“Dünyada hiçbir sistem sorgulamadan ödeme yapmaz”

Sigorta suiistimallerinin önüne geçebilmek için sigorta araştırmasının çok önemli olduğunu söyleyen Sigorta Araştırmacıları ve Uzmanları Derneği (SİAD) Başkanı Aydın Elidar, “Dünyada hiçbir sistem sorgulamadan ödeme kabiliyetine sahip değil. Bir yere para yatırıp sonra gidip yirmi katını istediğinizde size yirmi katını hemen vermez. Sistem bunu kaldırmaz” dedi.

Günümüzde artan sigorta sahteciliği hem sigorta şirketlerine hem de sigortalılara zarar veriyor. Suiistimallerin neden olduğu maddi kayıplar ise ne yazık ki poliçelere yansıtılıyor. İyi niyetli olmayan kişilerin sigorta poliçeleri üzerinden haksız kazanç sağlamak adına yaptıkları suiistimalleri engellemenin en etkin yollarından biri de iyi bir sigorta araştırması.

Sigorta Ekranı’nda Damla Özafşar’a konuk olan Sigorta Araştırmacıları ve Uzmanları Derneği (SİAD) Başkanı Aydın Elidar, söz konusu suiistimallere yönelik gerçek potansiyeli ve sigorta endüstrisinin alması gereken önlemler hakkında konuştu. Fraud (sigorta sahteciliği) hakkında bilgiler veren Elidar, sigorta sektöründeki organize hasarlarla ilgili durumu da değerlendirdi.

Sigorta araştırmasının olmazsa olmaz bir konu olduğunu vurgulayan Elidar, “Bankacılık ve sigortacılığı bazen karıştırıyorlar. Bankaya gider bir para yatırır istediğiniz zaman alırsınız. Doğasına uygundur. Ancak sigortacılıkta ödediğiniz primin otuz-kırk katını, yangın branşında bin katını, ölümlü bir kazada beş yüz katını talep edebiliyorsunuz ve bunlar ödeniyor. Dünyada hiçbir sistem sorgulamadan ödeme kabiliyetine sahip değil. Bir yere para yatırıp sonra gidip yirmi katını istediğinizde size yirmi katını hemen vermez. Sistem bunu kaldırmaz” dedi.

Elidar, sigortacılığın başlangıcından itibaren sigorta araştırmasının olduğunun altını çizerek, “Türkiye’de de böyle. Daha çok sigorta şirketlerinin bünyesinde vardı. Sigorta eksperleri yapardı. Ancak Fraud canlı bir olgu. Çok hızlı gelişiyor. Eksperlikten ve sigortanın diğer tüm tekniklerinden farklı. Geçtiğimiz yirmi yıllık süreçte sigorta şirketleri bu hizmeti dışarıdan satın almaya başladı. Biz 2017 yılında araştırma şirketleri olarak SIAD’ı kurduk. Ama sektörde sigorta suiistimali ile mücadele 2015’te SİSEB’in kurulması ile başladı. Ondan sonra birçok şey şekillendi. SİSEB, şirket ayırt etmeden hepsini görüp, tek plan çıkartıp bunu kamuya taşıma becerisi olan bir büro ve çok başarılı çalışmaları var” diye konuştu.

Organize hasar takibinde istediğimiz noktada değiliz

Organize hasarların takibi konusunda çok iyi bir yerde olmadıklarını belirten Elidar,“Sektör olarak istediğimiz noktada değiliz. Sigorta sektöründe Fraud ile mücadelede sektörün nerede olduğuna bakmak lazım. Ölçmediğiniz bir şeyi yönetemezsiniz. Avrupa’da yüzde10 seviyelerinde gidiyor suiistimaller. Kuzey Avrupa ülkelerinde mala karşı suç neredeyse yok. Bizde hırsızlık diye bir olgu var. Mal güvenliği sorunumuz var. Mesela ihtiyaç hırsızlığı kavramı batıda yok ama bizde var. Herkes yaptığı işten bir menfaat sağlamayı kanıksamış durumda. Onun için yapılan eylem ve işlerin açık ve objektif bir şekilde denetlenmesi gerekiyor. Kişilere güvenmemek gerekiyor” açıklamalarında bulundu.

