Son yıllarda artan orman yangınları yeni küresel riskler sıralamasında en üst sıralara çıktı. Orman yangınlarından etkilenen insan ve mülk sayısı artarken uzmanlar uyarıyor: Ormana yakın bölgelerde yaşayanlar mutlaka konut, işyeri ve kasko sigortası yaptırmalı.
SİGORTAMEDYA ÖZEL
Son yıllarda iklim değişikliğinin etkisiyle yaz aylarında daha sık ve daha yıkıcı hale gelen orman yangınları, Türkiye’nin doğal varlıklarını tehdit ederken aynı zamanda ciddi ekonomik kayıplara yol açıyor. Artan sıcaklıklar, kuraklık ve insan kaynaklı ihmal ya da kasıtlı yangınlar, özellikle kıyı bölgelerinde yaşayan vatandaşlar için büyük risk oluşturuyor. Bu afetlerin etkilerini en aza indirmenin yollarından biri ise, sigorta bilincini artırmak ve varlıkları teminat altına almak.
Küresel sigorta kayıpları 6 kattan fazla arttı
Allianz Commercial’ın “Yükselen Risk Trendleri 2025” raporuna göre, orman yangınlarının sıklığı, şiddeti ve coğrafi dağılımı son yıllarda iklim değişikliği, insan faaliyetleri ve değişen arazi kullanım modelleri nedeniyle önemli ölçüde arttı. Hızlı yayılımları ise dünya genelinde çeşitli sektörlerde ve bölgelerde büyük riskler oluşturuyor. Ocak 2025’teki yıkıcı Los Angeles orman yangınlarının örnek olarak gösterildiği rapora göre, Batı ABD, Batı Kanada, Güney ve Doğu Avustralya ve Güney Avrupa, orman yangınlarına en çok maruz kalan coğrafi bölgeler. İklim krizi; yakıt yüklerini artırarak, yakıtları kurutarak, rüzgarları güçlendirerek, şimşek aktivitesini artırarak ve istilacı yanıcı türleri teşvik ederek riskleri yükseltiyor. Son 10 yıllık dönem 1850’den bu yana en sıcak 10 yıl (2015-2024) olarak kayıtlara geçerken, 2024 en sıcak yıl olarak rekor kırdı. Orman yangınlarından etkilenen insan ve mülk sayısı da artıyor. Orman yangınlarından kaynaklanan küresel sigortalı kayıplar 2000’lerde 8,7 milyar dolardan 2010’larda 56,3 milyar dolara yükselerek 6 kattan fazla maliyete yol açtı. Raporda, orman yangınlarında hasar ve iş kesintisi açısından en önemli risklerle karşı karşıya kalan sektörler; kamu hizmetleri, enerji, gayrimenkul, inşaat, tarım ve ulaşım olarak belirtiliyor.
Hem bireysel hem kurumsal farkındalık artmalı
Allianz Türkiye Elementer Ticari Sigortalar Genel Müdür Yardımcısı Öktem Örkün, ülkemizde de son günlerde pek çok bölgede çıkan orman yangınlarına işaret ederek, “Son günlerde en sıcak gündemimiz olan orman yangınları canımızı, doğada yaşayan pek çok canlı türünü, ağaçlarımızı, maddi-manevi en kıymetli varlıklarımızı tehdit ediyor. Orman Genel Müdürlüğü’nün açıklamalarına göre, 2023 yılında 2 bin 520 orman yangınında 15 bin 520 hektar orman alanı zarar görürken, 2024 yılında ülkemizde toplamda 3 bin 800 orman yangını çıktı ve 27 bin hektar orman alanı maalesef zarar gördü. Bu da sadece bir yılda yangın sayısının ve verdiği hasarın yaklaşık yüzde 50 oranında arttığını gösteriyor” dedi.
