Gönüllü Bireysel Emeklilik Fonları katılımcısına enflasyonun üzerinde getiri sağladı. Türkiye Kurumsal Yatırımcı Yöneticileri Derneği’nin hazırlattığı rapora göre; 2020 yılında emeklilik fonlarının ağırlıklı ortalama getirisi enflasyonun 17 puan üzerinde gerçekleşti. BES’te toplam portföy büyüklüğü ise yaklaşık 171 milyar TL oldu.
Türkiye Kurumsal Yatırımcı Yöneticileri Derneği (TKYD), Ocak 2021 itibarı ile Ludens İleri Finansal Hizmetler’e hazırlattığı; ‘Emeklilik Yatırım Fonları Performans Raporu’na göre Gönüllü Bireysel Emeklilik Fonları’nın ağırlıklı ortalama net getirisi; son 5 yılda TÜFE’nin 95 puan; son 10 yılda 139 puan ve Gönüllü Bireysel Emeklilik Sistemi’nin (BES) başladığı 2004’den beri ise; 414 puan ile TÜFE’nin oldukça üzerinde getiri elde etti. 2020’de emeklilik fonlarının ağırlıklı ortalama getirisi enflasyonun 17 puan üzerinde gerçekleşti.
Yüzde 34 büyüme kaydetti
Bireysel emeklilik sistemi 2020 Aralık ayı itibarı ile 17. yılını geride bırakarak 12.6 milyon katılımcıya ulaştı. Bu katılımcıların 6.9 milyonu Gönüllü BES ve 5.7 milyonu Otomatik Katılım Sistemi’nde (OKS) yer aldı. 2020 sonu itibariyle BES’te toplam portföy büyüklüğü yaklaşık 171 milyar TL oldu. Bu büyüklüğün 160 milyar TL’lik kısmı gönüllü BES ve 11 milyar TL’lik kısmı OKS’de yer aldı. Gönüllü BES portföy büyüklüğü 2019 sonuna göre yaklaşık yüzde 34 büyüme kaydetti. OKS portföy büyüklüğü 2019 sonundaki 8.2 milyar TL’lik değerinden 2020 Aralık ayı sonunda 11 milyar TL’ye ulaşarak yüzde 38 arttı.
2020 için kategori bazında yapılan incelemelere göre OKS fonlarının değişken ve değişken katılım kategorilerinde TÜFE’nin üzerinde getiri sağladığı görüldü. En yüksek ağırlıklı ortalama net getiri yüzde 45.8 ile değişken katılım fonları kategorisinden elde edildi. Bu kategorinin getirisi; aynı dönemdeki enflasyona göre yaklaşık 31 puan yüksek olarak gerçekleşti. En düşük ağırlıklı ortalama net getiri ise yüzde 10.3 ile başlangıç katılım fonlarının getirisi olup; enflasyonun yaklaşık 4 puan altında gerçekleşti. OKS emeklilik fonlarının başlangıçtan itibaren ağırlıklı ortalama getirisi yüzde 70 oldu ki; bu oran TÜFE’nin yaklaşık 3 puan üzerinde konumlandı.
Rapora göre; mevduat faiz oranları ve Gönüllü BES emeklilik fonları için stopajdan arındırılmış getiriler ile yapılan incelemede; fonların vergi sonrası getirisi mevduat faiz oranı ile karşılaştırıldığında; tüm alt dönemler için ağırlıklı ortalama fon getirisinin mevduat faizlerinin üzerinde olduğu görüldü. 2020 ağırlıklı ortalama fon getirisinin mevduatın 21.7 puan üzerinde konumlandı*.
Karşılaştırma ölçütünün getirisinin üzerinde getiri sağlayan fonların toplam fonlar içerisindeki payına bakıldığında 2020’de yüzde 91’lik bir başarı oranı elde edildiği görüldü.
Hisse senedi ortalama ağırlıklandırılmış fon getirilerinin; BIST 100 fiyat endeksi ile karşılaştırıldığında; hisse senedi emeklilik fonları birikimli ağırlıklandırılmış ortalama net getirileri tüm inceleme dönemlerinde BIST-100 Fiyat Endeksi’nden daha yüksek konumlandı.
2020’de öne çıkan başlıklar şunlar oldu
2020’nin ilk altı ayında koronavirüs salgınının tırmanışa geçmesi ile beraber bireysel emeklilik sistemindeki katılımcı sayısında düşüşler yaşandı. Bu düşüşlerin ardında yatan nedenler incelendiğinde sebebin sistemden çıkıştaki hızlanma değil; yeni girişlerdeki düşüş olduğu tespit edildi. Pandemi döneminin kişilerin tüketim ve harcama alışkanlıklarını değiştireceği ve önümüzdeki dönemlerde birikime verilen önemin artacağı düşünülüyor. Ülkemizde insanların bu birikimlerini yönelteceği en önemli alanlardan birisinin bireysel emeklilik sistemi olacağı öngörülüyor. 2020’de BES çok konuşulan ve tartışılan konulardan oldu.
Özellikle 2022 başında devreye alınması beklenen Tamamlayıcı Emeklilik Sistemi (TES); üzerinde epeydir çalışılan bir sistem olarak dillendirilmeye başlandı. TES, emeklilikte oluşacak gelir kaybını telafi edecek; çalışma dönemindeki yaşam standartlarını korumayı sağlayacak ek emeklilik gelirinin oluşmasını ve hane halkı tasarruflarının artırılmasını amaçlayan bir sistem olarak kurgulanıyor. TES, çalışan, işveren ve devlet tarafından; çalışanın bireysel hesabına yapılacak nakdi katkıların emeklilik yatırım fonlarında yatırıma yönlendirileceği ve bu fonların seçiminin ve birikimlerin fonlar arasındaki dağılımının çalışan tarafından yapılacağı bir ikinci basamak emeklilik sistemi olarak planlanıyor.
