Türk P&I Sigorta Teknik Müdür Yardımcısı Kaptan Halil Solak, denizcilik sektörünü yakından ilgilendiren bir sigorta türüne dikkat çekiyor. Solak, Türk P&I Sigorta Eylül ayı bültenindeki makalesi şu şekilde…
Gemi İnşa Sigortası (Builders’ Risk Insurance) kısaca özetlemek gerekirse teknenin inşaatının başlaması ile birlikte inşaat sırasında meydana gelecek rizikoları, denize indirilmesi ve deneme seferlerini de kapsayacak şekilde teminat altına alan bir sigorta türüdür. Buradaki “inşaat” kelimesi sadece yeni inşaları kapsamayıp, boy uzatma, gemi tipi değiştirme gibi teknede yapılacak yapısal değişiklikleri de kapsamaktadır.
Tekne Gövde teminatında olduğu gibi, Gemi İnşa Sigortalarında da German Marine Insurance Conditions , Nordic Marine Insurance Plan ve American Institute Builders’ Risk Clauses gibi farklı sigorta klozları kullanılsa da ülkemizde yaygın olarak kullanılan İngiliz Instititute Clauses for Builders’ Risk 1.6.88 Cl.351 sigorta klozlarıdır.
Yanlış algılamaya sebep oluyor
Gemi İnşa Sigortası’nda gemi bedeli, diğer sigorta türlerinden farklı olarak, yapılan her iş, eklenen her bir ekipman ile sürekli bir artışa tabi olup, alıcısına teslim edilmesi ile nihai bedeline ulaşmaktadır. Bu durum inşa projesi sahipleri tarafından sigorta bedeli tespitinde yanlış algılamaya sebep olmakta; benzer şekilde teminatın ne zaman başlatılması gerektiği yönünde de yanlış varsayımlara sebebiyet vermektedir.
Örnek olarak, başlangıçta tersanede neredeyse hiç riski olmayan gemi saçları varken proje sahibi teminatın başlatılmasına anlam verememekte ve inşaatın ilerleyen safhalarında; risk ciddi oranda artınca sigorta yaptırmaya yönelmektedir. Oysa bu işle uğraşan sigortacılar da işleri gereği risk analizi yapabilecek düzeyde teknik bilgiye sahip olup; bu süreci bilmekte ve inşa projesindeki safhaları değerlendirerek fiyatlamayı buna göre yapmaktadırlar.
Tespit edilen ortalama prim
Gemi İnşa Sigortalarında her ne kadar poliçede sigorta bedeli nihai bedel yani projenin alıcıya teslim bedeli (FCV- Future Contract Value veya CCP- Completed Contract Price) olarak alınsa da fiyatlamada; projenin süresi ve safhaları dikkate alınarak teknik bir hesaplama karşılığı ortalama bir fiyat/prim belirlenmektedir. Konuyu biraz daha açacak olursak, yeni bir inşa projesinin başlangıçta sigorta riski sıfıra yakın iken; teslime yakın riskin en yüksek düzeye ulaştığı sigortacı tarafından da değerlendirilmekte ve buna göre bir fiyatlama yapılmakta; tespit edilen ortalama fiyat/prim müşteriye sunulmaktadır.
Proje süresi, poliçe süresi olarak dikkate alınmakla birlikte her zaman projenin uzayabileceği ihtimali de dikkate alınmakta ve belirlenen aylık uzatma fiyatı poliçelere dahil edilmektedir. Uzatılma durumunda, bu uzatma süresi inşa edilen geminin riskinin en yüksek olduğu zamana tekabül ettiğinden aylık uzatma fiyatı da proje fiyatına göre oldukça yüksek olabilmektedir. Bu da yukarıda açıklandığı üzere sigortacının yaptığı risk fiyatlamasının bir yansımasıdır.
Gemi İnşa Sigortalarında farklı prim hesaplama modelleri olmakla birlikte genel mantık yukarıda açıklandığı gibi olup; projenin ileri safhalarında sigorta yaptırılması, hem projeye sigortacı ilgisini azaltmakta ve teminat bulmakta zorluğa yol açmakta; hem de fiyatlama açısından proje sahibine bir fayda sağlamamakta, aksine bu aşamada sigorta poliçesi yaptırarak ödediği prim, proje başlangıcından itibaren yaptıracağı sigorta primi ile hemen hemen aynı olmaktadır. Diğer bir deyişle, proje sahibi, projenin başlangıcındaki riski gereksiz yere üzerinde taşımış olmaktadır. Yeni İnşa projelerinden farklı olarak teknede yapılacak yapısal değişiklikler için alınan sigorta teminatı değerlendirme ve fiyatlanması; proje başlangıcında da ciddi bir risk bulunduğundan bu durum dikkate alınarak yapılmaktadır.
