Yayınlanan Sigorta Acenteleri Yönetmeliği ile acenteler artık, ‘sigorta aracılığı’ ya da ‘sigorta acenteliği’ unvanlarından birini kullanmak zorunda.
Başbakanlık Hazine Müsteşarlığı’nın Sigorta Acenteleri Yönetmeliği Resmi Gazete’de yayımlandı.Yönetmelik, sigorta acenteliği faaliyetlerinin sigortacılık sektörüne olan güveni artırıcı biçimde sürdürülmesini ve sözleşme taraflarının hak ve menfaatlerinin korunmasını teminen acentelik sisteminin kurumsallaşmasının sağlanması, acentelik faaliyetlerinin çerçevesi ile bu faaliyetlere ilişkin temel ilkelerin belirlenmesini amaçlıyor. Yönetmelik, sigorta acenteliği yapacak gerçek ve tüzel kişilerin niteliklerine, kuruluş ve teşkilatlarına, yetki ve sorumlulukları ile faaliyetlerine ilişkin esas ve usulleri kapsıyor.
Yönetmeliğe göre acenteler unvanlarında “sigorta aracılığı” veya “sigorta acenteliği” ifadelerinden birisini kullanacak. Acenteler, mevzuata aykırı olmamak şartıyla unvanlarında ilave ifadeler de kullanabilecek. Acenteler, mesleki faaliyetleri nedeniyle verebilecekleri zararlardan sorumlu olacak. Müsteşarlık, birinci fıkrada yer alan sorumluluğun karşılanmasını teminen sigorta veya benzeri teminat şartı aramaya yetkili olacak.
Acentelerin, hesapları ve Mali tablolarını Müsteşarlıkça belirlenecek Tek Düzen Hesap Planı’na uygun olarak tutma zorunluluğu ise 1 Ocak 2015 itibarıyla başlayacak.
Acentenin taşıması gereken özellikler
Yönetmeliğe göre acentelik faaliyetinde bulunacak gerçek kişiler teknik personel unvanını taşıyacak, Türkiye’de yerleşik olacak. Gerçek kişilerin, kasten işlenen bir suçtan dolayı affa uğramış olsalar dahi 5 yıldan fazla hapis, sigortacılık mevzuatına aykırı hareketlerinden dolayı hapis veya birden fazla adlî para cezasına mahkûm edilmemiş olması; devletin güvenliğine, Anayasal düzene ve bu düzenin işleyişine, milli savunmaya ve devlet sırlarına karşı suçlar ile casusluk, zimmet, irtikâp, rüşvet, hırsızlık, dolandırıcılık, sahtecilik, güveni kötüye kullanma, hileli iflas, ihaleye fesat karıştırma, edimin ifasına fesat karıştırma, bilişim sistemini engelleme, bozma, verileri yok etme veya değiştirme, banka veya kredi kartlarının kötüye kullanılması, suçtan kaynaklanan malvarlığı değerlerini aklama, terörün finansmanı, kaçakçılık, vergi kaçakçılığı veya haksız mal edinme suçlarından hüküm giymemiş olması gerekecek. Gerçek kişilerde asgari mal varlığı şartını yerine getirmiş olması, acentelik faaliyetinin yürütüleceği fiziksel mekân, teknik ve idari altyapı ile insan kaynakları bakımından yeterli donanıma sahip olması, öğrenim düzeyleri ile bu öğrenim düzeylerinin karşısında yer alan mesleki deneyim süresini tamamlaması nitelikleri aranacak.
Tüzel kişi acenteler
Acentelik faaliyetinde bulunacak tüzel kişilerin merkezlerinin Türkiye’de bulunması, asgari ödenmiş sermaye şartını yerine getirmiş olması, acentelik faaliyetinin yürütüleceği fiziksel mekan, teknik ve idari altyapı ile insan kaynakları bakımından yeterli donanıma sahip olması, tüzel kişi acente müdürlerinde, acentelik faaliyetinde bulunacak gerçek kişilerde aranacak nitelikler aranacak. Tüzel kişi sigorta acentelerinde, müdür dışında en az bir teknik personel istihdam edilecek.
Teknik personel SEGEM belgeli olacak
Acenteler tarafından yürütülecek sigorta ürünlerine yönelik pazarlama, bilgilendirme ve satış işlemlerinin yalnızca acentelerin teknik personeli tarafından yapılması esas olacak. Teknik personel unvanının kazanılabilmesi için; medeni hakları kullanma ehliyetine sahip olunması, hüküm giyilmemiş veya ceza alınmamış olunması, öğrenim düzeyleri ile bu öğrenim düzeylerinin karşısında yer alan mesleki deneyim süresinin tamamlanması, Sigortacılık Eğitim Merkezi (SEGEM) tarafından yapılacak teknik personel yeterlilik sınavının kazanılması gerekecek.
