BİREVİM’in öncülük ettiği ve bünyesinde, ‘BİRTEP’, ‘ÇÖZÜM TASARRUF’, ‘HEFİAD’ gibi firma ve kurumların yanı sıra; birçok akademisyenin de yer aldığı, ‘Tasarruf Finans Platformu’ dünyanın ilk ‘Sosyal Finans Zirvesi’ni gerçekleştirdi.
Zirvede ağırlıklı olarak, “bireylerin, borçlanarak değil, kendi varlıklarına hep birlikte yatırım yaparak” birikim yaptıkları ve ihtiyaçlarını karşıladıkları; Birlikte Tasarruf Finans yönteminin ve insan merkezli finans faaliyetlerinin ve uygulamalarının dünya örnekleri ve Türkiye gelişimi ele alındı.
Tasarruf Finans Platformu Lideri ve BİREVİM Yönetim Kurulu Başkanı Murat Çiftçi, zirve başlamadan önce SigortaMedya’ya özel yaptığı açıklamada, BİREVİM’den ev veya araç alanların aynı zamanda ucuz sigorta imkanına kavuşacağını da söyledi. Müşterilerini 4T sistemine göre gayrimenkul veya araç sahibi yaptıklarını belirten Çiftçi, “Biz Türkiye genelinde müşterilerimizin bütçelerine uygun tasarruf planı oluşturuyoruz. Buradaki tasarruf planını birinci T olarak tanımlıyoruz. İkinci T ise tahsilat süreci… Yani bu tahsilat planına göre ailelerimiz bize ödeme yapıyorlar. Sonrasında teslimat devreye giriyor. Yani üçüncü T… Yaptığımız tahsilat neticesinde sırası gelen müşterimize evini veya aracını teslim ediyoruz. Dördüncü T ise teminat. Bize gelen tasarruflar müşterimize gidiyor, müşterimiz de gayrimenkul ve araba alıyor. Bunun araba ise devri, gayrimenkul ise tapusu müşterimiz adına yapılıyor. Biz müşterilerimizi korumak için ipotek tesis ediyoruz. 4T’yi bu şekilde açıklayabiliriz” dedi.
“Çok rahat ifade edebiliriz”
Çiftçi, “4T sisteminde diyoruz ki birlikte tasarruf finansmanı, müşterilerin parasıyla ticaret yapan, başka başka işlerle uğraşan, onlara kâr payı veya vade farkı uygulayan bir kurum değildir. Birlikte tasarruf finansmanı çok net, müşterilerimizin bütçelerine uygun tasarruf programları oluşturmak ve yapılan sözleşme gereği sırası gelen müşterilerimizin gayrimenkul ve araba ihtiyacını gidermek. Biz sırası gelen müşterilerimizin gayrimenkul veya aracını DASK veya kasko poliçelerini anlaşma yaptığımız sigorta şirketleri üzerinden keseceğiz. Biz sigorta konusunda iki noktaya dikkat ediyoruz. Sigorta yaptıracak olan kişiler BİREVİM’in müşterisi olduğu için onlara en uygun fiyatın verilmesini istiyoruz. İkincisi de sigorta şirketlerinin olası problemlerdeki müşteri memnuniyetlerine odaklanıyoruz. Dolayısıyla müşteri memnuniyeti yüksen en ideal fiyatı verenleri müşterilerimize şeffaf bir şekilde teslim tarihinde öneriyoruz. Müşterilerimizi sigorta konusunda serbest bırakıyoruz. İsterlerse bizim önerdiğimiz şirketten poliçe satın alıyorlar. Bizim önerdiğimiz şirket daha uygun fiyat verdiği için bu durum müşterimizin işine geliyor. ‘BİREVİM’den gayrimenkul veya araba alanlar, sigortayı da ucuza alacak’ diye çok rahat ifade edebiliriz” şeklinde konuştu.
Bir kişinin sigorta poliçesi satın almasıyla, binlerce kişinin poliçe satın almasının aynı olmadığının altını çizen Çiftçi, “Teslimatlarımız aylık 2 binleri buldu. Ciddi bir hacim. Dolayısıyla, sigorta şirketleri de BİREVİMİN müşterilerine fiyat verirken bu hacme dikkat ediyor. Biz de bunu çok sıkı kontrol ediyoruz” vurgusu yaptı.
