Pandeminin vurduğu sektörler arasında havacılık ilk sıralarda yer aldı. Özellikle seyahat kısıtlamaları ile tüm dünyadaki uçaklar bir anda park haline geçerken, havacılık sigortaları da bundan payını aldı. Havacılık sigortalarında hem maliyetler hem de teminatlar açısından belli revizyonlar söz konusu. Fiyatların yüzde 25-35 oranında arttığı bu branşta sigorta şirketleri ve brokerler; değişen risk algısını da dikkate alarak havayolu şirketlerine yönelik yeni ürün ve çözüm önerileri üzerinde çalışıyor.
SEVGİ BAŞARAN / SİGORTAMEDYA
COVID 19 pandemisi tüm dünyanın dengesini alt üst etti. Birçok sektör bu pandemiden az ya da çok nasibini alırken; özellikle seyahat kısıtlamaları ve karantina süreçleri nedeniyle havacılık sektörü büyük yara aldı. IATA verilerine göre 2020 ve 2021 yılları arasında havacılık sektörünün ödeyeceği zararın yaklaşık 157 milyar dolar olacağı belirtiliyor. Risk algısının da değiştiği sektör; aşılamaların belli bir noktaya gelmesi ve normalleşme adımlarının atılmaya başlamasıyla birlikte yeniden yükselişe geçeceği günleri bekliyor.
Havacılık sektöründe yaşanan bu gelişmeler en başta havacılık sigortalarını etkiledi. Sektörde son yıllarda yaşanan hasar süreçleri; ve üzerine eklenen pandemi krizi nedeniyle havacılık risklerine kapasite sağlayan birçok reasürör ya bu alandan çıktı ya da sağladığı kapasiteleri düşürdü. Dolayısıyla arzı düşen bu kapasitelerin daha pahalı olarak sunulması fiyat artışlarını gerekli kıldı. Pazar önemli ölçüde daralırken, fiyatlar da yüzde 25-35 oranında yükseldi.
Peki bundan sonra sektörü nasıl bir dönem bekliyor? Havacılık sektöründe 2021 yılının ikinci yarısından itibaren atılacak olan normalleşme adımları; ve aşı çalışmalarının artmasıyla birlikte domino etkisiyle yukarı doğru bir ivme beklense de açılan yaraların kapanması; biraz uzun sürecek gibi gözüküyor. Bu nedenle havacılık sektörüne yönelik sigorta ürünleri; geliştiren sigorta şirketleri ve brokerler temkinli bir iyimserlik içerisinde.
Öte yandan pandemi havacılık sigortalarının yeniden ele alınmasına neden oldu. Sektörde yaşanan sıkıntılar hem teminatlar hem de maliyetler noktasında belli revizyonları gerekli kılarken; risk algısını da değiştirdi. Örneğin bu süreçte uçuşların durmasıyla uçakları park haline geçen birçok havayolu; ve özel havacılık şirketleri risk değişiklikleri ile yer rizikoları teminatlarına geçiş yaptı.
Sigorta şirketleri seçici yaklaşıyor
Bundan sonrası için havayolu şirketlerinin normalleşme paralelinde sigorta maliyetlerinde daha seçici yaklaşmaları beklenirken; bu yöndeki taleplerin piyasada karşılık bulup bulamayacağı piyasa koşullarına göre şekillenecek. Bu süreçte sigorta şirketleri de kendi finansallarını koruyabilmek adına; risk kabul kriterlerinde daha seçici bir yaklaşım ile hareket edecek.
Öte yandan uzmanlar, havayolu şirketlerine bundan sonra yaptıracakları sigorta poliçeleri ile ilgili olarak şirketlerinin faaliyetlerine bağlı olarak; doğru esaslarla dizayn edilebilir poliçelerle teminat ve maliyet optimizasyonu yapmalarını öneriyor. Havacılık sigortalarında faaliyet gösteren sigorta şirketleri ve brokerler yaşanan bu krizi aşmak için yeni çözümleri de gündemlerine aldı.