Sektör 2021’de 85 milyar TL’ye yakın hasar ödedi

Elidar, 2021 yılında sektörün yaklaşık 85 milyar TL hasar ödediğini aktararak, “Toplam sayı bu kadar. Fraud ile yakalanan tutar yaklaşık 500 milyon TL. Öyle olunca Fraud 160’ta 1 seviyesine geliyor. Hiçbir şirket yüzde bir ve yarım bir riskle zamanını geçirmez. Öyle bir zaman yönetimi yok. Harcanan saat önemli. Fraud ile mücadeleye bu gözle bakılıyor. Bugün eksperler, hasar dosya sorumluları, sigorta görevlileri 500 milyonu yakalamak için sabahtan akşama kadar çalışıyorlar. Şirketler kayıplarının 13 milyon kadar olduğunu kabul ederlerse daha ciddi şekilde çalışırlar. Örneğin Türkiye Sigortayeni bir şirketimiz ve onların departmanı mevcut, müdürlükleri var. Herkese örnek olmasını isterim. Bu, çetin bir mücadeledir. Üst düzey yöneticilere, hatta sermayedarlara sesleniyorum: 500 milyon TL hiçbir şey, 13-14 milyara odaklanın. 2023 hedefiniz bu olsun” yorumunu yaptı.

Sigorta havuzunu büyütmek hepimizin görevi

Sigorta havuzunu koruma ve büyütmenin sektörün tüm paydaşlarının görevi olduğunudile getiren Elidar, “Bu havuzda kaçak olmamalı. Kaçak olması inancı engeller. Bugün insanlar poliçe almakta zorlanıyor, şirketler de zorlanıyor. Daha alınabilir hale getirilmeli. Şirketlerin ürünlerini incelerseniz teminat ayrı, ödemeleri ayrı. Çok bir farkı yok ama teknik olarak bir şirketin avantaj sağlayabileceği açık alanın ‘Fraud’ departmanının olacağını rahatlıkla söyleyebilirim” şeklinde konuştu.

Hasar dosyalarını doğru değerlendirmek önemli

Hasar dosyalarının değerlendirilmesi konusuna değinen Elidar, bunun dünyanın her yerinde zor ve çok hızlı bir süreç olduğunu belirterek,“Neyin Fraud neyin Fraud olmadığının hızlıca anlaşması gerekiyor. Rakamsal olarak sigorta şirketlerinin şüphelenmiş olduğu yüz dosyadan sadece otuz tanesinde Fraud tespit edilebiliyor. Dosyayı incelediğiniz zaman Fraud diyorsunuz ama sahaya inip bakıyorsunuz yok. Bu da aslında bizi dernekte başka bir noktaya getirdi. Taraflarla görüşmeler dâhilinde 200 bin civarında sigortalı veya bu havuzdan kişilerle görüşüyoruz. Yüzde 55 kadarında Fraud var. Bu da ne demek oluyor 150 bin tane de normal sigortalı ile görüşüyoruz” açıklamalarında bulundu.

Hasar sonrası sigortalıyla görüşmek çok kıymetli

Elidar, hasardan önce müşteri ile görüşmenin pazar stratejilerinden biri olduğunu aktararak“Ürün alıyor ve satıyorsunuz. Ama hasardan sonra sigortalı ile görüşmek çok kıymetli. Sigorta şirketi adına çalıştığımız ve hasarların ödenmemesini sağladığımız yönünde bir algı var ama biz bu araştırmaları yapmasak sigorta şirketi yüz dosyanın hiç birisini ödemez ya da zor öder. Bazen sigorta şirketine dosyanın normal bir dosya olduğunu anlatmakta güçlük çekiyoruz. Acenteci arkadaşlar da araştırma dalı olmasa birçok dosyayı anlatamazlar. Biz gerçekten işin o tarafında da varız. Sigorta şirketlerinin de bu şekilde bakmasını istiyorum” diye konuştu.Sigorta şirketlerinin doğru ve hızlı hasar ödemeye çabaladıklarını belirten Elidar, sıkıntınınanomaliye dönmüş dosyaların yönetim sürecinde başladığınıve bu noktada şikâyet aldıklarını söyledi.

