Yüreğimizi yakan İzmir depremi yaşanacak ne ilk ne de son deprem. Deprem Türkiye’nin bir gerçeği. Alınması gereken önlemlerin başında ise dayanıklı binalar inşa etmek ve zorunlu deprem sigortası yaptırmak geliyor.
Bugün İzmir… Daha önce Elazığ… Daha geçmişe gidersek ise Van ve İstanbul depremleri… Deprem artık Türkiye’nin bir gerçeği. Bununla yaşamayı öğrenmemiz gerekiyor. Çünkü depremin ne zaman ve hangi şiddette geleceğini bilmek mümkün değil. Ama depreme karşı hazırlıklı olmak mümkün. Keşke dememek için gereken önlemleri şimdiden almalıyız. Bunların en önemlisi tabi ki en başta sağlam binalar yapmak. Bir diğer önlem ise Zorunlu Deprem Sigortası. Halk arasında DASK adıyla da bilinen zorunlu deprem sigortası olası bir deprem sonrası meydana gelebilecek büyük maddi kayıplara karşı alınacak yegane önlemlerden birisi. Fakat bu konuda alınacak çok yolumuz olduğu ise acı bir gerçek.
Doğal Afet Sigortaları Kurumu’nun (DASK) verilerine göre halen yürürlükte olan DASK poliçe sayısı 9.8 milyon. Türkiye’de zorunlu deprem sigortası yaptırma oranı ise yüzde 55.60. Yani bir deprem ülkesi olan Türkiye’de bulunan konutların yarısına yakınının zorunlu olmasına rağmen Zorunlu Deprem Sigortası yani DASK’ı yok.
2012 yılında yürürlüğe giren Afet Sigortaları Kanunu’nun getirdiği yönetmelik gereğince yeni elektrik ve su aboneliği için binanın DASK sigortasına sahip olması zorunluluğu şart koşuldu. Ancak, verilere göre; ev satışları ve kira sözleşmelerinde yaptırılan DASK poliçeleri sadece o yıl için gerçekleştiriliyor ve sonraki yıllarda yenilenmiyor.
İzmir’de 635 bin konutun sigortası var
Öte yandan depremin gerçekleştiği Ege Bölgesi’nde de durum farklı değil. Zorunlu Deprem Sigortalı konut oranı bu bölgede yüzde 54 düzeyinde seyrediyor. İzmir’de ise sadece 635 bin konutun zorunlu deprem sigortası var.
En yüksek sigortalılık Marmara Bölgesi’nde
Zorunlu Deprem Sigortası yaptırılma oranının en yüksek olduğu bölge ise Marmara Bölgesi. Yüzde 67.20 sigortalılık oranı ile dikkat çeken Marmara Bölgesi’ni yüzde 54.10 ile Ege Bölgesi izliyor. En düşük sigortalılık oranı ise yüzde 44.10 ile Güneydoğu Anadolu Bölgesi’nde yer alıyor.
Öte yandan Zorunlu Deprem Sigortası’nda geçtiğimiz aylarda Tarife ve Talimat Tebliği’nde değişiklik yapıldı. Buna göre DASK’ta daha önce ödenen mesken teminat tutarı 215 bin liradan 240 bin TL’ye yükseltildi. Ama daha yüksek teminat almak isteyen veya yapının değeri zorunlu deprem sigortasının azami teminat tutarını aştığı durumlarda sigortalı; dilerse farklı sigorta firmalarından isteğe bağlı deprem sigortası da yaptırabilir.
Yaptırmak zorunlu!
6305 sayılı Afet Sigortaları Kanunu gereğince, tapuya kayıtlı ve özel mülkiyete tabi taşınmazlar üzerinde mesken olarak inşa edilmiş binalar, bu binalar içinde yer alan ve ticarethane, büro ve benzeri amaçlarla kullanılan tüm bağımsız bölümler zorunlu deprem sigortasını yaptırmak zorunda. DASK ile depremin doğrudan neden olduğu maddi zararlar ve deprem sonucu meydana gelebilecek yangın, infilak, dev dalga (tsunami) veya yer kaymasının sigortalı binalarda neden olacağı hasarlar belirlenen sigorta bedeline kadar teminat altına alınıyor. Tüm sigorta şirketleri aynı fiyat üzerinden DASK poliçelerini sigortalılarına sunuyor. DASK Sigorta bedeli tespit edilirken “Zorunlu Deprem Sigortası Tarife ve Talimatı”nda belirlenen metrekare bedeli ile aynı meskenin brüt yüzölçümünün çarpılması sonucu bulunan tutar esas alınıyor. Her yıl yenilenen bir poliçe olan DASK’ı yenileme vakti geldiğinde unutmamak da çok önemli.