Hazine ve Maliye Bakan Yardımcısı Dr. Nureddin Nebati, TİM Başkanı İsmail Gülle ve zirveyi düzenleyen Tasarruf Finans Platformu Lideri ve BİREVİM Yönetim Kurulu Başkanı Murat Çiftçi’nin; açılış konuşmalarıyla başlayan uluslararası Sosyal Finans Zirvesi’nde; Almanya Tasarruf Sandıkları Birliği Başkanı Christian König, ‘Konutta Sürdürülebilir Finansman’ ve Uluslararası Konut Finansmanı Birliği Genel Sekreteri Mark Weinrich ise; ‘Ekonomik Konut Finansmanı’ konulu sunumlarında, bu alanla ilgili dünya örneklerini paylaştı.
Hazine ve Maliye Bakan Yardımcısı Dr. Nureddin Nebati konuşmasında, alternatif finansın ötekileştirilmemesi gerektiğine vurgu yaparak, şunları söyledi: “İlgili kurumlar çalışmalarını hızlı şekilde yapıyor, Meclisimiz de bununla ilgili hızlı yasalar çıkarıyor. 2021 yılında kamu olarak yapı tasarruf sandıkları kuruyoruz” dedi.
TİM Başkanı İsmail Gülle ise özellikle bu sektöre desteğe açık olduklarının üzerinde durarak; “Atalarımız altın biriktirerek tasarruf edilmez; kuruşlar biriktirilerek tasarruf olur demişler. Biz de bu sektördeki her gelişime desteğimizi vereceğiz” dedi.
3 milyon ailenin daha ev sahibi olmasına vesile olmak
Açılış konuşmasına, özellikle tüm tasarruf sahiplerini temsilen, zirvede bulunan tasarruf kahramanlarına azimleri için teşekkür ederek başlayan Tasarruf Finans Platformu Lideri ve BİREVİM Yönetim Kurulu Başkanı Murat Çiftçi; ülkemizin ve dünyanın ilk sosyal finans zirvesini gerçekleştirmekten duydukları mutluluğu ve gururu vurgulayarak; “Yıllardır küçük tasarruflarla büyük işler başarılabileceğini, bizzat tasarruf sahiplerinin başarı hikayeleri ile gösteren BİREVİM olarak, Cumhuriyetimizin 100.yılı olan 2023’e kadar; 3 milyon ailenin daha ev sahibi olmasına vesile olmak gibi net bir hedefimiz var. Konu sadece ev sahibi olmak değil, biliyorsunuz. Küçük tasarruflarla nasıl büyük işler başarılabildiğini daha çok insana anlatmak; toplumun tasarruf bilincini artırarak, tasarruf kültürünü ulusal kalkınmanın yakıtı yapmak ve ‘Bir’ olarak, ‘Birlikte Tasarruf’ ederek, tasarrufumuzu ‘Birlikte’ yapmayı öğrenerek, daha güçlü olmak çok ama çok önemli. Çünkü, Birlikte Tasarruf, kalkınmanın kaldıracıdır” dedi.