Risk temelli bir sektör olarak henüz gerçekleşmeden riskleri tespit etmenin ve önlem alabilmenin önemini vurgulayan Örkün, “Ülkemizin karşı karşıya olduğu ilk üç risk arasında yer alan deprem ve yangın konusunda atılabilecek en önemli adım, risk meydana gelmeden önlem alabilmek. Bunu başarmanın yolu da hem bireysel hem de kurumsal farkındalığı artırmaktan geçiyor. Allianz Grubu’nun desteği ile kurduğumuz, Türkiye’nin ilk ve tek akredite deprem ve yangın test ve eğitim merkezi Allianz Teknik’te bu farkındalığı artırma hedefiyle önemli çalışmalar yürütüyoruz. Uluslararası standartlara uygun yangın ve deprem testlerini tek bir merkezde toplayan ilk laboratuvar olma özelliğine sahip merkezimizde yangın riskleri konusunda firmalara özel eğitimler de düzenliyoruz. Bu eğitimlerin yanı sıra akredite bir kuruluş olarak, kullandığı malzemelerin yangına tepkisini belgelemek isteyen işletmelerin de faydalandığı bir merkeziz” dedi.
Sigorta, yangınların ekonomik etkisini hafifletiyor
Türkiye Sigorta Birliği (TSB) Başkanı Uğur Gülen, yaz aylarıyla birlikte artış gösteren orman yangınlarına karşı sigorta sektörünün rolüne dikkat çekti. Gülen,“Orman yangını da sigorta poliçelerinde teminat verilen risk unsurlarından biridir. Bu sadece büyük afetleri değil; yangın, infilak, sel, dolu, toprak kayması gibi birçok riski kapsar” dedi.
Konut ve iş yeri sigortalarında yangın teminatlarının genellikle poliçelere dahil olduğunu belirten Gülen, ormanlara yakın bölgelerde yaşayan yurttaşların riskleri küçümsememesi gerektiğini söyledi. Gülen, “Bir köy evinde hayvanlar, mahsuller, depo ürünleri veya balık çiftlikleri gibi birçok varlık yangından zarar görebilir. Bunların çoğu sigorta kapsamında teminat altına alınabilir” diye konuştu.
Gülen, sigortanın yalnızca maddi kayıpları değil, üretimden istihdama kadar uzanan sosyal etkileri de azaltmada kritik rol oynadığını belirtti. “Sigortasız bir kayıp, sadece mal kaybı değildir; o kaybın telafisi yıllar alabilir” diyen Gülen, sigorta yaptırmanın artık bir tercih değil, zorunluluk olduğunu vurguladı.
Eksik sigorta büyük mağduriyet yaratıyor
Türkiye Sigorta Eksperleri Derneği TÜSED, son haftalarda Türkiye’nin farklı bölgelerinde meydana gelen büyük çaplı yangınlar sonrasında sahada aktif görev yapan sigorta eksperlerinin tespitlerine ve değerlendirmelerine dikkat çekti.
Yangınlarda, 5.000 hektara yakın alan kül oldu, çok sayıda konut tamamen yandı, araçlar yangın sıcaklığı nedeniyle eridi ve birçok konutun poliçesi bulunmadığı, bulunanların da teminatlarının eksik olduğu tespit edildi.
Yangınların yüzde 85’inin insan kaynaklı olduğu ifade edilirken, TÜSED Yönetim Kurulu, özellikle konut sigorta poliçelerindeki bedel uyumsuzluklarının hâlâ ciddi bir sorun olarak devam ettiğini belirtti. Yaşanan yangın felaketi, konut sigortasının yanı sıra, iş yeri sigorta poliçesinin ve araçlar için kasko poliçesinin önemini bir kez daha ortaya koydu. Ayrıca TÜSED Yönetim Kurulu, yangın hasarlarının bu poliçe teminatları içerisinde yer aldığını ve vatandaşların teminatları hassasiyetle incelemelerini önemle ifade etti.