Mesleki deneyim süresini doldurmayanlar, yardımcı teknik personel olarak başlayacak
Mesleki deneyim süresini doldurmamış olanlar, yardımcı teknik personel unvanıyla işe başlatılabilecek. Yardımcı teknik personel sigorta ürünlerine yönelik pazarlama, bilgilendirme ve satış işlemlerine ilişkin hazırlık işlemlerini yapabilecek. Bu durumda bulunan personel ilgili acente kayıtlarına ayrıca işlenecek. Acenteler, teknik personeli ve yardımcı teknik personeli, çalışmaya başladıkları günü takiben en geç on beş iş günü içinde sicil numarası ve kimlik almak üzere elektronik ortamda TOBB’a veya uygunluk belgesi başvurusunda bulunduğu odaya bildirecek.
Birden fazla acente aynı mekanda faaliyet gösterebilecek
Acentelik faaliyetleri münhasıran acentelik faaliyetine tahsis edilmiş mekanlarda gösterilecek. Acentelik faaliyeti yürütülecek mekânın fiziki özellikleri İcra Komitesi tarafından belirlenecek. Acentelerin teknik açıdan yeterli sayılabilmesi için poliçe düzenlemeye, sigorta şirketi ve müşteri hesaplarını takip etmeye ve yazışma yapmaya uygun bilişim sisteminin; yeterli arşivleme sisteminin, internet bağlantısının ve elektronik posta adresinin bulunması gerekecek. Kendi bölümleri ile personeli ayrı olmak koşuluyla, birden fazla acente aynı mekânda faaliyet gösterebilecek. Acenteler, sigorta ürünlerinin satışı ve satışıyla bağlantılı işlemlerinde, sigorta şirketleri ile kuracakları internet servisi uygulamalarında, Sigorta Bilgi ve Gözetim Merkezi ve sigorta havuzları ya da gözetim merkezleri gibi diğer özellikli kurum ve kuruluşlar nezdinde yürütecekleri işlemlerde kullanacakları bilgi işlem altyapılarını Müsteşarlıkça belirlenecek esaslara uygun hale getirecek.
Acenteler şubelerini Levha’ya bildirecek
Acenteler, merkezleri dışında şube açabilecek. Acente şubeleri, şube olduğu belirtilmek şartıyla acente ile aynı unvanı taşıyacak. Merkezler için gerekli olan fiziksel mekân, teknik ve idari altyapı ile insan kaynakları bakımından yeterlilik şartları acente şubeleri bakımından da aranacak. Acente şubeleri, başka bir acente ile aynı mekânda faaliyet gösteremeyecek. Acenteler, şubelerine ilişkin bilgileri şube tesisinden itibaren en geç on beş iş günü içinde Levha bilgilerine ilave ettirecek.
Tüzel kişi acentelerin şirket türüne göre Gümrük Ve Ticaret Bakanlığı’nca belirlenen tutardan az olmamak kaydıyla sahip olacakları asgari ödenmiş sermaye miktarı ile gerçek kişi acentelerin beyan edecekleri malvarlıklarının değeri 25 bin TL’den az olamayacak. Asgari ödenmiş sermaye ile beyan edilecek malvarlıklarının en az yüzde 50’sinin nakit, mevduat ya da devlet iç borçlanma senedi gibi nakde kolay dönüşebilir yatırım araçlarından oluşması gerekecek.
Uygunluk belgesi ve levhaya kayıt
Sigorta acenteleri için TOBB tarafından düzenlenen ve faal olarak çalışanlara ilişkin kayıtları gösteren Levha’ya kayıt olunmadan acentelik faaliyetinde bulunulamayacak. Sigorta acenteliği yapacak gerçek veya tüzel kişilerin levhaya kayıt öncesinde Müsteşarlık’tan uygunluk belgesi almaları gerekecek. Uygunluk belgesi başvurusu TOBB tarafından görevlendirilecek odalara yapılacak. Uygunluk belgesi için gerekli belgelerden ilgili oda bünyesinde bulunanlar ayrıca talep edilmez. Başvuru sırasında istenilen bilgiler elektronik ortamda da kaydedilecek. Belgeleri tamamlanmış olan acentelerin başvuruları TOBB tarafından Müsteşarlığa intikal ettirilir. Müsteşarlıkça yapılacak değerlendirmede durumu uygun görülenler Levhaya kaydedilmek üzere TOBB’a bildirilecek. Bu bildirim, bildirime konu acenteler bakımından uygunluk belgesi niteliğinde olacak. Levhaya kayıtlı olan acenteler TOBB internet sitesinde duyurulacak. Bu kapsamda yer alacak bilgiler Müsteşarlığın uygun görüşüyle TOBB tarafından belirlenecek.
