Vakıf Emeklilik Genel Müdürü Mehmet Bostan, Bireysel Emeklilik Sistemi’nin (BES) uzun vadeli bir sistem olduğu düşünüldüğünde, finansal piyasalarda da buna uygun olarak uzun vadeli enstrüman sayısının artması gerektiğini söylüyor.
HAYATIMIZ SİGORTALI / ALP SÜER
Türkiye’de geçen yıl 10. yılı geride bırakan Bireysel Emeklilik Sistemi’nden (BES) emekli olan katılımcı sayısı giderek artarken emeklilik şirketlerinin, emekli katılımcılarının her ay düzenli olarak maaş almalarına olanak sağlayacak “emeklilik iradı” konusunda çalışmaları da hızlandı. SİGORTALI dergisinin bu ayki sayısında kapsamlı olarak yer verdiğimiz emeklilik iradı ürününü piyasaya sunmaya hazırlanan şirketlerin başında Vakıf Emeklilik geliyor. Vakıf Emeklilik Genel Müdürü Mehmet Bostan, sektörde son günlerde birçok emeklilik şirketi yöneticisinin de dile getirdiği “Emeklilik şirketlerinin emeklilik iradı gibi uzun vadeli taahhütlere girecek olmalarına karşın, sistemde yatırım yapacakları uzun vadeli finansal araçlar yetersiz” görüşüne katılıyor.
Vakıf Emeklilik’in, 7 Temmuz akşamı gerçekleştirilen iftar yemeğinin ardından SİGORTALI Dergisi’nin sorularını yanıtlayan Bostan, BES’in uzun vadeli bir sistem olduğu düşünüldüğünde, finansal piyasalarda da buna uygun olarak uzun vadeli enstrüman sayısının artması gerektiği düşüncesinde. Piyasalarda 25 yıl vadeli devlet tahvilleri ya da kira sertifikalarının olduğunu hatırlatan Bostan, “Bu da emeklilik fonlarının yaptığı yatırımın küçük bir kısmını oluşturuyor. Sadece, BES’e özel tahvil ihracı ya da uzun vadeli farklı enstrümanların ihracı gibi çözümler de gündeme geliyor” diyor.
BES zenginleşme aracı değil
Türkiye’de halen uzun vadeli yatırımların gelişmediğine de işaret eden Bostan, BES’e bir zenginleşme aracı olarak değil, kişilerin emeklilik dönemlerinde refah düzeylerini korumalarına destek olacak bir sistem olarak bakılması gerektiğini de ifade ediyor.
2014 yılının ilk çeyreğinde Türkiye’deki konjoktürün ve seçimlerle ilgili beklentilerin hayat dışı sektör dışında BES’i de olumsuz etkilediğini vurgulayan Bostan, yerel seçimlerden sonra satışların yeniden arttığına dikkat çekiyor. Bireysel emeklilik ürünlerinin satışlarının yaz aylarında çok iyi gittiğini belirten Bostan, şunları söylüyor: “Vakıf Emeklilik olarak 2013 yılındaki satışları yakaladık. Yılsonuna doğru artan bir trendde büyüme sürecek. 2014 yılı sonu hedeflerimize ulaşacağımızı düşünüyorum. Sektörde de geçen yıl olduğu gibi katılımcı sayısındaki artış bir milyona yaklaşır.” Bostan, Vakıf Emeklilik olarak, katılımcı adedindeki artıştan çok, ortalama katkı payının yüksek olmasını hedeflediklerini de belirtiyor.
Süpermarketten satış yok
Bostan, Vakıf Emeklilik olarak hayat ve bireysel emeklilik ürünlerinin süpermarketlerden satılmasının söz konusu olmadığını söylüyor. Bunun dışında alternatif dağıtım kanalları ile ilgili projelerinin olduğunu ve geliştirilen bu projelerle BES ile herkesi tanıştırmak istediklerini ifade eden Bostan, “Vakıf Emeklilik olarak ‘mobil şube’yi oluşturduk. Geleceğin, mobil şube, internet şubesi ve sosyal medyada olduğunu düşünüyorum” diyor.