TÜSED Yönetim Kurulu, bina sigorta bedellerinin günümüz yeniden inşa maliyetlerine göre standart bir apartman dairesi için minimum 18.000 TL/m² birim fiyat üzerinden hesaplanması gerektiğini vurgulayarak, şu uyarılarda bulundu:
Binalar için; yapı tarzına bağlı olarak en az Çevre, Şehircilik ve İklim Değişikliği Bakanlığı tarafından düzenli olarak yayınlanan Yapı Yaklaşık Birim Maliyetleri Hakkında Tebliğin, yapı maliyet birimi m² fiyatları baz alınmalıdır. Ayrıca “Bugün ortalama bir evin içindeki eşya değeri en az 400-500 bin TL iken, hâlen 50-100 bin TL gibi düşük teminatlarla düzenlenen poliçeler mevcut. Bu durum, hasar halinde vatandaşın zararını tam olarak karşılamıyor ve mağduriyete neden oluyor.”
Yangın felaketleri sonrasında sahaya inerek görev yapan sigorta eksperleri; sadece hasar tespiti değil, aynı zamanda kamuoyuna ve sigorta sektörüne kritik veri ve değerlendirmeler sunuyor. Eksperler, musluklar dâhil olmak üzere birçok metal parçanın bile eridiği konutlarda detaylı çalışmalar yürütüyor. TÜSED Yönetim Kurulu, Poliçeler yapılırken binanın yapı tarzı ve yeniden inşa maliyeti dikkate alınması gerektiğine ve eşya teminatları gerçek alım maliyetine göre belirlenmesinin önemine dikkat çekerken “Sigorta yaptırmayanlar bir an önce poliçelerini oluşturmalı, poliçesi olan vatandaşlarımız da teminatlarını güncellemeli. Zarar gören tüm vatandaşlarımıza geçmiş olsun dileklerimizi iletiyor, hayatını kaybeden vatandaşlarımız için baş sağlığı diliyoruz” açıklamasında bulundu.
Site ve binalardaki yangın önlemlerinin yıl sonuna kadar tamamlanması gerekiyor
1 Temmuz’da yayımlanan “Binaların Yangından Korunması Hakkında Yönetmelikte Değişiklik Yapılmasına Dair Yönetmelik”le binaların yangından korunmasına ilişkin esaslar düzenlendi.
Buna göre, 31 Aralık’a kadar site ve binaların yangınla ilgili tüm eksik malzeme ve ekipmanlarının bina sahibi veya yönetici tarafından tamamlanması zorunlu hale geldi. Bu süre sonunda da ruhsat vermeye yetkili idareler tarafından eksikliklerin giderilip giderilmediği denetlenecek.
Profesyonel Tesis Yöneticileri Derneği Yönetim Kurulu Başkanı Ozan Özen, “Düzenlemeye göre, her bina ve site, yangın söndürme ve kurtarma ekipmanı, ilk yardım çantası, can kurtarma araçları, ekip listeleri ve acil durum planları bulundurmak zorunda, ayrıca bu malzemelerin de TSE onaylı ve yangın yönetmeliğine uygun olması gerekiyor” dedi.
2024 yılında 3 bin 797 orman yangını çıktı
Tarım ve Orman Bakanlığı Orman Genel Müdürlüğü verilerine göre, Türkiye’de 2024 yılında 3 bin 797 orman yangını çıktı. Yangınlarda 27 bin 484,56 hektar etkilendi. Bu yangınların çıkış nedeninin büyük bir bölümünü ihmal, dikkatsizlik, kasıt ve kaza oluşturdu. Bu nedenlerle çıkan 1956 yangında 19 bin 977,28 hektar alan zarar gördü. İhmal ve dikkatsizlikten çıkan 1496 yangında 14 bin 564,89 hektar, kasıtlı çıkarılan 117 yangında 218,36 hektar, kazayla çıkan 343 yangında 5 bin 394,03 hektar etkilendi. Orman yangını sayılarının orman bölge müdürlükleri dağılımında ilk sırada İzmir yer aldı. İzmir Orman Bölge Müdürlüğü’nün kontrol alanındaki 397 yangında 9 bin 175,73 hektar etkilendi. Muğla Orman Bölge Müdürlüğü alanında 377 yangında 3 bin 465,7 hektar, Şanlıurfa Orman Bölge Müdürlüğü alanındaki 274 yangında 1041,66 hektar, Antalya Orman Bölge Müdürlüğü kontrol alanındaki 248 yangında 333,10 hektar, Kahramanmaraş Orman Bölge Müdürlüğü alanındaki 232 yangında 991,62 hektar etkilendi.