Öte yandan Zorunlu Deprem Sigortası sadece binaları kapsayan bir sigorta. Bu nedenle evde bulunan eşyalar teminat haricinde sayılıyor. Sigortalı, eşyalar için sigorta şirketlerinden isteğe bağlı (İhtiyari ) olarak deprem sigortası yaptırabiliyor.
Günde 38 kuruş ödeyerek DASK yaptırabilirsiniz
Türkiye Sigorta Birliği Başkanı Atilla Benli, 1 – 7 Mart Deprem Haftası vesilesiyle yaptığı açıklamada da depremin ülkemizin bir gerçeği olduğuna vurgu yaparak, “Herhangi bir doğal afet durumunda bir an önce hayatın olağan akışına dönebilmesi için sigorta olmazsa olmaz” demişti. Depremin yol açtığı hasarların giderilmesi için Zorunlu Deprem Sigortası’nın yanı sıra konut sigortası, iş yeri sigortası ve kaskonun da büyük önem taşıdığına vurgu yapan Atilla Benli, söz konusu branşlardaki Türkiye genelindeki sigortalılık oranları hakkında ise şu değerlendirmeyi yapmıştı:
“Zorunlu Deprem Sigortası poliçesine günde ortalama 38 kuruş ödeyerek sahip olmak mümkün. Zorunlu Deprem Sigortası ile bu yıl için sigorta kapsamında alınabilecek en yüksek sigorta teminatı 240 bin lira ve vatandaşlarımız konutunun değerinin bunun üzerinde olduğunu düşünüyorsa sigorta şirketlerinden bu tutarın üstündeki kısmı ve eşyaları için konut sigortası alabiliyorlar. Zorunlu Deprem Sigortası kapsamında olmayan iş yerlerinin deprem ve deprem kaynaklı hasarlara karşı sigorta ile güvence altına alınmasında da iş yeri sigortası büyük önem taşıyor. Diğer yandan deprem söz konusu olduğunda araçlarımıza yaptırdığımız kaskonun teminatlarına da dikkat etmek gerekiyor. Tüm bu ürünler çok önemli olmakla birlikte sigortalılık oranlarının maalesef henüz yetersiz olduğunu görüyoruz. Bugün ülkemizde kapsama giren konutların yüzde 55’i Zorunlu Deprem Sigortası poliçesine sahip. Konut sigortalarında yüzde 22, işyeri sigortalarında yüzde 37 ve kaskoda ise yüzde 26 sigortalılık oranı söz konusu. Bu oranları yüzde 100 olana kadar sektör olarak çalışmaya devam edeceğiz.”
Metrekare, lokasyon ve yapıya göre değişiyor
DASK poliçeleri metrekare, lokasyon ve binanın yapı tipine göre fiyatlanıyor. Ortalama ödenecek prim tutarı 133 lira. Konutunuza ait DASK fiyatı hesaplanırken; deprem riski yüksek olan bölgelerde prim miktarı yüksek, riskin düşük olduğu bölgelerde ise bu miktar düşük oluyor. Prim miktarını etkileyen bu deprem risk bölgeleri belirlenirken “Türkiye Deprem Bölgesi Haritası” dikkate alınıyor. Bu haritadaki verilere göre Türkiye 5 farklı risk bölgesine ayrılıyor. DASK prim hesaplaması yapılırken; 5 farklı deprem risk bölgesi ve 3 farklı bina yapı tarzına göre belirlenmiş 15 tarife fiyatı bilgisi kullanılıyor. Deprem sigortası teminat tutarınız bu tarife fiyatı ile çarpıldığı zaman, konutunuza ait DASK prim tutarınız hesaplanmış oluyor.
