2025 yılının 2’nci çeyreğinde yavaşlayan gönüllü BES’te 3’üncü çeyrekten itibaren toparlanma başlarken, katılımcı sayısı da 10 milyon sınırını aştı. 2026’da da sistemde büyümenin sürmesi beklenirken, 2023-2024’te yakalanan 1 milyona yakın katılımcı sayısı artışlarını ise görmek zor.
ALP SÜER/SİGORTAMEDYA ÖZEL HABER
Türkiye’de 2003 yılında sosyal güvenlik sistemini tamamlayıcı şekilde başlayan Bireysel Emeklilik Sistemi (BES), geçtiğimiz ekim ayında 22’nci yılını geride bıraktı. Sistemin 22 yaşını kutladığı günlerde güzel bir tesadüfle gönüllü BES’te katılımcı sayısı da 10 milyona ulaştı. 2017 yılında başlayan kısmen zorunlu Otomatik Katılım Sistemi’nde de (OKS) 8 milyona yakın çalışan halen biriktirmeye devan ediyor. Gönüllü BES’teki katılımcılar üzerine OKS’li çalışanlar da eklendiğinde 20 milyona yakın bireyden söz ediyoruz ki bu da oldukça iyi bir rakam. Bu durum, 2026 yılı sonunda yürürlüğe girmesi beklenen Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi’nde (TES) çıtayı şimdiden yükseltti. Gönüllü BES’te fon büyüklüğü ise kasım sonu itibarıyla devlet katkısı dahil yaklaşık 1,9 trilyon TL oldu. 2026’da da gönüllü BES’te büyümenin sürmesi bekleniyor. Ancak, 2023 ve 2024 yıllarında yakalanan1 milyona yakın net katılımcı sayısı artışlarını görmek zor.
Gönüllü BES’e bu yıl 2024’e göre daha az katılım oldu
Şimdi de gönüllü BES, 2025 yılında nasıl bir performans sergilemiş? Biraz da ona bakalım: 2025 yılında da gönüllü BES’te büyüme sürüyor. Ancak, büyüme hızının biraz yavaşladığı dikkat çekiyor. Emeklilik Gözetim Merkezi’nin (EGM) verilerinden hareket edersek, 31 Aralık 2024-30 Kasım 2025 tarihleri arasında gönüllü BES’te net katılımcı sayısındaki artış, 541 bin 441 kişi olarak gerçekleşmiş. Geçtiğimiz yılın aynı döneminde ise net katılımcı sayısındaki artışın 777 bin 413 kişi olduğu dikkate alındığında geçen yılla karşılaştırıldığında bu yıl 250 bin kişiye yakın bir azalış söz konusu.BES’te ilk 11 aylık dönemde devlet katkısı hariç katılımcıların fon tutarında ise 670,6 milyar TL’lik artış olduğu görülüyor.
2025 yılı çeyrek dönemler itibarı ile baktığımızda oldukça ilginç bir manzara karşımıza çıkıyor. 2025 yılının ilk çeyreğinde sistemdeki net katılımcı sayısındaki artış, 165 bin 978 kişi. 2’inci çeyrekte ise net katılımcı sayısındaki artış 124 bin 172 kişiye geriliyor. Gönüllü BES’te 3’üncü çeyrekten itibaren toparlanma başlarken, sisteme net 132 bin 1 kişinin katıldığı görülüyor. Sistem, yaz aylarından sonra yaptığı manevra ile 10 milyon katılımcı barajını da aşıyor.
Ekonomik belirsizlikler gönüllü BES’i de etkiliyor
2025 yılında da gönüllü BES büyümesine karşın, her şey çok da tozpembe değil. Sektör temsilcileri BES’te 2’nci çeyrekteki yavaşlamayı, Merkez Bankası’nın söz konusu dönemde enflasyona mücadeleye bağlı olarak faiz oranlarını yükseltmesi ve ekonomideki belirsizliklerin artması ile açıklıyorlar. Bununla birlikte, sistemin 2022 yılından sonra hızlı büyümesinde etkili olan yüzde 30 devlet katkısı, SEDDK’nın yeni düzenlemeleri, özellikle de 18 yaş altı BES ürünlerinin sistem üzerindeki genişletici etkisinin de yavaş yavaş azalmaya başladığı dikkat çekiyor. Diğer bir deyişle hem ekonomik gelişmeler, finansal piyasalardaki dalgalanmalar, gelir düzeyi düşük bireylerin satın alma güçlerindeki azalma hem de sistemde 10 yıl önce ile karşılaştırıldığında ölçeğin büyümesi ve tasarruf kabiliyeti yüksek bireylerin sisteme girmesi ile pazarın görece doygunluğa ulaşması sistemde katılımcı sayınsın daha da artmasının önünde engel oluşturuyor. Tüm bu gelişmelere karşın gönüllü BES’in yılı 500-600 bin arası bir katılımcı sayısı artışı ile tamamlayacak olmasına bile şapka çıkarmak gerekli.