Yangına karşı koruma altına alan sigortalar
Konut Sigortası: Orman yangınının neden olduğu zararı karşılar. Yangın nedeniyle külün, isin vereceği zararlar da sigorta kapsamındadır. Konut sigortası ile birlikte eşyalar da sigortalattırıldıysa teminat tutarı kadar zarar karşılanır. Eşyalar için teminat bulunmuyorsa sigortadan tazminat alınamaz.
Kasko: Orman yangınında zarar gören aracın kaskosu varsa zararı karşılanır. Ancak trafik sigortasında aynı durum söz konusu değildir.
İş yeri sigortası: Yangın riskini kapsayan iş yeri paket sigortalarının tamamında yangın riski kapsam içindedir. Orman yangının verdiği tüm zararı sigorta şirketi karşılar. Bunun içine kül ve is zararları da dahildir. İş durması ve kâr kaybı için ayrıca sigorta yaptırılmamışsa ya da mevcut işyeri sigortasının içine bu teminatlar eklenmemişse; orman yangını nedeniyle faaliyetin durmasından doğan zarar sigortadan karşılanmaz.
İzmir’de Orman Yangınları Sonrası Yangın Sigortasına Talep Arttı
İzmir Ekonomi Üniversitesi İşletme Fakültesi Uluslararası Ticaret ve Finansman Bölümü Öğretim Üyesi Prof. Dr. Coşkun Küçüközmen, İzmir’de son günlerde üst üste yaşanan yangınlarının ardından ormanlık bölgelerdeki yerleşim yerlerinde yangın sigortası yaptırmak isteyenlerde artış olduğunu belirtti. Kişilerin sigorta yaptırırken poliçe kapsamı hakkında doğru bilgilendirilmesi gerektiğini belirten Prof. Dr. Küçüközmen, “Orman yangınları her yaz gündeme gelen bir olay ama bu riskin insanlar tarafından algılanması, nasıl sigorta edilebileceği gibi konularda bilgilendirme yapılmıyor. Yangınların artmasıyla herkes tedirgin olmaya başladı. Evi ya da iş yeri ormana yakın olanlar ciddi anlamda hem etkilenen kesim hem de ‘ne yapacağız’ diye düşünmeye başlayan kesim. Dolayısıyla bu konuda sigorta edinmek isteyen, şirketler, kurumlar ve sigortacılar arasında gerçekçi bir diyalog başlamalı” dedi. Her yangın sigortasının aynı olmadığını vurgulayan Prof. Dr. Küçüközmen, “Poliçenin sadece bina mı yoksa bina ve eşya olarak mı düzenlendiğine dikkat edilmelidir. Bazı poliçelerde orman yangını, duman zararı, istenmeyen yayılma gibi özel durumlar dışlanmış olabilir. Bu detay mutlaka sorgulanmalı. Eviniz kira olabilir ve bu durumda kira gelirinden mahrum kalabilirsiniz. Bunun yanı sıra yangından sonra evinize ulaşma imkanınız yoktur. Eviniz zarar görmemiş ama başka türlü zarar görüyorsunuz. Tüm bunların sigorta kapsamında olup olmadığına dikkat edilmeli” açıklamasını yaptı.
