bir iş örneği
Levent Nart, kurumsal sigortalamaya iyi iş örneği olarak Cantek firmasını gösteriyor. Firmanın Antalya’da faaliyet gösterdiğini belirten Nart, yaşanan hasar süreci ve çözümü ilgili şu bilgileri verdi: “Çıkan yangında büyük zarar gören tesis 5 ay içerisinde faaliyete geçebilecek hale geldi. Bunun nasıl başarıldığına baktığımızda; müşterinin risk yönetimini önemsediğini, yangın önleme yatırımlarını tam yaptığını, bilinçli sigorta satın alması olduğunu gözlemliyoruz. Sigorta şirketi de sigortalama öncesi riziko teftişi yapıyor yapıyor, olay anında doğru bilirkişi ve eksperin yönlendirilmesini gerçekleştiriyor, hasar sonrası 10 gün içinde hasar avansı ödemesi yapıyor ve inşaat süresince müşterisine destek oluyor.”
LEVENT NART’A GÖRE KURUMSAL SİGORTALARDA YAPILAN HATALAR
1. Yanlış danışman ile çalışmak (akraba, hemşeri gibi)
2. Önceliklerin yanlış belirlenmesi.
3. Sigorta tanımlarını yanlış yapmak.
4. Eksik Sigorta ve aşkın sigorta yapmak, sigortalanmak.
5. İnşaat all risk ve iş durması sigortalarını yaptırmamak.
6. Sigorta yenileme dönemlerinde bina, makine, teçhizat, depo bedellerini doğru tespit etmemek, gelişmeleri ve enflasyon değişikliklerini göz ardı etmek.
7. Faaliyet alanı ihracat pazarları ve şirket içi inşaat tadilatlarında gerekli sigorta değişikliklerini yapmamak.
8. Sigorta ihbarını geç yapmak
9. Çalışan yan haklar sigortalarını önemsememek.
10. Mesuliyet risklerini önemsememek.
ATİLLA KÖKSAL’A GÖRE PARASAL KONULARDA YAPILAN 4 TEMEL YANLIŞ
1- Elimizdeki varlığın değerini bilmemek: Paraya gereğinden fazla değer vermek. Enflasyonun etkilerini küçümsemek. Çocukları parasal konularda eğitmemek. Arkadaş veya akrabalara geriye dönmeyecek borçlar vermek veya kefil olmak.
2- Tasarruf ve birikim konularında yaptığımız hatalar: Düzenli olarak bütçe yapmamak. Birikim yapmayı ertelemek. Uzun vadeli finansal plan yapmamak.
3- Yatırım konularında yaptığımız hatalar: Doğru varlık dağılımı yapmamak. Yatırımların riskini yaymamak, aşırı risk almak. Özelliklerini tam anlamadığımız yatırım ürünlerine yatırım yapmak. Yanlış kişilerden finansal danışmanlık almak.
4- Finansal ürünleri kullanırken yaptığımız hatalar: Kendimize ait olmayan paralar ile ihtiyacımız olmayan şeyleri almak. Dolandırıcılara aldanmak. Kimlik bilgilerini koruyamamak. Önemli varlıklarımızı sigortalatmamak veya eksik sigorta yaptırmak.