Yıllık konut satışını 2 milyon adedin üzerine çıkarmak hayal değil
Bunun dünyadaki en önemli örneklerinin Japonya ve Almanya olduğunu da vurgulayan Çiftçi, sözlerine şöyle devam etti: “Neden Türkiye de, onlarla aynı yolla, aynı güce ulaşmasın? Bir toplumdaki tasarruflar toplamı, o toplumun sermayesidir. Sermaye çoğalınca yatırımlar artar. Aslında ekonomi bu kadar basit bir iştir. İşte bugün, tam da bunun için buradayız. Bu zirve bunun için yapılıyor. Ana amacımız, birlikte tasarruf bilincini artırmak ve yaygınlaştırmaktır. Tasarruf kültürünü, insan merkezli finans anlayışıyla, ‘sosyal finans’ kavramıyla buluşturmaktır. Peki, kim bu ‘İnsan’? Memurlarımız, işçilerimiz, çiftçilerimiz, esnaflarımız ve hatta ev hanımlarımız…”
“Mevcut sistem iki seçenek sunuyor: Belli bir birikimin yoksa, bu tür ihtiyaçlarını giderirken ya borçlanacaksın ya da tasarruf edeceksin, diyor. Borçlanmanın ciddi bir maliyeti var. İnsanların bireysel tasarruf yöntemleriyle ihtiyaçlarını karşılayacak gerekli finansa ulaşmaları da çok uzun sürüyor. İşte Birlikte tasarruf bilinci, sosyal finans vizyonu bunu mümkün kılıyor. Türkiye’de 24 milyon aile var ve aslında tam da bu nedenle, bu ailelerin yarısına yakını ‘kiracı’ konumunda. Bugün ülkemizde findeks puanı ideal seviyede kaç kişi vardır sizce? Maalesef nüfusun yüzde 5’i bile değil…”
“Sosyal finans, bir alternatif değil, pazardan pay alan değil, pazarı büyüten, sistem dışında kalan büyük bir kesimin tasarruflarını ekonomiye kazandıran bir sistem. Dar ve orta gelir grubunun zenginleşmek tanımı ne, biliyor musunuz? Barınma ihtiyacını gidermek, yani kendi evinin sahibi olmak. Onlar için zenginleşmek demek, ev sahibi olmak demek. Bugün mevcut finansal yapıyla yılda 1,2 – 1,4 milyon konut satışı gerçekleşiyor. Ekonomik sistemin bir şekilde dışında kalan bu büyük kesimi sisteme dahil ettiğimizde bu rakamı 2 milyonların üzerine çıkarmak hayal değil. İşte bu yüzden “Sosyal Finans”, Birlikte Tasarruf modeli ile pazarı büyütüyor. Elbette bu sadece bizim ülkemize özgü bir sorun değil. Gelişmekte olan tüm ülkelerde, finansal kaynaklara erişim son derece zor. İşte bizim sözünü ettiğimiz ve yıllardır başarıyla uyguladığımız birlikte tasarruf yöntemi bu noktada bir can simididir. Birlikte Tasarruf yöntemiyle insanlar, Türkiye’nin neresinden olursa olsun, sahip olmak istedikleri, ev ya da arabanın fiyatından, aylık taksit miktarına, peşinat ve ara ödeme tercih etme ya da etmeme gibi ödeme şekli detaylarına kadar, her şeyi tamamen kendileri belirleyerek, bir tasarruf grubuna dahil oluyorlar. Ve bu sayede, tek başlarına değil içinde oldukları gruptaki bireylerle birlikte yol alıyor, hedeflerine daha düşük maliyetlerle, daha kolay bir şekilde ulaşıyorlar.”
Milli bir kalkınma hamlesi
Konuşmasında, Sosyal Finans kavramını da açan Çiftçi, şöyle devam etti: “Sosyal finans, mevcut finansal kaynaklara neredeyse hiç erişemeyen ulaşamayan dar ve orta gelir gruplarının ve bu kaynaklara erişebilse dahi maliyetine katlanmak istemeyen orta ve üst gelir gruplarının birlikte tasarruf ederek ekonomik sisteme dahil olması demek. Ve ‘faizsizlik’ olgusu bu yöntemin önemli bir ayrıntısıdır. Modelin ruhu da, matematiği de, ‘tasarruf’, ‘birlikte tasarruf’ ve ‘insan merkezli finans’ olgularında yatar. Ortaya koyduğumuz modelin, ‘insan odaklı’ olmasının sebebi ise, birilerinin finanse ettiği değil, tam tersine, ihtiyacını gidermek isteyen ailelerin tasarrufları ile birlikte, belli bir plana dahil olmasıdır.”