Her branşta organize hasar var

Organize hasarların her geçen gün artarak devam ettiğine dikkat çeken Elidar,şöyle devam etti: “Ekonomik krizlerde mala karşı suçlarda artışlar olur. Her branşta organize hasar var. Normal araçları pert etme gibi. Sağlık branşlarındaözellikle sorunlar görünüyor. Bütün kadınlar neredeyse migren oluyor ve migren botoks yaptırıyor. Sigorta şirketlerini dolandırıyorlar. Yangında stokları eritemeyen mali durumu iyi olmayanların yangınları ve hırsızlık vakaları var. Artarak devam ediyor. Çok yüksek miktarda dosya var. Bütün bunlara odaklanmak gerekiyor. Bunlar denetim raporları ile bulunacak şeyler değil. Sahada görülmesi gereken dosyalar. Frauddepartmanı kurulduğu zaman örgüt şemasında bağlanacağı yerler de önemli. Şeffaflık mücadele aracıdır.”

Çalışanlar tarafında da suiistimaller oluyor

Sigorta sektöründe çalışanlar tarafından da suiistimaller olduğunu belirten Elidar, şirketlerin bu gibi durumlarda söz konusu çalışanları rapor etmeden işten çıkarma yoluna gittiklerini söyledi. Elidar, suiistimale yönelikbir bilgi olmadığından bu kişilerin yeniden sektörde görev aldığına dikkat çekerek, “Bu maalesef acınacak bir hal. Sigorta şirketlerinde personelin içinde sorunlu kişiler olabilir ancak iç denetim müdürü ve Fraud görevlileri çok temiz olmalı. Sektörde de buna dikkat ediliyor” ifadelerini kullandı.

Şirketlerde Fraud departmanları olmalı

Sigorta şirketleri ile iletişimin önce mail ve mesaj yoluyla gerçekleştiğini dile getiren Elidar,“Bizim yaptığımız iş yüz yüze yapılan işlerden. Muhataplarımız ile yakın ilişkiler içerisindeyiz. Söylediğim her şeyi Frauddepartmanında çalışan arkadaşlarım da söylüyorlar. Fraudlarındepartman olması lazım. Bizim dernek olarak destek olacağımız ne varsa yaparız. Kriminal sürekli mücadeleyi gerektirir. Sigorta şirketlerininyapıları 1-2 tane istisna dışında bu mücadeleyi yapacak güçte değil” dedi.Negatif bir enflasyon yönetimi olduğunu söyleyen Elidar, “Tazminat ödemekte güçlük çeken sigorta şirketleri var. Ama en azından şu anda Fraud’dan para ödeme lüksümüz yok. Bir-iki kişinin mücadele edebileceği bir şey değil. Bir-iki istisna hariç Fraud sektörünün bütün departmanları oto kazasına yönelik kurulmuş. Fraud görevlisinin bir endüstriyel hasarla bağlantısı yok. Sağlık tarafı ile hiç yok. Sağlık tarafında özel hastaneler özel sağlık sigortasını soruyor. Elbette sorabilir ancak doktor da soruyor. Çünkü özel sağlık sigortası varsa tahlilleri şişirecek. Bu kadar açık ve aleni bir şekilde yapılıyor. Fraud’la mücadele çok önemli. İki yılda rakamsal olarak çok büyük tasarruflara ulaştırabildik.” diye konuştu.Elidar, Fraud’la mücadele edebilir 30-40 şirket olduğunu aktararak “Fraud uzmanı dediğimiz yetenekte bu işle mücadele edebilir yetenekte yıllık tecrübe edinmiş 5-6 kişi var. Yetiştirilmesi çok zor. 5 yıldır bu işe bakıyor olmalı.Benim de bilmediklerim var” dedi.