Oto Dışı Eksperler Derneği (ODSED) Başkanı Engin Özaydın, sosyal medya hesabından yangın hasarı anısı paylaştı. Özaydın “Bir yangın hasarı anısı” başlıklı yazısı hem genç eksper, hem eksper olmak isteyenler hem de sigortalılar için önemli ipuçları içeriyor. Özaydın’ın yazısı şöyle…
Önemli bir toplantıda sessizde olan cep telefonum ısrarla çalmaya başladı. Görüşmeyi bölmemek için telefonu açmadım. Arayan her kim ise biraz beklesin toplantıdan sonra ararım derken, telefon ikinci kez çaldı. Ardından üçüncü, dördüncü derken önemli bir sorun olduğunu düşünüp izin isteyerek telefonu açtım. Arayan kişi, “Eksper bey işyerimizde yangın oldu, tutanak tutmanız için sizi bekliyoruz” deyince ısrarın nedeni anlaşıldı.
Sigortalılarımız genelde eksperlerin itfaiye ekipleri ya da acil sağlık ekipleri gibi hazırda beklediğini; bir olay olunca acilen olaya müdahale ettiklerini düşünmekteler oysa gerçekte böyle değildir. Önce yangının söndürülmesi, sonrasında olay mahalline güvenli girişlerin sağlanması; itfaiye ve emniyet görevlilerinin işlemlerinin tamamlanmasından sonra eksperler hasar tespitine başlayabilirler ve genelde tutanak tutmazlar. Ayrıca ‘tutanak’ tutulmaz, düzenlenir. Her neyse biraz uzattım galiba.
Olayı kısaca özetlersek; bir sanayi sitesinde oto yedek parçaları satışı yapan sigortalımıza ait işyerinin üst katında başka bir işyerinde başlayan yangın kısmi olarak alt katta bulunan sigortalı işyerine sirayet etmiş; itfaiyenin sıktığı su alta katta raflarda bulunan malların ıslanmasına neden olmuş; bazı demirbaşlar, boya-badana (dekorasyon), camlar ve binaya ait pencereler ve bina dışındaki tabela ve totem zarar görmüş.
Sigortalımız, eksperin yangın sırasında acil tutanak tutup zararını tespit etmesini istiyor. Telefon çaldırmadaki ısrarın nedeni bu. Neyse toplantı sonrası olay mahalline gittim, ilk tespitleri ve fotoğraf çekimlerini yaptıktan sonra sigortalıdan hasarlı malların ayrılmasını; fiyat tekliflerini almasını, ilk yapım faturaları ile alış faturalarının kopyalarını; resmi defterlerini, yangın raporunu, polis tutanaklarını toplamasını talep edip; devam eden günlerde ekspertiz çalışmasına devam ettim. Sonuçta kalem kalem hasar tespiti tamamlandı.
Hasar tespiti tamamlandı ama tespit edilen hasar aynen ödenmedi. Niye derseniz, sigorta sözleşmesinde (poliçede) sadece emtia ve demirbaşlar sigorta edilmiş. Başka bir kıymet veya menfaat ise sigortalı değil. Ayrıca sigorta teminatı rayiç bedel üzerinden sigorta edilmiş. Ne var bunda dediğinizi duyar gibiyim. Hasarı, kalem kalem izah etmeye çalışayım.
1- Emtia zararı;
Hasar gören emtianın bir kısmı sigortalıya ait, bir kısmı ise konsinye olarak alınmış, satıldıkça parası ödeniyor. Yani sigortalıya değil 3. şahıslara ait.
Yangın Sigortaları Genel Şartlarının A3 Ek Sözleşme İle Teminat Kapsamına Dahil Edilebilecek Haller ve Kayıplar maddesinin 5. maddesine göre “Emanet ve ariyet mallar” ek sözleşme ile teminat kapsamına alınabilir. Sigorta sözleşmesinde konsinye yani emanet olan mallar teminat altına alınmamış, bu nedenle 3. şahsa ait olan mallar maalesef ödenmedi.
Gelelim sigortalının kendi emtiasına. Sigortalımız işyerinde 1.600.000 TL emtia var iken emtia bedelini 400.000 TL olarak belirtmiş. Yani eksik sigorta yaptırmış.
Yangın Sigortası genel şartlarının A.5- Eksik Sigorta maddesi der ki “Poliçede belirtilen sigorta bedeli, sigorta edilen menfaatin, hasara uğradığı andaki değerinden düşük olduğu takdirde, menfaatin bir kısmının zarara uğraması halinde sigortacı, aksine sözleşme bulunmadıkça sigorta bedelinin sigorta değerine olan oranı neden ibaretse zararın o kadarından sorumludur.”
Emtia değeri 1.600.000 TL, sözleşmede sigorta edilen bedel ise 400.000 TL yani sigortalılık oranı yüzde 25. Sigorta şirketi emtia hasarının yüzde 25’ini karşıladı. Kalan yüzde 75 zararı ise sigortalı karşılamak zorunda kaldı.
2- Demirbaş zararı;
Sigortalımız zarar gören rafları ve bilgisayarları ve diğer demirbaşları yeni alacağı bedeller üzerinden talep etti. Ama talep ettiği bedeller üzerinden alamadı.