“Ayrıca biz tasarrufu, bireysel girişimcilik olarak da tanımlıyoruz. Ve bunu, üretimle, girişimcilikle, kalkınmayla, teknolojiyle, inovasyonla desteklemek çok önemli. Birlikte Tasarruf modelinin, uygulanabilir olmasını sağlayan ‘Sosyal Finans’ı ise, milli bir kalkınma hamlesi olarak görüyoruz. Buradan hareketle, halkımızı birlikte tasarruf anlayışıyla yaşamaya teşvik ederek, burada bir algı ve davranış değişikliği yaratarak, bu ülkenin geleceğini, ‘birlikte tasarruf finansı’ ile yeniden şekillendirmek mümkün.”
Her ay 100 bin aileyi tasarruf finansıyla buluşturmak
Tasarruf Finans Platformu’nu neden kurduklarına da değinen Çiftçi, sözlerini şöyle tamamladı: “BİREVİM olarak, Birlikte Tasarruf Finansı anlayışını, tüm Türkiye sathına yaymak üzere kendimize bir söz verdik. Her ay 100 bin aileyi tasarruf finansıyla buluşturmak gibi büyük bir hedef belirledik. ‘Birlikte tutum ve tasarruf’ anlayışına daha geniş bir zemin oluşturmak ve ülke çapında bir Tasarruf Seferberliği başlatıyoruz. Bu vesileyle, sektörün, bir mevzuata sahip olmasına, daha kurumsal ve şeffaf icra edilmesine sözcülük yapmaya başlayarak elimizi taşın altına koyduk. Ve tüm toplumumuzun hayrına, Tasarruf Finans Platformu adında bir yapılanma oluşturduk.”
“Adına, ister insan merkezli finans, ister sosyal finans, isterseniz birlikte tasarruf yöntemi diyelim; hiç fark etmez. Sonuçta, bu yöntem GELECEĞİN MODELİDİR! Sektörümüz, GELECEĞİN SEKTÖRÜDÜR! Birlikte Tasarruf Finansı, daha güçlü bir Türkiye için elzemdir. O nedenle biz, yani Tasarruf Finans Platformu ve BİREVİM olarak sektörümüze gururla öncülük ediyor, paylaşım ekosisteminin, yeniden hayat bulduğu böyle bir dönemde, Birlikte Tasarruf Finansı’nın yeni nesillere aktarılmasının, çok önemli olduğunu düşünüyoruz. Bu nedenle Birlikte Tasarruf Finansı’nın ülkemiz genelinde yaygınlaşması için, Tasarruf Finans Platformu’nu oluşturduk. Bu zirve, bu sürecin ilk adımıdır.”
Sözleşmeli Tasarruf
Zirvede, Almanya’da konut finansmanında tasarrufun Bauspar adlı sistemle nasıl sağlandığını ve nasıl uygulandığını detaylı olarak anlatan Almanya Tasarruf Sandıkları Birliği Başkanı Christian König ise, sözleşmeli tasarruf kuruluşlarının konut finansmanı piyasasında önemli bir rol oynadığını belirtti. Almanya ve Türkiye’nin aşağı yukarı aynı nüfusa sahip olduğu ve Almanya’da konut satın alanların yaklaşık yüzde 50’sinin Bauspar fonu kullandığını söyleyen König sözlerine şöyle devam etti:
“Almanya’da 100 senedir var olan bu sistem aslında oldukça yaygın ve giderek de yaygınlaşıyor. Türkiye’dekinin aynısını yapıyoruz. Almanya’da 27 milyon insan bizim gibi kurumlarla sözleşmeli ve yüzde 50’si de konutlarına bu sistem ile sahip oluyorlar. 2018 yılında bu kuruluşların ülkelere göre penetrasyon seviyelerini paylaşmak isterim: Almanya’da yüzde 37, Çek Cumhuriyetinde yüzde 36, Avusturya’da yüzde 59, Macaristan’da yüzde 12. Ayrıca bu kuruluşlar, konut finansmanı hacminde de önemli pazar paylarına sahipler. Örneğin Almanya’da yüzde 15, Çek Cumhuriyeti’nde yüzde 24, Avusturya’da yüzde 30, Macaristan’da yüzde 33. Ve Almanya’da bu kuruluşlar, Alman Bankacılık Kanunu ve Avrupa Bankacılık Direktifleri kapsamında değerlendiriliyor. Sözleşmeli tasarruf (Contractual Saving) yönteminin tanıtıldığı geçiş dönemindeki ülkeler ise şöyle: Slovakya 1992, Çek Cumhuriyeti 1993, Macaristan 1997, Hırvatistan 1998, Kazakistan 2003, Romanya 2004…”
Uluslararası Konut Finansmanı Birliği Genel Sekreteri Mark Weinrich ise sunumunda, dünyadaki her bütçeye uygun konut finansmanına dair çok detaylı örnekler verdi. Birevim modelinin Türkiye’de tasarrufun düşük olduğu için çok önemli bir sistem olduğunu dile getiren Weinrich; bu modelin kaynaklara erişime vesile olmasının çok değerli olduğunu belirtti. Weinrich, “Güvenli ve sağlıklı ev sadece bir ev değildir, aynı zamanda eğitim ve sağlığa daha fazla erişime olanak verdiği için insanlara daha mutlu yaşama nedenidir. Avrupa deneyimimiz tasarrufu özendiren sistemlerin dar ve orta gelirleri olan aileler için daha önemli” dedi.
