Gönüllü Bireysel Emeklilik Sistemi’nde (BES) katılımcı sayısı son 7 ayda 56 bin 176 kişi artarken, fon büyüklüğü 157.7 milyar TL’ye ulaştı. Birikime verilen önemin artmasıyla, yıl sonunda sistemde katılımcı sayısının da 7-7.5 milyon arasında gerçekleşmesi bekleniyor.
ALP SÜER
Türkiye’de sosyal güvenlik sistemini tamamlama ve yurtiçi tasarrufları artırma misyonuyla yola çıkan Bireysel Emeklilik Sistemi (BES), adım adım 20’nci yaşına doğru yaklaşıyor. Emeklilik Gözetim Merkezi’nin (EGM), 30 Ocak tarihli verilerine göre, gönüllü BES’te 6 milyon 893 bin 468 katılımcı ve devlet katkısı dahil 157.7 milyar TL fon büyüklüğüne ulaşılmış durumda. Otomatik Katılım Sistemi’ndeki (OKS) 12.1 milyar TL’yi de eklediğimizde yaklaşık 170 milyar TL düzeyinde bir portföy büyüklüğüne ulaşılıyor ki bu; az buz bir rakam değil. Koronavirüs (Covid-19) pandemisinin etkilediği birçok sektörden de ayrışan ve ekim ayından beri etkili olan pandeminin 2’nci dalgasından da etkilenmeyen BES’te yükseliş sürerken, birikime verilen önemin artmasıyla, yıl sonunda sistemde katılımcı sayısının 7-7.5 milyon arasında gerçekleşmesi bekleniyor.
Ekonomi ile çok yakından ilişkili
BES, aynı sigorta sektörü gibi ekonomiyle çok yakından ilişkili bir sektör. Geçen yıl, pandemi etkisiyle büyüme hızı gerileyen Türkiye ekonomisinin bu yıl ise yüzde 4 büyümesi bekleniyor. Ekonominin büyümesi, kuşkusuz BES’i de olumlu etkileyecek. Ekonomi dışında, pandemi döneminde tüketici davranışlarındaki değişikliklere de dikkat çekmek gerekiyor. Covid-19 döneminde bireylerin gerek sigortanın, gerekse birikim yapmanın önemini anladıkları ve tasarruf bilincinde artış olduğu gözleniyor. Nitekim, BES’in pandemide diğer bir çok sektörlerden ayrışması ve son aylarda katılımcı sayısındaki artış da birikim yapmak isteyen bireylerin BES’e ilgisinin en açık göstergesi. Tasarruf bilincindeki artış ve ekonomideki büyümenin de etkisiyle BES’e ilginin bu yıl da sürmesi bekleniyor.
Yeni ürünler de sektörü büyütecek
Olaya talep değil de biraz da arz cephesinden baktığımızda, emeklilik şirketlerinin sistemde katılımcı sayısının artması için yeni ürün çalışmaları da sürüyor. Sektörün önde gelen şirketlerinden Anadolu Hayat Emeklilik, esnaflara ve yurtdışında yaşayan Türklere yönelik emeklilik ürünlerini sunmak için hazırlıklara başladı. Sistemdeki diğer birçok şirketin de başta ‘dövizli BES’ olmak üzere çeşitli hayat ve BES ürünlerini sunmak için çalışmalar yaptıklarını da hatırlatalım. Söz konusu yeni ürünler de sektörün büyümesi ve katılımcı sayısının artmasında etkili olacak.
Devlet katkısı da BES’in büyümesinde etkili
Vatandaşların daha fazla tasarruf etmesini ve Bireysel Emeklilik Sistemi’ne (BES) girişi teşvik etmek için getirilen ‘yüzde 25 devlet katkısı’ uygulaması; BES’in 2013’ten beri hızlı büyümesinde etkili olduğuna da dikkat çekmek gerekiyor. Emeklilik Gözetim Merkezi’nin (EGM) yayımladığı 30 Ocak tarihli verilere göre sistemde devlet katkısı fon tutarı; 21 milyar 475.4 milyon TL’ye ulaştı. Devlet katkısı dışında son yıllarda emeklilik fonlarının cazip getirilerinin de bireylerin sisteme ilgisini artırdığını vurgulamak gerekiyor.
Fonlarda 10 yılda TÜFE’nin 139 puan üzerinde getiri
Türkiye Kurumsal Yatırımcı Yöneticileri Derneği’nin (TKYD), Ocak 2021 itibarı ile Ludens İleri Finansal Hizmetler’e hazırlattığı; ‘Emeklilik Yatırım Fonları Performans Raporu’na göre Gönüllü Bireysel Emeklilik Fonları’nın ağırlıklı ortalama net getirisi; son 5 yılda TÜFE’nin 95 puan; son 10 yılda 139 puan ve Gönüllü Bireysel Emeklilik Sistemi’nin (BES) başladığı 2004’den beri ise; 414 puan ile TÜFE’nin oldukça üzerinde getiri elde etti. 2020’de emeklilik fonlarının ağırlıklı ortalama getirisi enflasyonun 17 puan üzerinde gerçekleşti. 2020 için kategori bazında yapılan incelemelere göre; OKS fonlarının değişken ve değişken katılım kategorilerinde TÜFE’nin üzerinde getiri sağladığı görüldü.
En yüksek ağırlıklı ortalama net getiri yüzde 45.8 ile değişken katılım fonları kategorisinden elde edildi. Bu kategorinin getirisi; aynı dönemdeki enflasyona göre yaklaşık 31 puan yüksek olarak gerçekleşti. En düşük ağırlıklı ortalama net getiri ise yüzde 10.3 ile başlangıç katılım fonlarının getirisi olup; enflasyonun yaklaşık 4 puan altında gerçekleşti. OKS emeklilik fonlarının başlangıçtan itibaren ağırlıklı ortalama getirisi yüzde 70 oldu ki; bu oran TÜFE’nin yaklaşık 3 puan üzerinde konumlandı.
2021’DE BES’TE BÜYÜTECEK 5 FAKTÖR
- Pandemide birikim yapmanın önemini anlayan vatandaşın BES’e ilgisi arttı.
2. Ekonominin bu yıl daha hızlı büyüyeceği beklentisi BES’i olumlu etkileyecek.
3. Yüzde 25 devlet katkısı, BES’i iyi bir yatırım alternetifi haline getiriyor.
4. Emeklilik yatırım fonlarının cazip getirileri de BES’e ilgiyi artırıyor.
5. Emeklilik şirketlerinin sunacakları yeni ürünler katılımcı sayısını artıracak.
BES’te katılımcı sayısı artmayı sürdürüyor
Tarih Katılımcı sayısı
28 Şubat 6.900.317
31 Mart 6.903.562
30 Nisan 6.878.027
31 Mayıs 6.855.961
30 Haziran 6.837.292
31 Temmuz 6.846.527
31 Ağustos 6.859.899
30 Eylül 6.874.679
30 Ekim 6.889.876
31 Aralık 6.900.579
30 Ocak 6.893.468
Kaynak: EGM.