Yangın Sigortası Genel Şartlarının B.5- Tazmin Kıymetlerinin Hesabı maddesi derki:
5.1- Sigorta tazminatının hesabında sigortalı şeylerin rizikonun gerçekleşmesi anındaki tazmin kıymeti (rayiç bedel) esas tutulur. Ancak sigorta ettiren ve sigortacı poliçenin ikame bedeli (yeni değer) üzerinden tanzim edilmesi hususunda anlaşabilir. Bu durumda poliçenin ikame bedeli (yeni değer) üzerinden tanzim edildiği poliçede açıkça belirtilir.
1.1 Rayiç bedel esasına göre tanzim edilen poliçelerde; teminat kapsamına dâhil edilmiş olan kıymetlerin tazminat ödemelerinde eskime, aşınma, yıpranma (kullanma payı) ve başka sebeplerden ileri gelen kıymet eksilmeleri düşülür ve varsa yenilerinin belirgin randıman ve nitelik farkları da ödenecek tazminattan indirilir.
Sigorta sözleşmesi ikâme (yeni değer) üzerinden düzenlemediği için zarar gören demirbaşların yeni değerinden eskime ve randıman farklılıkları düşülerek tazminat ödemesi yapıldı.
3- Boya badana zararı:
Boya badana ve dekorasyon sigortalının mülk sahibi olması durumunda “Bina Teminatı”, sigortalının kiracı olması durumunda ayrı bir “Dekorasyon” teminatı altında, bazen de demirbaşlar ile dekorasyon birleştirilerek “Demirbaş Dekorasyon” teminatı altında verilmektedir. Bina sigortalı şirket ortağına ait olup, sigortalı şirket kiracı durumundadır. Bu durumda şirket dekorasyon teminatı, bina sahibi ise ayrı bir bina yangın sigortası yaptırmalı idi. Ancak her ikisi de olmadığı için boya badana zararları sigorta şirketi tarafından karşılanmadı.
4- Bina zararları:
Yangın sırasında binaya ait elektrik tesisatı, pencere doğraması ve camlar zarar gördü. Bu zararlar binaya ait zararlar olduğu ve sigorta sözleşmesinde bina sigorta edilmediği için karşılanmadı.
Sigortalı hadi binaya ait elektrik tesisatı ile pencerenin ödenmemesini anladım ama benim poliçemde cam kırılması teminatı var. Camlar neden ödenmedi diye haklı olarak sordu. Doğru sözleşmede cam kırılması teminatı da var. Peki niye ödenmediği aşağıda.
Cam Kırılması Genel Şartlarının 2. maddesi derki;
Aksine sözleşme yoksa aşağıdaki haller sigorta teminatı dışındadır:
a) Başka bir sigorta ile temin edilmemiş olmak şart ile yangından, yıldırımdan, infilaktan ve bir yangında söndürme ve kurtarma hareketlerinden husule gelen ziya ve hasarlar,
Yani Cam Kırılması Genel Şartlarında yangın, yıldırım ve infilak nedeniyle meydana gelen cam kırılması hasarları istisna edilmiştir. Bu nedenle yangın sırasında kırılan camlar teminat kapsamında olmadığı için cam kırılması teminatından da maalesef ödenemedi.
5- İş durması zararı:
Sigortalı işyerinde yaklaşık 1 hafta çalışılamadı, doğal olarak iş durması sonucu cirosunda bir azalma ve zarar oluştu. Sigortalı aylık cirosunun dörtte biri oranında bir iş durması talebinde bulundu ancak sözleşmede iş durması veya kar kaybı ile ilgili bir teminat olmadığı için bu zarar karşılanmadı.
Ekspertiz süreci sonunda sigortalının talep ettiği zarar ile sigorta şirketinin ödediği tazminat arasında ciddi bir fark ortaya çıktı. Sigortalı zararın çok büyük bir bölümünü kendisi karşılamak zorunda kaldı. Bu sonuç üzücü ve hem sigortacı hem sigortalıya zarar veren bir sonuçtur. Sözleşme hataları ilk anda sigortalıya, uzun vadede ise güveni ortadan kaldırdığı için sigorta sektörüne zarar vermektedir.
Sigorta sözleşmeleri ciddi teknik ve hukuki detay gerektiren sözleşmelerdir. Hazır ( paket) sözleşmeler sigortalının ihtiyacı olmayan birçok teminat verirken asıl ihtiyaç olan teminatlar verilmemekte veya atlanmaktadır. Sigorta sözleşmelerinin gerçek ihtiyacı karşılayacak şekilde düzenlenmesi gerekir. Öncelikle sigorta yaptıracak olanların ihtiyaçlarına göre sigorta yaptırma niyetinde olması; bilgili ve deneyimli sigortacılar ile çalışması ve sigorta sözleşmesinin yapılma sürecine aktif katılması gerekir.
Sadece fiyata göre sigorta teminatı satın alınması hasar durumunda çok ciddi bedeller ödenmesine neden olmaktadır. Hasarsız günler dileği ile.