CEO Oturumu
Zirvede ayrıca, üç adet panel gerçekleştirildi. BNP Baribas Cardif Sigorta Türkiye CEO’su Cemal Kişmir; Fiba Emeklilik ve Hayat CEO’su ve Emeklilik Gözetim Merkezi (EGM) Başkan Vekili Erol Öztürkoğlu; Bain & Company İstanbul Ortağı ve FODER Üyesi Ozan Bayülgen; Erkanlı Grup Yönetim Kurulu Başkanı Rıza Erkanlı katıldığı ‘CEO Oturumu’ panelinde; emeklilik ve hayat şirketleri, yönetim danışmanlığı ve finansal okuryazarlık penceresinden ‘tasarruf’ konuşuldu.
Konut 2020 Paneli
Tasarruf Finans Platformu bileşenlerinden BİRTEP’in Genel Müdürü Kürşat Köz’in moderatörlüğünde düzenlenen ve GYODER Yönetim Kurulu Başkan Yardımcısı Prof. Dr. Gürsel Öngören’in katıldığı; ‘Konut 2020’ panelinde ise emlak sektörünün 2020 yılı ve gayrimenkul ve Birlikte Tasarruf Finansmanı ilişkisi konuşuldu.
İnsan Merkezli Finans
Panelde Kürşat Köz, Tasarruf Finans Platformu’nun içinde yer alan BİRTEP olarak, alıcıların koşullarına, beklentilerine ve ihtiyaçlarına göre kurgulanan özgün ve yenilikçi iş modelini başlattıklarını belirterek; “BİRTEP çözümünün amacı, Türkiye’de oluşan konut stokuna likidite kazandırılması ve kişilerin konut ihtiyacının giderilmesi için arz ve talebin insan merkezli finans modeli etrafında buluşturulmasıdır. Türkiye gibi köklü geçmişe sahip toplumlarda, ‘İnsan Merkezli Finans’ uygulamalarının toplumsal kalkınmayı teşvik edeceğine inanıyoruz.”
“Birlikte Tasarruf Finansının doğru uygulamalarla milli bir kalkınma modeline dönüşebileceğini; dar ve orta gelir grubunun, Birlikte Tasarruf yöntemiyle konut gibi temel yaşamsal ihtiyaçlara sahip olmasının oluşturacağı ekonomik döngünün sürdürülebilir büyümeyi destekleyeceğini savunuyor. Bu kapsamda, ihtiyaca yönelik konut üretiminde direk ya da dolaylı rol oynamayı da hedeflemekteyiz. Bu konuda bu sene, hepimiz çok önemli gelişmelere şahit olacağız” dedi.
İlber Ortaylı: Tasarrufun Türkiye Tarihi
Ülkemizin duayen tarihçilerinden Prof. Dr. İlber Ortaylı, Levent Erdem moderatörlüğünde, “Osmanlı’dan Günümüze Tasarruf Kültürü ve Anlayışı” konulu bir söyleşi gerçekleştirdi.
