Gönüllü Bireysel Emeklilik Sistemi’nde (BES), ‘18 yaş altı’ndan sonra gözler şimdi de üniversite öğrencilerine çevrilirken, SEDDK’nın hazırladığı projenin hayata geçmesi halinde devlet, üniversiteye kayıt yaptıran ve bir emeklilik şirketi ile sözleşme yapan öğrencilerin BES’te 1 yıl boyunca katkı paylarını ödeyecek.
ALP SÜER/SİGORTAMEDYA ÖZEL
Geçtiğimiz günlerde basına bir açıklama yapan Türkiye Sigorta Birliği (TSB) Başkanı Uğur Gülen, gönüllü Bireysel Emeklilik Sistemi’nde (BES) 10 milyon katılımcı sayısına ulaşıldığının müjdesini verdi. Otomatik Katılım Sistemi’nde (OKS) biriktirmeye devam eden 8 milyona yakın çalışanı da dikkate aldığımızda, sistemde 20 milyona yaklaşan katılımcı sayısı az buz bir rakam değil. Gönüllü BES’in son yıllarda büyümesinde ’18 yaş altı’ BES ürünlerine ebeveynlerin gösterdiği ilgi oldukça etkili. Sektör, 18 yaş altından sonra gözlerini üniversite öğrencilerine çevirirken, Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu da (SEDDK) üniversite öğrencilerine yönelik çok önemli bir proje hazırladı. SEDDK Düzenleme Daire Başkanı Ali Burak Kurtulan’ın, SEDDK ile Emeklilik Gözetim Merkezi’nin (EGM) ev sahipliğinde, Uluslararası Emeklilik Denetçileri Örgütü (IOPS) ve OECD tarafından düzenlenen, Küresel Emeklilik Forumu’nda kamuoyuyla paylaştığı projenin hayata geçmesi halinde devlet, üniversiteye kayıt yaptıran ve bir emeklilik şirketi ile sözleşme yapan öğrencilerin BES’te 1 yıl boyunca katkı paylarını ödeyecek.
Üniversiteye kayıt yaptıran üniversite planına katılabilecek
Kurtulan ile etkinlik sırasında kısa bir röportaj yapma imkânım oldu. Söz konusu proje ile ilgili sorularımı yanıtlayan Kurtulan, projenin Orta Vadeli Kalkınma Planı’nda da (OKP) yer aldığını hatırlattı. Kurtulan’dan proje hakkında aldığım bilgilere göre 25 yaş altında üniversiteye kayıt yaptıran bir genç, bir emeklilik şirketine gidecek; öğrenci belgesini de gösterecek. İlgili BES planına (üniversite planı-ÜNİ BES) katılmak istediğini talep ederek, emeklilik şirketi ile sözleşme yapacak. Devlet de ilgili projenin hayata geçmesi halinde söz konusu planlara dâhil olan her bir öğrenci için 1 yıl boyunca sisteme belli bir tutarda katkı payı yatıracak. Ayrıca, ilave bir devlet katkısı (yüzde 30) olmayacak. Dileyen üniversiteli, 1 yıl sonra kendi katkı paylarını ödeyerek ve yüzde 30 devlet katkısından da yararlanarak sistemde kalmaya devam edecek.
En yüksek getiri sağlayan üniversiteliye ödül de var
Üniversite planlarına dahil olan öğrencilerin aralarında ‘getiri yarışması’ yapmasını beklediklerini belirten Kurtulan, “Ben şu fonu tercih ettim; şu fondan daha yüksek getiri elde ettim. Senin fonun ne kadar getiri sağladı?’ şeklinde aralarında sohbet ve etkileşim olmasını da istiyoruz. Amacımız gençlerin BES’i öğrenerek, emeklilik fonlarını bilerek mezun olmaları, finansal okuryazarlıklarını artırarak iş hayatına başlamaları” dedi. Kurtulan, belli bir dönem sonunda tercih ettiği fonu en yüksek getiri sağlayan üniversite öğrencisine ödül vermeyi de düşündüklerini kaydetti.