BES’te fon tutarı 30 milyar TL’ye dayandı
Emeklilik Gözetim Merkezi’nin (EGM), 11 Temmuz 2014 tarihli verilerine göre, BES’te toplam katılımcı sayısı 4 milyon 662 bin 26 kişiye ulaşırken, katılımcıların toplam fon tutarı ise 29 milyar 790.1 milyon TL olarak gerçekleşti. Sistemde toplam katkı payı tutarı 24 milyar 676.5 milyon TL’ye yükselirken, yatırıma yönlenen toplam tutar ise 24 milyar 194.3 milyon TL olarak gerçekleşti. Sistemde, 2013 yılı başından itibaren başlayan ‘devlet katkısı fon tutarı’ ise 2 milyar 78.1 milyon TL seviyesine ulaştı. Türkiye’de BES’in başladığı 2003 yılından beri sistemde faaliyet gösteren Vakıf Emeklilik ise EGM’nin 11 Temmuz tarihli verilerine göre, 308 bin 662 katılımcı sayısı ve 1 milyar 952.1 milyon TL fon büyüklüğüne sahip bulunuyor.
Otomatik katılım çok önemli ancak sistem desteklenmeli
Bireysel Emeklilik Sistemi’nde (BES), devlet katkısı dışında potansiyel katılımcıya ulaşabilmek için yeni işe başlayan kitlelerin işveren tarafından otomatik olarak BES’e kaydettirilmesini sağlayan Otomatik Katılım’ın (Auto Enrollment) önemine dikkat çeken Bostan, “Otomatik Katılım, çalışan kesim için sisteme girişi bir bakıma zorunlu hale getiriyor. Bu, sektörün hızlı bir şekilde büyümesi için çok önemli. Şu anda pilot çalışma başlamakla birlikte bu pilot çalışmayla olacak bir şey değil. Sistemin desteklenmesi gerekiyor. Bu konuda medyadan da destek bekliyorum” diye konuşuyor.
Bostan, Otomatik Katılım konusunda Vakıf Emeklilik olarak 2-3 kurumsal şirketle anlaşmak üzere olduklarını ifade ediyor. Basında da yer alan son bilgilere göre, Otomatik Katılım adı verilen yeni uygulamaya göre net 2 bin 100 Türk Lirası (brüt 3 bin TL) ücretle işe başlayanlar BES’e üye yapılacak. Çalışan, iki ay sistemde kaldıktan sonra isterse hiçbir kaybı olmadan sistemden ayrılabilecek. BES şirketlerinden altı tanesinin pilot uygulamaya başladığı kaydediliyor.
Vakıf ve sandıklardan BES’e aktarım 2015’te hızlanır
Vakıf Emeklilik’in 2012 yılı sonunda Sapanca’da düzenlenen “Vakıf ve Sandıklar Zirvesi”nde, Vakıflar Genel Müdürlüğü’ne bağlı ve Cumhuriyet döneminde kurulmuş 153 vakıf ve sandık, birikimlerini BES’e aktarmaya davet edilmişti. Bostan, “Bu konudaki son gelişmeler hakkında bilgi verir misiniz? Kaç vakıf ve sandık birikimlerini BES’e aktardı?” sorumuza şu yanıtı veriyor: “Bu konuda istenilen bir gelişme yok. Sadece birkaç vakıf ve sandık birikimlerini BES’e aktardı. Bunlar arasında bir tanesi de birikimlerini Vakıf Emeklilik’e aktardı. Ancak, bu uzun vadeli bir süreç. Bu kuruluşların önümüzdeki dönemde genel kurulları var. Burada da resmi olarak yerine getirilmesi gereken süreçler var. Söz konusu kuruluşların birikimlerini BES’e aktardığında vergi avantajından yararlanacakları süre 2015 sonunda doluyor. Bu nedenle, 2015’in ilk yarısında bu süreç hızlanır. Biz de vakıf ve sandıklara destek veriyoruz. Bazılarıyla ortak çalışmalar da yaptık. Bu çalışmalarımız halen sürüyor.”
Rakamlarla Vakıf Emeklilik* (TL)
Katılımcı sayısı: 308.662
Katılımcıların fon tutarı: 1.952.108.479
Katkı payı tutarı: 1.654.924.833
Yatırıma yönlenen tutar: 1.635.767.870
Devlet katkısı fon tutarı: 139.546.126
*11 Temmuz 2014 itibarıyla. Kaynak: EGM.
