Yurtiçi tasarrufların artması açısından büyük önem taşıyan gönüllü Bireysel Emeklilik Sistemi’nde (BES) katılımcı sayısı 7,5 milyon seviyesine yaklaşırken, katılımcıların fon tutarı da 255,8 milyar TL’ye ulaştı. Bireylerin satın alma gücünü azaltan yüksek enflasyon, katılımcı sayısındaki artışı da yavaşlatıyor.
SİGORTAMEDYA / ALP SÜER
Yurtiçi tasarrufların artması açısından büyük önem taşıyan gönüllü Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) büyümeye devam ediyor. Sigortacılık ve Özel Emeklilik Düzenleme ve Denetleme Kurumu’nun (SEDDK) 2021 yılında yaptığı düzenlemeler, ’18 yaş altı BES’ ve yüzde 30 devlet katkısının etkisi ile büyüyen sistemde katılımcı sayısı da 7,5 milyon seviyesine çok yaklaştı. Emeklilik Gözetim Merkezi’nin (EGM), 17 Haziran tarihli verilerine göre, sistemde katılımcı sayısı 7 milyon 434 bin 624 kişiye ulaşırken, katılımcıların fon tutarı da 255,8 milyar TL’ye yükseldi. Sistemde devlet katkısı fon tutarı da 30,9 milyar TL’ye ulaştı.
Yılbaşına göre fon tutarı 50 milyar TL arttı
Rakamları sırasıyla verdikten sonra gönüllü BES’teki büyümeyi kısaca analiz edelim: Öncelikle, sistem büyüyor. Yılbaşına göre, sistemde net katılımcı sayısı 342 bin 604 kişi, katılımcıların fon tutarı ise 50 milyar TL artış gösterdi. Sistemdeki büyümede, 18 yaş altındakilerin BES’e dahil edilmesi ve devlet katkısının yüzde 25’ten yüzde 30’a yükseltilmesinin etkili olduğunu söylemek mümkün. Devlet katkısı ile birlikte son yıllarda fon getirilerindeki artış ve BES’in diğer yatırım araçlarıyla karşılaştırıldığında adeta rakipsiz olması, sisteme ilgiyi de artırıyor.
18 YAŞ ALTI BES 1 YAŞINDA
Türkiye’de Bireysel Emeklilik Sistemi’nin (BES), son 1 yılda büyümesinde, 1’inci yılını dolduran 18 yaş altı BES’in çok etkili olduğu söylemek mümkün. Emeklilik şirketlerinin, geçen yılın 2’inci yarısından itibaren 18 yaş altı ürünler sunmaları ile birlikte ebeveynlerin, 18 yaş altındaki bebek ve çocuklarını sisteme dahil etmeleri katılımcı sayısının artmasında etkili oluyor. 18 Haziran 2021 tarihinde 6 milyon 906 bin 741 kişi olan katılımcı adedinin, 1 yılllık süreçte net 527 bin 883 kişi artmasında, 18 yaş altı BES’in büyük payı var.
YÜKSEK ENFLASYON BES ÖNÜNDE DE ENGEL!
Gönüllü BES’te katılımcı sayısının artmasına karşın, söz konusu artış istenilen seviyede değil. Emeklilik şirketi yöneticileri de yaptığımız görüşmelerde bu durumu sıkça dile getiriyor. İlk yarıdaki gelişmelere bakarak, yılın tamamında da katılımcı sayısındaki net artışın 1 milyon seviyesinin altında kalacağı söylenebilir. Sistemde katılımcı sayısının, yapılan düzenlemelere karşın istenilen seviyede artmaması kuşkusuz, Türkiye ekonomisindeki gelişmelerle yakından ilgili. Hızlı kur artışı ve yükselen enflasyon bireylerin satın alma güçlerini azaltarak, BES’e katılımı da olumsuz etkiliyor; bazı bireylerin sisteme katılımını ertelemelerine yol açıyor.
Gönüllü BES’te katılımcı sayısı artıyor
Tarih Katılımcı sayısı Fon Tutarı (milyar TL)
30 Aralık 7.092.020 205,5
30 Ocak 7.135.109 208,8
27 Şubat 7.199.379 215,9
31 Mart 7.274.271 232,5
30 Nisan 7.337.765 236,8
31 Mayıs 7.407.496 250,8
17 Haziran 7.434.624 255,8
Kaynak: EGM.
RADİKAL DÜZENLEMELER BES’E İVME KAZANDIRDI
- Sistem 18 yaş altı genç ve çocuklara açıldı.
- Katılımcıların farklı şirketlerin fonlarına erişmesine imkân sağlayan BEFAS platformu faaliyete geçti.
- Fon dağılımı değişikliği sayısı 12’ye çıkarıldı.
- Devlet katkısı oranı yüzde 30’a yükseltildi.
- Yıl içinde ödenen katkı payları toplamının, devlet katkısının yıllık üst limitini aşması durumunda, aşan kısım için takip eden takvim yıllarında devlet katkısı alınması mümkün kılındı.
- 45 yaşını doldurmuş çalışanların talepleri halinde otomatik katılım emeklilik planına dâhil edilmeleri olanaklı hale geldi.
- Katılımcıların sözleşmelerini sonlandırmadan, birikimlerine kısmen ulaşmalarının (kısmi çekiş) yolu açıldı.
- Bireysel emeklilik sözleşmelerinin temlik edilmesi ile katılımcılara sözleşmelerinden ayrılmaksızın uygun koşullarla krediye erişim imkânı sağlandı.
- Yabancılara, sisteme 500 bin USD yatırmak suretiyle Türk vatandaşlığı alma imkânı getirildi.