BES’te fon dağılımı ile ilgilenmeyen, yaş ilerledikçe düşük riskli fonlara geçirilecek
Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (SEDDK) BES katılımcılarına yönelik, hayata geçirmeyi planladığı ‘Yaşam Döngüsü Fonları’ stratejisi de var. Söz konusu strateji, BES’e dahil olup fon değişiklik hakkını kullanmayan katılımcıları yakından ilgilendiriyor. SEDDK Düzenleme Daire Başkanı Ali Burak Kurtulan’ın verdiği bilgilere göre, strateji fon dağılım değişiklik hakkını kullanmayan, fon dağılımı ile ilgilenmeyen katılımcıları genç yaşlarda tercih ettikleri riskli fonlardan yaş ilerledikçe daha risksiz fonlara geçirmeyi hedefliyor. Sisteme yeni giriş yapan sözgelimi, 20-25 yaşında bir katılımcının, riskli fonları tercih ettiğini düşünelim. Ancak, katılımcının fon dağılımı ile ilgilenmemesi durumunda sistem katılımcıyı, sözgelimi 40 yaşında daha az riskli, emeklilik yaşı yaklaştıkça en risksiz fonlara geçirecek. Emeklilik şirketinden katılımcıya “Sizi 1 ay sonra daha düşük riskli fona geçireceğiz. Bir itirazınız varsa bildirin” şeklinde kısa mesaj ya da e-mail’le bir uyarı gönderilecek. İtirazı yoksa katılımcı daha düşük riskteki fonlara geçirilecek. Kurtulan, başarılı bir sonuç elde edilirse bu modelin, hayata geçmesi halinde Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi’nde de (TES) kullanılabileceğini söylüyor.
Sistemi daha da büyütebilmek için yapay zekâ da çok önemli
Üniversite öğrencileri ve BES’i dijital kanallardan da ayrı düşünmek mümkün değil. Yapılan araştırmalar da gençlerin sigorta ürünlerini ağırlıklı dijital kanallardan almayı tercih ettiğini ortaya koyuyor. IOPS ve OECD tarafından düzenlenen Global Forum’un ilk gününde düzenlenen ve moderatörlüğünü OECD Sermaye Piyasaları ve Finansal Kurumlar Direktörü Serdar Çelik’in yaptığı oturumda, Türkiye Sigorta ve Türkiye Hayat Emeklilik Bilgi Teknolojileri Genel Müdür Yardımcısı Çiğdem Kılıç da dijitalleşne ve yapay zekâ teknolojilerinden nasıl yararlandıklarını katılımcılarla paylaştı. “Artık mobilite çağındayız” diyen Kılıç, “Mobil uygulamamızı yaparken, yaşı çok küçük olan bir kullanıcımız ya da orta yaşlı bir kullanıcımızın hareket edebileceği kabiliyette basit yapay zekâ ile güçlendirilmiş bir mobil uygulama olmasına çok önem verdik” dedi. Sistemdeki katılımcılar arasında her 5 kişiden 1’inin müşterileri olduğunu ifade eden Kılıç, “Sistemi daha büyütebilmek, daha fazla insanın kazanabilmesi ve emeklilikle ilgili geleceğe yönelik farkındalığının artması için potansiyeli anlamak açısından yapay zekâyı da bu alanda kullanıyoruz” dedi. Oturumda BES ve OKS’yi katılımcılara tanıtan SEDDK Düzenleme Daire Başkanı Ali Burak Kurtulan, SEDDK’nın hayata geçirmeyi planladığı projelerini de kamuoyuyla paylaştı. Oturumda bir sunum yapan Türkiye Kurumsal Yönetim Derneği (TKYD) Yönetim Kurulu Üyesi Nuri Tezel de emeklilik fonlarının sermaye piyasasına katkıda bulunduğuna ve daha güçlü bir şirket yönetişim kültürü yarattığına dikkat çekti.
GÖNÜLLÜ BES’TE KATILIMCI SAYISI 10 MİLYONU GEÇTİ
Yıl Katılımcı sayısı Fon tutarı* (milyarTL)
2020 6.900.564 137,0
2021 7.092.020 205,5
2022 7.801.305 351,4
2023 8.676.045 625,5
2024 9.526.389 1.002,5
2025** 10.006.821 1.610,5
*Devlet katkısı hariç.
**31.10.2025.
Kaynak: EGM.