TES, bireysel emekliliği tabana yayacak
Gönüllü BES’te 2025 yılındaki tabloyu ortaya koyduk. Peki, 2026’da neler olacak? Bu sorunun yanıtını vermeye çalışalım. Öncelikle sistem, geçmiş yıllarda olduğu gibi istikrarlı büyümesini sürdürecek. Ancak, 2022’de devlet katkısının yüzde 30’a yükseltilmesinden sonra katılımcı sayısındaki 2023 ve 2024’teki sıçramaları bir başka deyişle 1 milyona yakın net katılımcı sayısındaki artışları (2023’te 874 bin 740, 2024’te 850 bin 344 kişi) 2026’da görmek biraz zor. 2026 yılı sonunda yürürlüğe girmesi beklenen zorunlu 2’nci basamak emeklik sistemi TES’in bireysel emekliliği tabana yayarak, sistemde katılımcı sayısını artırması bekleniyor.
ÜNİVERSİTELİ GENÇLER, GÖNÜLLÜ BES’E YENİDEN İVME KAZANDIRABİLİR
Görüşme fırsatı bulduğumuz hayat ve emeklilik şirketi yöneticileri, dört gözle Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi’nin (TES) yürürlüğe girmesini bekliyor. Bunun en büyük sebebi de TES’in özel emeklilik sistemine yeni bir soluk getirecek olması. Orta Vadeli Program’da (2026-2028) yer alan işveren katkılı 2’nci basamak zorunlu emeklilk sistemi olan TES’le birlikte sistemde katılımcı sayısı katlanacak; fon büyüklüğü de artacak. Bununla birlikte TES’le birlikte gönüllü BES’te de hayat değişecek. Henüz BES’le tanışmamış kesim TES’le sisteme dahil olacağından gönüllü BES satmak da biraz zorlaşacak. Geçtiğimiz ay kapak konuğumuz olan Anadolu Hayat Emeklilik Genel Müdürü Serkan Uğraş Kaygalak, emeklilik şirketlerinin gönüllü BES’te varlık yönetimi, ev hanımları için BES ve çocuğum için BES gibi ürünlere odaklanacaklarını söylüyor. Bunun yanında 18 yaş altı BES’in ardından gençler de gönüllü BES için büyük bir potansiyel oluşturuyor. Nitekim bu konuda SEDDK’nın da önemli bir projesi var. SEDDK Düzenleme Daire Başkanı Ali Burak Kurtulan’ın verdiği bilgilere göre Orta Vadeli Program’da da ana hatları çizilen projenin hayata geçmesi halinde 25 yaşın altında üniversiteye kayıt yaptıran ve bir emeklilik şirketi ile sözleşme yapan gençlerin 1 yıl boyunca katkı paylarını devlet ödeyecek. İlave bir devlet katkısı ise olmayacak. Projenin hayat geçmesi ve gençlerin sisteme ilgisini artması ile gönüllü BES’in yeniden ivme kazanması bekleniyor.
BES, 22 yılda güven veren dayanıklı bir yapıya dönüştü
6-7 Kasım’da Uluslararası Emeklilik Denetçileri Örgütü (IOPS) ve OECD tarafından düzenlenen Küresel Emeklilik Forumu’nun ilk gününde bir sunum yapan SEDDK Başkan Yardımcısı Hande Hatunoğlu Kurtulan, gönüllü Bireysel Emeklilik Sistemi (BES) ve Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES) ile ilgili önemli mesajlar verdi. Türkiye’nin özel emeklilik alanında 2003’ten bu yana kat ettiği mesafeye dikkat çeken Kurtulan, “Bireysel Emeklilik Sistemi, 22 yılda güven veren, dayanıklı ve kapsayıcı bir yapı haline geldi. Bugün 18 milyona yaklaşan katılımcısı ve hızla büyüyen fon hacmiyle, Türkiye ekonomisinin en önemli uzun vadeli tasarruf kaynaklarından biri konumunda” dedi. Kurtulan, BES’in 2013’te başlatılan devlet katkısı uygulamasıyla genişlediğini, 2017’de devreye giren Otomatik Katılım Sistemi’yle (OKS) çalışan tasarruflarının güçlendiğini ve sistemin 2021’de 18 yaş altı katılımcılara da açılarak finansal okuryazarlık bilincinin çocuk yaşta gelişmeye başladığını hatırlattı. TES hakkında da düşüncelerini açıklayan Kurtulan, şunları söyledi: “22 yıllık deneyimle artık emeklilik sistemimizi daha sürdürülebilir, adil ve uzun vadeli bir yapıya taşıyoruz. TES, hem kamu hem özel sektör hem de çalışanlar arasında dengeli bir sorumluluk paylaşımı getirecek. Yeni sistemle katılımcı sayısının 20 milyonu aşması, fon büyüklüğünün ise GSYH’nin yüzde 10’una ulaşması hedefleniyor. Bu model, bireysel refahı artıracak, makro ekonomik istikrarı da destekleyecek.”