Bankalar her yıl Şubat ayında TOBB’a bildirim yapacak
Acentelik faaliyeti yapacak olan bankalar ile özel kanunla kurulmuş ve kendisine sigorta acenteliği yapma yetkisi tanınan kurumlar, aracılılık yaptıkları sigorta şirketlerini ve yetkilerinin kapsamını da belirterek TOBB’a bildirimde bulunacak. Bildirimde bulunanlara TOBB tarafından kayıt numarası verilecek.
Acentelik faaliyeti yapacak olan bankalar ile özel kanunla kurulmuş ve kendisine sigorta acenteliği yapma yetkisi tanınan kurumlar, her yılın Şubat ayı sonuna kadar acentelik faaliyeti yürütülen birimleri ile teknik personele ilişkin bilgileri TOBB’a bildirilecek.
Acentelik faaliyeti yapacak olan bankalar ile özel kanunla kurulmuş ve kendisine sigorta acenteliği yapma yetkisi tanınan kurumlar için bu Yönetmeliğin tüzel kişi acenteler, teknik personel ve yardımcı teknik personel, fiziki, teknik ve idari altyapı, acentelerin teşkilatı, asgari ödenmiş sermaye ve malvarlığı, uygunluk belgesi ve levhaya kayıt, unvan ile değişikliklerin bildirilmesi ile ilgili “5, 7, 8, 9, 10, 12 ve 16 ncı maddeleri ile 14 üncü maddesinin ikinci, üçüncü ve dördüncü fıkraları ve 18 inci maddesinin üçüncü fıkrası uygulanmayacak. Acentelik yetkilerinin verilmesi ile ilgili 14. Maddenin ilgili fıkraları “Sigorta şirketlerinin belirlenen hususları, tescil ve ilanı müteakip onbeş iş günü içinde, Levhaya işlenmek üzere TOBB’a bildirmesini, sigorta şirketleri tarafından Levha kaydı bulunmayanlara acentelik yetkisi verilmez ve bunlarla acentelik sözleşmesi yapılamayacağını, levha kaydını takip eden altı ay içinde en az bir sigorta şirketiyle acentelik sözleşmesinin yapılarak poliçe düzenlemeye başlanmış olması” hükümlerini içeriyor. 18. Maddenin 3. Fıkrası ise “Acenteler, hesaplarını ve Mali tablolarını Müsteşarlıkça belirlenecek Tek Düzen Hesap Planına uygun olarak tutmak zorundadır” hükmünü ifade ediyor.
Faaliyete ilişkin hükümler
Acentelik yetkisi sigorta şirketlerince hususi bir vekaletnameyle verilecek. Bu yetkiler acenteler tarafından başka acentelere veya kişilere devredilmeyecek. Acentelik yetkisi verilen vekâletnamelerde faaliyette bulunulacak sigorta dalları ve bu dallar kapsamında tanınacak yetkiler belirtilecek. Vekaletnameler usulü dairesinde tescil ve ilan ettirilecek. Acentelik yetkilerinin kapsam ve sınırında yapılacak değişiklikler ile bu yetkilerin kısmen veya tamamen kaldırılması da aynı merasime tabi olacak. Sigorta şirketleri, bu hususları, tescil ve ilanı müteakip on beş iş günü içinde, levhaya işlenmek üzere TOBB’a bildirecek. Sigorta şirketleri tarafından acentelik yetkisi verilen levhaya kayıtlı acenteler, bu yetkinin kapsam ve sınırı belirtilmek suretiyle elektronik ortama işlenecek. Bu konulardaki gerekli bilgi işlem programı TOBB tarafından oluşturulacak.
Sigorta şirketleri tarafından Levha kaydı bulunmayanlara acentelik yetkisi verilmez ve bunlarla acentelik sözleşmesi yapılamayacak. Acentelik sözleşmesinin tesciline ilişkin işlemlerde levha kaydı görülmeden kayıt gerçekleştirilmeyecek.
