Türk P&I Sigorta Teknik Müdür Yardımcısı Umut Can, “Günümüzde deniz taşımacalığına dair armatör ve kiracılar arasında düzenlenen sözleşmelerde kiracılar; armatörün seferin tamamına dair denize elverişliliği taahüt etmesine yönelik şartların yer almasını talep edebilmektedir” diyor.
Can’ın, Türk P&I Sigorta’nın Kasım Ayı sirkülerinde yayınlanan makalesi şöyle…
Bu tür şartların taşıma sözleşmelerinde yer alması halinde, armatörün P&I teminatına halel gelebileceği unutulmaması gereken bir husustur. P&I sigorta piyasalarında her sigortacının kendine münhasır sigorta kuralları olmak ile beraber, P&I sigortacıları çoğunlukla taşıma sözleşmelerinde armatörün Hague-Visby kurallarını aşan sorumluluklar üstlenmemesini şart koşmaktadırlar.
Hague-Visby kuralları incelendiğine bu hususa atıfta bulunulan en önemli madde 3. başlığın, 1. paragrafıdır. Bu paragrafta belirtilmektedir ki;
Taşıyan, sefer başlangıcından önce ve sefer başlangıcında:
- Gemiyi denize elverişli halde bulundurmak;
- Gemide uygun sayı ve nitelikte mürettebat bulundurmak, donanım ve tedarik ihtiyacını uygun şekilde karşılamak;
- Ambarları, dondurucu ve soğutucu bölümleri, ve gemide mal taşınacak diğer diğer tüm alanları, alım, taşıma ve koruma için uygun ve güvenli tutmak;
için gerekli ihtimamı göstermekle yükümlüdür.
Denize elverişlilik taahüdü
Hague Visby kuralları kapsamında, gerekli ihtimamı göstermek, planlanan sefer için geminin uygun halde olması maksadı ile makul tüm önlemlerin alınması olarak değerlendirilmektedir. Bunun ötesinde, armatöre, yani taşıyana; gemi için mutlak bir denize elverişlilik taahüdünde bulunması yönünde bir sorumluluk yüklenmemektedir ve geminin sadece sefer başında denize elverişli olması yeterli görülmektedir.
Dolayısı ile eğer taşıyanın, sefer sefer başlangıcından önce ve sefer başlangıcında gemiyi denize elverişli halde bulundurmak için gerekli ihtimamı göstermediği yük menfaattarları tarafından ispat edebilir ise; bahse konu ihtimam eksikliğinden kaynaklanan zararların P&I sigortaları kapsamında değerlendirilebileceği düşünülebilir.
Bununla birlikte, yüke karşı gelebilecek bir zararın, sefer sırasında geminin denize elverişliliğini etkileyebilecek bir hadiseden dolayı meydana gelmesi halinde; Hague Visby kurallarının 3. Başlığının 1. Paragrafına göre, bu durumda taşıyanın sorumluluğu oluşmayacaktır. Elbette yine aynı paragrafa göre, armatörün gerekli ihtimamı sefer başlangıcında göstermiş olması gerekmektedir.
İstisnai bir durum meydana gelebilir
Taşıyanın sefer süresince denize elverişlilik taahüdünü taşıma sözleşmelerinde kabulü, taşıyana sefer süresince gemiyi denize elverişli tutma sorumluluğu yükleyeceğinden; bu durum taşıyana Hague-Visby kurallarının ötesinde sorumluluk yüklemektedir. Dolayısı ile böyle bir sözleşmeye tabi yapılacak taşımada; taşıyanın P&I poliçesinin tabi olduğu kurallar gereği; teminat açısından istisnai bir durum meydana gelebilir. Geminin sigortalarını ilgilendirebilecek her türlü sözleşmenin armatör adına imzalanmasından önce; konunun sigorta teminatı açısından da değerlendirilmesini önemle tavsiye etmekteyiz.