BES, finansal sürdürülebilirliliğin en başarılı öreklerinden biri
Gönüllü BES’te katılımcı sayısının 10 milyonu aşması ile ilgili bir açıklama yapan Türkiye Sigorta Birliği (TSB) Başkanı Uğur Gülen, BES’in 22 yılda finansal sürdürülebilirliğin en başarılı örneklerinden biri haline geldiğini belirti. 10 milyonu gönüllü BES’te olmak üzere Otomatik Katılım Sistemi’ndeki (OKS) çalışanları da dahil ettiğimizde 18 milyon katılımcıya ulaşmanın sadece bir rakam değil, geleceğe güvenle bakan bir toplumun göstergesi olduğunu vurgulayan Gülen, 10 milyonu aşan katılımcıların yüzde 42’sini kadınların oluşturduğunu söyledi. Yüzde 30 devlet katkısının, sistemin cazibesini artıran ve katılımcıların birikim motivasyonunu güçlendiren en önemli unsurlardan biri konumunda olduğuna dikkati çeken Gülen, şu değerlendirmelerde bulundu: “Devlet katkısı, vatandaşın tasarrufuna verilen stratejik bir destektir. Bu model sayesinde bireyler sadece kendi birikimlerini değil, kamu desteğiyle büyüyen bir emeklilik fonunu da inşa ediyor. Katkının sürdürülebilirliği, sistemin uzun vadeli başarısının da güvencesidir. Ayrıca yılın son günlerine yaklaştığımız bu dönemde bu yıla ait devlet katkısı hakkının tamamını almak isteyen katılımcıların bütçeleri elverdiğince ek katkı payı yatırmaları da kritik öneme sahip.”
TES sektördeki büyüme ivmesini daha da yükseltecek
Anadolu Hayat Emeklilik Genel Müdürü Serkan Uğraş Kaygalak, 20216 yılında BES ile ilgili beklentileri konusunda şunları söyledi: “2025 yılı sektörde gönüllü BES ve OKS toplamında 20 milyon katılımcıya ulaşılan bir yıl oldu. 2026 yılında sistemin gelişimini desteklemeye yönelik Orta Vadeli Program’da yer alan maddelerin hayata geçmesiyle, bu yılın büyüme rakamlarının üzerine çıkmak mümkün olabilir diye düşünüyoruz. Gündemde yoğun bir şekilde yer alan ancak detayları henüz belli olmayan Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi’nin hayata geçtiği durumda sektördeki büyüme ivmesinin daha da yükselmesini ve farklı eşiklerin aşılmasını bekleyebiliriz.”
GÖNÜLLÜ BES’TE FON TUTARI 5 YILDA 12 KAT ARTTI
Yıl Katılımcı sayısı Fon tutarı* (milyarTL)
2020 6.900.564 137,0
2021 7.092.020 205,5
2022 7.801.305 351,4
2023 8.676.045 625,5
2024 9.526.389 1.002,5
2025**10.067.830 1.673,1
*Devlet katkısı hariç.
**30.11.2025.
Kaynak: EGM.
GÖNÜLLÜ BES, PANDEMİDEN SONRA 2023’TE ZİRVE YAPTI
Yıl Katılımcı sayısı artışı*
2020 29.448
2021 191.441
2022 709.285
2023 874.740
2024 850.344
2025** 541.441
*Net katılımcı sayısı.
**11 aylık dönem.
Kaynak: EGM.
GÖNÜLLÜ BES’TE 2’NCİ ÇEYREKTE KATILIMCI SAYISI ARTIŞI GERİLEDİ
Dönem Net katılımcı sayısı artışı
31.12.2024-31.03.2025 165.978
31.03.2025-30.06.2025 124.172
30.06.2025-30.09.2025 132.001
31.12.2024-30.11.2025 541.441
Kaynak: EGM.
