Mustafa Nazlıer/SİGORTAMEDYA
15 Nisan 2022 tarih ve 31810 sayılı resmi gazeteyi;
- Risk Mühendisleri
- Underwriterler
- Hasar Yöneticileri
- Hukuk Departmanı
- Eksperler
mutlaka edinmeli. Tüm taraflar için önemli ödevler var.
Yangın ve bir kısım ek teminatlarını, Mühendislik ve ek teminatlar ile Finansal kayıpları yakından ilgilendiren çok değerli bir yönetmelik. Geç kalmış olsa da AB standartlarında bir yasal yapılanma. Öncelikle emeği geçenleri tebrik etmemiz gerek.
4628 sayılı yasa ile kurulan EPDK nın hazırladığı farklı amaçlara yönelik çok sayıdaki yönetmelikler içinden 8 Mayıs 2014 tarih ve 28994 sayılı Resmi Gazete yayınlanan Elektrik Piyasası Tüketici Hizmetleri Yönetmeliğini de edindikten sonra sigorta sektörünün 2 yönetmeliği esas alarak yapması gereken veya not etmesi gereken bir çok nokta olduğu anlaşılacaktır.
Öncelikle Dağıtım şirketlerinin başta 3.şahıs sorumluluk sigortaları olmak üzere ilgili yasaların önerdiği zorunlu sigortaları olduğunu not edelim. Enerji dağıtımı ile ilgili çok çok ciddi sorunlar var iken başta yangınlar olmak üzere bir çok elektriksel kaynaklı hasarın sebebi dağıtım alt yapı ve organizasyonu olduğu bilmekteyiz.
Gerçekleşen riskin Enerji dağıtımı kaynaklı olduğunu kanıtlama güçlüğü yanı sıra yasal dayanak yoksunluğu da zararın mağdurların üzerinde kalmasını kolaylaştırmakta idi. Kullanıcıların tamamı sayısız mağduriyet yaşar iken Dağıtım Şirketlerinin maliyet yönetimi yaparak sorumlu oldukları düzenli bakımları yapmamaları kendilerinde kar yaratır iken diğer tüm tarafların zararına yol açan önemli bir sorundu.
Ateş düştüğü yeri yakıyor. Riskin kaynağı belli. Kanıtlamak ve hukuki dayanak oluşturarak süreçleri takip etmek her kişi veya kuruluş için kolay değil. Sigortalı olanlar için maliyeti sigorta şirketleri yüklenir iken Dağıtım Şirketlerinin yıllardır karlarını katladıkları açıktır. Maliyetlerin sigorta sektörünce yüklenilmesi de ayrı bir inceleme konusu.
Bu yıl beklenen bir kar yağışı gerçekleşti. Yağış saykıllarına göre geçen seneden bu yılın nasıl olacağını biliyorduk. Beklentileri aşan bir yağış değildi. Buna rağmen sayısız olay ve zarar meydana geldi. Enerji nakil hatlarının etkilenmesi ise beklenmedik bir durumdu. Bu denli basit bir kar ve buzlanma olayında çok fazla hasar meydana gelmesi şaşırtıcı .. Aslında şaşırmamak gerek. Dünyanın farklı yerlerinde çok daha ağır şartlarda hasar gerçekleşemez iken ülkemizde yaşanıyor olmasının sebebi Maliyet Yönetimidir. Direk ve dolaylı kayıplara yol açan husus kar yağışı değildir. Bu sebeple de doğrudan rücu konusudur.
Başta maliyetli olduğu için gereği olan veya önerilen mühendisliği seçmemek, gereği olan risk yönetimi ve bakımları yapmamak. Temel sebebin ciddi sorunlara yol açabileceğini bu yıl deneyimledik. Isparta ilinde gerçekleşen kesintiler ironik. TV haberlerinde Space X uzay çalışmalarıyla beraber az miktar da kar yağışı ile bir şehrin günlerce enerjisi kesintisine maruz kaldığını izledik.
Dünya çok uzun süredir risk ve hasar önleme ile süreklilik kavramlarını inceliyor. Risk ve hasar önleme en değerli başlık. Önleyici bakım ve doğru bakımlar çok değerli. Konu toplum olduğunda yasalar zorladığı için değil olması gerektiği için bakım yapılmalı. Farklı hiçbir düşünce doğru işlerin yapıldığı konusunda ikna edici olamaz. Dolaysıyla bu süreci takiben bu gün yayınlanan yönetmeliği çok anlamlı ve değerli görüyorum.
