Siber zorbalık, çocuk ve gençlerin en sık yaşadığı sorunlardan biri. Uluslararası – Siber Zorbalık da Dahil Olmak Üzere – Okullarda Şiddet ve Zorbalıkla Mücadele Günü ile teknolojik şiddete karşı bilinçlendirme çalışmalarına ve siber zorbalığa dikkat çekiliyor.
COVID-19 ile birlikte yükseldi
Kasım 2019’da UNESCO 40’ıncı Genel Konferansı’nın Eğitim Komisyonu’nda, oy birliğiyle ilan edilen Uluslararası – Siber Zorbalık Dahil – Okullarda Şiddet ve Zorbalıkla Mücadele Günü; kasım ayının ilk perşembe günü çocuk ve gençlerin yaşadığı en önemli sorunlardan birine odaklanıyor. Günün açıklamasına okullardaki zorbalıkla birlikte siber zorbalığın eklenmesinin nedeni ise tahmin edeceğiniz gibi çevrimiçi eğitimin yaygınlaşması, çocuk ve gençlerin artık daha çok internette zaman geçirmesi.
Çocuklar ve gençler, eğitim ve eğlence amacıyla, özellikle COVID-19 salgınından beri daha sık dijital dünyada yaşıyor. Maalesef günümüz dünyasına uyum sağlama amacıyla gerçekleşen bu değişikliğin sonuçlarından biri de siber zorbalık. Siber zorbalık cep telefonu, bilgisayar ve tablet üzerinden sosyal medya, kısa mesaj, forum, e-posta, oyun uygulamalarında çevrim içi gerçekleşen zorbalık olarak tanımlanıyor. Siber zorbalık davranışları arasında; kişi hakkında sosyal medyada yayılan yalanları, izin alınmadan paylaşılan rahatsız edici fotoğrafları, tehdit içeren veya hoş olmayan mesajları saymak mümkün. UNESCO’nun açıklamalarına göre Avrupa’da salgından önce siber zorbalığa maruz kalan çocukların yüzde 44’ü, bu davranışın salgınla birlikte arttığını söylüyor.
Başarı ve ruh sağlığı üzerinde olumsuz etkiler
Teknolojiyle uyumlu yaşanmasını sağlayan, çocuklar ve gençler arasındaki etkileşimi arttıran, eğitim ve öğretim fırsatları sunan internet; bir yandan da hemen hemen her ebeveyni çocuklarının güvenliği konusunda endişelendiriyor.
Çocuk ve gençlerin başarısı, yaşam kalitesi ve ruh sağlığı üzerinde olumsuz etkisi olan siber zorbalık, okuldan kaçmaya ve okulu bırakma isteğine kadar gidiyor. İşin daha kötü tarafı ise öğretmen ve ebeveynlerin siber zorbalığa kulak misafiri olamayacağı ve gerçekleştiği anı göremeyeceği için, öğrenci ve çocuklarının bu yaşadığını fark etmesi oldukça zor. Bu nedenle hem öğretmenlerin hem de ebeveynlerin siber zorbalık konusunda eğitici ve yönlendirici olması gerekiyor.
Dijital nezaketi teşvik etmek önemli
Çocukların ve gençlerin siber zorbalığa uğradığını ebeveynlerine ve öğretmenlerine söylemesi pek olası bir ihtimal değil. Bu durumdan çekinebilen ve utanabilen çocuklara;
çevrim içi ortamda nazik davranmayı, siber zorbalığı tanıyabilmeyi, siber zorbalıktan kendilerini nasıl koruyabileceklerini ve bununla nasıl başa çıkabileceklerini öğretmek gerekiyor. Bunu yapabilecek kişiler ise ebeveynler ve öğretmenler…
Ebeveynlerin yapması gerekenler:
● Çocuğunuza, size her konuda açık olabileceğinin güvenini verin, yanında olduğunuzu gösterin.
● Çocuğunuzla yaşadığı siber zorbalık konusunda konuşun, bilgi toplayın.
● Çocuğunuzun bir süre dijital dünyadan ve cihazlardan uzaklaşmasına yardımcı olun.
● Siber zorbalık yapan kişi çocuğunuzla aynı okuldaysa okul ile iletişime geçin.
● Siber zorbalık yapan kişiyi tanıdığınıza eminseniz diğer ebeveynlerle konuşun.
Ebeveynlerin çocuklarını yönlendirebileceği adımlar:
● Çocuğunuza, zorbalık yapan kişiyle iletişimden uzaklaşmasını söyleyin.
● Çocuğunuza, zorbalık yapan kişiye kızgınlıkla tepki vermemesini, pişman olacağı şeyler söylememesini anlatın.
● Çocuğunuza, zorbalık yapan kişiden gelen mesajları silmesini ve hatta o kişiyi engellemesini söyleyin.
● Çocuğunuzdan, bu durumu yakın bir arkadaşıyla konuşmasını ve olayı anlatmasını isteyin.
● Çocuğunuza, eğer detaylı bilgileri size anlatması zorsa durumu bir yetişkine, teyzeye, halaya, amcaya anlatmasını önerin.
Öğretmenlerin yapması gerekenler:
● Öğrencilerinizin güvenini kazanın.
● Ebeveynleri bu konuda eğitin.
● Öğrencileri, interneti saygılı ve güvenli kullanmayı öğretin.
● Eğer öğrencide devamsızlık, kişilik değişimi, sık hastalanma, sıkıntılı bir ruh hali, odaklanma güçlüğü, arkadaşıyla iletişimsizlik, başarısızlık ve dışlanma görürseniz; siber zorbalıktan şüphe edin.
● Siber zorbayı tespit edebildiyseniz ihbar edin.