Artık ‘hard market’ koşulları oluştu
IBS Sigorta ve Reasürans Borekerliği Genel Müdür Yardımcısı Doğan Zorlu’ya göre havacılık sektöründe özellikle son birkaç yılda ödenen primler yapılan hasar ödemelerini karşılamakta yetersiz kaldı. Bu sebeple reasürörlerin uzun yıllar boyunca “soft market” koşulları altında yapmış oldukları fiyatlandırmaları irdelemeye ve riskleri daha dikkatle ve titizlikle değerlendirmeye başladıklarına dikkat çeken Zorlu, “Bunun sonucunda ise risk değerlendirmesinin en önemli unsurlarından birisi olan riskin hasarsızlık durumuna dahi bakılmaksızın tüm risklerde yaklaşık yüzde 20-35 arasında fiyat artışına gidildi. Artık hard market koşullarının oluştuğunu gözlemlemekteyiz. Bazı durumlarda ise primdeki artıştan tamamen bağımsız olarak reasürörler ya riski üstlenmeye devam etmek istememekte veya istenen limit seviyelerini sunmayarak ve veya muafiyetleri yükselterek teminat içeriklerinde bazı kısıtlamalara gidiyorlar” diye konuştu.
Zorlu, bu noktada havacılık sigortaları alanında önde gelen brokerlik kuruluşu olarak, zaten salgın dolayısıyla ciddi bir gelir kaybına uğrayan havacılık sektörünün bir de artan prim maliyetlerini yüklenmemeleri için IBS olarak yeni çözümler geliştirdiklerini söyledi ve ekledi:
“Havacılık sektörü için bu olumsuz etkinin asgari seviyeye indirgenebilmesi için yurt içi ve dışı piyasalarda trete ve ihtiyari reasürans mevcut çözümlerimiz ve fasilitelerimiz vasıtasıyla yeni ve esnek havacılık sigorta çözümleri yaratarak tüm paydaşlarımıza sunmaya devam ediyoruz. Ayrıca yakın zamanda ek yeni çözümler ile piyasaları daha da rahatlatmak için çalışmalarımıza ara vermeden devam edeceğiz.”
Kapasite daralması fiyat artışlarını zorunlu kıldı
Howden ACP Sigorta ve Reasürans Brokerliği A.Ş. Yönetici Ortak ve CEO’su Erdal Seferbay; salgının etkisiyle havacılık sektöründe yaşanan daralmanın havacılık şirketlerinin önemli maliyet kalemlerinden biri olan sigorta giderlerini en efektif şekilde; yönetiminin ne kadar önemli olduğunu bir kez daha gündeme getirdiğine dikkat çekti. Sektördeki daralmanın etkisiyle gelirlerdeki ciddi düşüşlerin bazı havacılık şirketlerinin yaşadığı finansal sıkıntılarla iflas; likidite problemleri gibi durumlara neden olduğunun altını çizen Seferbay; birçoğunun da sigorta prim ödemelerinde sıkıntılarla karşılaştığına dikkat çekti.
Seferbay, “Tüm bu etkiler sonucu havacılık sigorta piyasasında teminat vermeyi bırakan sigortacılar olduğu gibi; geçmişten gelen hasarların fonlanmasına olanak sağlamak amacıyla risk kabul kriterlerindeki sıkılaşmalar sigorta piyasasında kapasite daralmalarına yol açtı. Dolayısıyla arzı düşen bu kapasitelerin daha pahalı olarak sunulmasıyla fiyat artışları zorunlu oldu” dedi.
Seferbay, bundan sonra yaşanabilecekleri ise şu şekilde anlattı: “İş/risk bazlı olarak değerlendirmeler yine devam edecek. Tabi bu dönem zarfında büyük ölçekli hasarların olup/olmaması vb. teknik diğer parametrelerin etkileri de; piyasa teamülleri bakımından dikkate alınmaya devam edecek. Pandemi etkilerinin azalmasıyla beraber uçuş frekansının artması dolayısıyla teminatlar özelinde ayarlamaları gerektirecek; hali hazırda yer rizikosu esasıyla temin edilenler uçuşlara geçişlerle beraber bu riskleri de; içerecek kapsamlara geri dönüş yapacaktır. Havacılık sektörünün normalleşme süreçleri tüm ticari faaliyetleri ile; beklenen hacimlerine ulaşmaya başladığı noktada domino etkisiyle artan risk ve; ihtiyaçlarla geleneksel havacılık sigortaları talebi de artacak.”
Seferbay, havacılık sigortalarında pandemi sürecinde geneli itibariyle yüzde 15 – 25 bandında fiyat artışları gözlemlendiğini de söyledi.