Bu yönetmelik :
- Sigorta sözleşmesi demek
- Sözleşme mimarisi demek
- Risk yönetimi demek
- Hasar ve hukuk yönetimi demek
Bunların dışında tüketicinin ve haklarının korunması demek. Kök sebep analizlerinde başta yangınlar olmak üzere bir çok hasara sebep olan ana unsurları tespit eder iken zorlansakta bu yönetmeliği gerekçelendirerek çok hızlı yol alacağız.
Sigorta sektörünün bu fırsatı değerlendirmesi gerek. Artık hepimiz hızlı ve doğru aksiyon almak zorundayız. Bu günden itibaren nelerin yapılacağını konuşmak planlamak gerek.
Eksper olarak kendi adıma ;
- Kök sebep analizi ile gerçek sebebi bulmak
- Yakın sebep analizi ile sözleşmeler arası ilişkilendirmeleri yapmak
- Tazminatların taraflarını bulmak ve rücu haklarını korumak
- Enerji dağıtımı kaynaklı risk incelemelerinde scada kayıtları başta olmak üzere yönetmeliğin zorunlu kıldığı her konuyu incelemek
- Risk yönetimi planlamaları yapmak
Gibi bir çok çalışmayı gündemimize aldık.
Reasürans, Satış, teknik, hasar ve hukuk …. tamamının hemen incelemesini ve kendilerine göre aksiyon almasını gerektiren bir yönetmeliktir.
Bazı önemli başlıklarını özetlersek ;
Amaç ve kapsam
MADDE 1- (1) Bu Yönetmelik; elektriğin kaliteli, güvenli ve sürekli olarak kullanıcılara sunulması amacıyla dağıtım sisteminin işletilmesi, izlenmesi ve kontrol edilmesi, bakımı ile dağıtım sisteminde acil durum, raporlama ve inceleme konularında dağıtım şirketi ve kullanıcılar tarafından uyulması gereken kurallar ile uygulamalara ilişkin usul ve esasları kapsar.
(2) 14/3/2014 tarihli ve 28941 sayılı Resmî Gazete’de yayımlanan Organize Sanayi Bölgelerinin Elektrik Piyasası Faaliyetlerine İlişkin Yönetmelik kapsamındaki OSB dağıtım lisansı sahibi tüzel kişiler ile bu kişilerin işlettiği dağıtım şebekesine bağlı kullanıcılar bu Yönetmeliğin kapsamı dışındadır.
Dayanak
MADDE 2- (1) Bu Yönetmelik, 20/2/2001 tarihli ve 4628 sayılı Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunun Teşkilat ve Görevleri Hakkında Kanunun 4 üncü maddesinin ikinci fıkrasına ve 14/3/2013 tarihli ve 6446 sayılı Elektrik Piyasası Kanununun 1 inci ve 9 uncu maddelerine dayanılarak hazırlanmıştır.
Tanımlar ve kısaltmalar
MADDE 3- (1) Bu Yönetmelikte geçen;
a) Bakanlık: Enerji ve Tabii Kaynaklar Bakanlığını,
b) Bakım Yönetim Sistemi: Bakım faaliyetine ilişkin; bakım zamanının, bakımın içeriğinin, bakımda kullanılan malzemelerin, bakım tutanaklarının ve benzeri bakım verilerinin kaydedildiği ve raporlanabildiği sistemi,
c) CBS: Coğrafi Bilgi Sistemini,
ç) CENELEC: Avrupa Elektroteknik Standardizasyon Komitesini,
d) Dağıtım: Elektrik enerjisinin gerilim seviyesi 36 kV ve altındaki hatlar üzerinden naklini,
e) Dağıtım faaliyeti: Bir dağıtım şirketi tarafından, lisansında belirlenen bölgede sayaçların okunması, bakımı ve işletilmesi hizmetlerinin yerine getirilmesini, genel aydınlatma faaliyetinin yürütülmesini, dağıtım tesislerinin yatırım, bakım ve işletiminin yapılmasını, teknik ve teknik olmayan kaybın azaltılmasına yönelik gerekli tedbirlerin alınmasını, dağıtım sisteminin elektrik enerjisi üretimi ve satışında rekabet ortamına uygun şekilde işletilmesini, dağıtım tesislerinin yenilenmesini, kapasite ikame ve artırım yatırımlarının yapılmasını, dağıtım sistemine bağlı ve/veya bağlanacak olan tüm dağıtım sistemi kullanıcılarına ilgili mevzuat hükümleri doğrultusunda eşit taraflar arasında ayrım gözetmeksizin hizmet sunulmasını,
f) Dağıtım sistemi: Bir dağıtım şirketinin, lisansında belirlenmiş dağıtım bölgesinde işlettiği elektrik dağıtım tesisleri ve şebekesini,
g) Dağıtım şebekesi: Tüketicilerin iç tesisatını ve üreticilerin şalt sahasını dağıtım sistemine bağlamak üzere tesis edilen bağlantı hatları hariç dağıtım tesisini,
ğ) Dağıtım şirketi: Belirlenen bir bölgede elektrik dağıtımı ile iştigal eden tüzel kişiyi,
h) Dağıtım tesisi: İletim tesislerinin ve dağıtım gerilim seviyesinden bağlı üretim ve tüketim tesislerine ait şalt sahalarının bittiği noktadan sonraki nihayet direğinden, alçak gerilim seviyesinden bağlı tüketicilerin yapı bina giriş noktalarına kadar, bina giriş ve sayaç arası hariç, elektrik dağıtımı için teçhiz edilmiş tesis ve teçhizat ile dağıtım şirketince teçhiz edilen ya da devralınan sayaçları,
ı) EDVARS: Elektrik Dağıtım Veri Ambarı ve Raporlama Sistemini,
i) IEC: Uluslararası Elektroteknik Komisyonunu,
j) EN: Avrupa Standardını,
k) İlgili mevzuat: Elektrik piyasasına ilişkin kanun, Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi, Cumhurbaşkanı Kararı, yönetmelik, tebliğ, genelge ve Kurul kararı ve bunlar uyarınca çıkarılan diğer düzenlemeleri,
l) İlgili diğer mevzuat: Cumhurbaşkanlığı Kararnamesi ile Cumhurbaşkanlığı ve Bakanlıklar tarafından çıkarılan ilgili yönetmelik, tebliğ ve diğer düzenlemeleri,
m) İlgili teknik mevzuat: Bakanlık ve/veya ihtisas sahibi kamu kurum ve kuruluşları tarafından çıkarılan ilgili yönetmelik, tebliğ ve diğer düzenlemeleri,
n) Kullanıcı: Dağıtım sistemini kullanan gerçek veya tüzel kişiyi,
o) Kurum: Enerji Piyasası Düzenleme Kurumunu,
ö) Kurul: Enerji Piyasası Düzenleme Kurulunu,
p) TEİAŞ: Türkiye Elektrik İletim Anonim Şirketini,
r) TS: Türk Standardını,
s) Üretim: Enerji kaynaklarının, üretim tesislerinde elektrik enerjisine dönüştürülmesini,
ş) SCADA: Yönetimsel Kontrol ve Veri Toplama Sistemini,
ifade eder.
(2) Bu Yönetmelikte geçen diğer ifade ve kısaltmalar ilgili mevzuattaki anlam ve kapsama sahiptir.
İKİNCİ BÖLÜM
- Dağıtım Sisteminde Bakım ve Veri Toplama Sistemleri
- Dağıtım sisteminde bakım
- Dağıtım sisteminde enerji akışı ve iletişim
- Yönetimsel kontrol ve veri toplama sistemi
- Coğrafi bilgi sistemi
ÜÇÜNCÜ BÖLÜM
Acil Durum
MADDE 8- (1) Dağıtım şebekesinin kısmen veya tamamen istem dışı enerjisiz kalması durumunda, sistemin kademeli olarak enerjilendirilmesine yönelik acil durum yönetim planları dağıtım şirketi tarafından hazırlanır. Dağıtım şirketi, acil durum yönetim planlarının uygulanabilirliğini ve güncelliğini korumakla yükümlüdür.
- Mobil jeneratör
DÖRDÜNCÜ BÖLÜM
- Kullanıcı Hizmetleri Merkezi, Raporlama ve İnceleme
- Kullanıcı hizmetleri merkezi
- Elektrik dağıtım veri ambarı ve raporlama sistemi
- Dağıtım faaliyetlerinin incelenmesi
Her olay bir hukuk kuralı ile başlar ve bir hukuk kuralı ile son bulur. Risk ve hasar yönetimini hukuk içinde ve hukuku esas alarak yapma zorundayız. Satış ile kar edilmeyeceğini artık öğrendik. Sigortacılıkta Teknik Kar ancak ve ancak ; risk ve hasar yönetimi ile olanaklı. Artık gerçek sigortacılık yapmak zamanıdır yada bırakıp gitmek..
Enerji konusu sigorta sektöründe her zaman en öndeki konu olarak ayrıcalıklı olacaktır. Bu konuda iyi bir bilgiye sahip olmak her zaman bir adım önde tutacaktır. Artık geçmişi ve bu günü kurtarmakla zaman kaybetmemek gerek. Geleceği debirileri hazırlamalı.