Sigorta poliçelerinin düzenlenmesi ve primlerin tahsili
Sigorta sözleşmesi akdetme veya prim tahsil etme yetkisi sigorta şirketlerine ait olacak. Bu yetki, acentelik vekâletnamesinde belirtilmek kaydıyla, sigorta acentelerine devredilebilecek. Sigorta şirketlerince sözleşme yapma veya prim tahsil etme konularında yetkilendirilmemiş acenteler poliçe düzenleyemeyecek veya prim tahsilatı yapamayacak. Acentelerce düzenlenen poliçeler kapsamında sigortalı tarafından acentelere yapılan ödeme sigorta şirketine yapılmış sayılacak. Acenteler tarafından düzenlenen poliçeler kapsamındaki tazminat ödemelerinin sigorta şirketlerince doğrudan hak sahibine yapılması esas olacak. Sigorta şirketlerince tazminat ödemesi kapsamında acenteye ödeme yapılması durumunda, yapılan ödeme hak sahibi tarafından tahsil edilmedikçe ödenmiş sayılmayacak. Sigorta şirketleri sigorta poliçelerine aracılık eden acentenin unvanı, levha kayıt numarası veya 13. maddedeki kurum ve kuruluşlar için kayıt numarasının poliçelerde yer alması için gerekli düzenlemeleri yapacak. Sigorta şirketleri ve acenteler, teknik personel olmayan kişilerin tahsis edilen kullanıcı adı ve şifreleri kullanmamaları için gerekli tedbirleri alacak.
Sigorta şirketleri ve acentelerin hesap ve kayıt düzenlerini poliçe bazında takibe ve üçer aylık dönemler itibarıyla mutabakat çalışmasına uygun olacak şekilde oluşturmaları ve en geç ilgili dönemi takiben bir ay içinde mutabakat sağlamaları gerekli olacak. Acenteler tarafından tahsil edilen primler çalıştıkları şirketler bazında ayrı kayıtlarda takip edilecek. 1 Ocak 2015 tarihi itibarıyla acenteler, hesaplarını ve Mali tablolarını Müsteşarlıkça belirlenecek Tek Düzen Hesap Planına uygun olarak tutmak zorunda olacak.
Levha kayıt numarası plakaya yazılacak ve faaliyet gösterilen mekana asılacak
Acentelerin ve şubelerinin antet, afiş, reklam ve tabelalarında acente unvanına yer verilecek. Acente unvanı ile Levha kayıt numarasını içeren bir plaka acentelik faaliyeti gösterilen mekânların girişinde ve gözle görünür şekilde asılacak. Bu plakanın şekli Müsteşarlığın uygun görüşü ile İcra Komitesince belirlenecek. Acenteler sözleşme yaptırmak isteyenlere aracılık ettikleri sigorta şirketlerini ve bu şirketlerce kendilerine tanınan yetkileri bildirecek.
Teknik personel kimliği
Teknik personelin sigorta ürünlerinin pazarlanması, bilgilendirme ve satış işlemleri esnasında hangi acenteye bağlı olarak çalıştığını açıkça belirtmesi ve kimliğini göstermesi gerekecek. Teknik personel kimliğini ibraz edemeyenler bu işlemleri yapamayacak. Kimliklerin şekli ve içeriği İcra Komitesi tarafından belirlenecek ve Müsteşarlığın onayıyla uygulamaya konulacak. Teknik personelin kimliği, uygunluk belgesi başvurusunda bulunulan oda tarafından verilecek.
Bilgi kayıtları ve kayıtlara erişim
TOBB nezdinde tutulan levhaya ilişkin bilgiler, bilgilere erişim tanınacak yetkili kullanıcılar ve kullanıcıların erişebilecekleri kayıtların içeriği ile erişim şekli TOBB’un görüşü alınarak Müsteşarlıkça belirlenecek. Elektronik ortamda TOBB’a veya odalara bildirim yapılmasına ilişkin usuller TOBB tarafından belirlenecek. Müsteşarlık talimatları ile İcra Komitesince gerekli görülen karar ve duyuruların acentelere iletilmesi için TOBB tarafından gerekli işlemler yapılacak.
Acentelik faaliyetinin sona erdirilmesi ve acentelik yetkilerinin kaldırılması
Acentelerin kendi talepleriyle faaliyetlerine son vermek istemeleri durumunda faaliyetin sonlandırılmasına ilişkin kararın alındığı tarihten itibaren en geç beş iş günü içinde levha bilgilerine işlenmek üzere TOBB’a bildirilecek. Sigorta şirketlerince acentelik yetkilerinin tamamının veya bir kısmının kaldırılması veya acentelik sözleşmelerinin feshedilmesi halleri en geç beş iş günü içinde Levha bilgilerine işlenmek üzere TOBB’a bildirilecek. Gerekli işlemlerin tamamlanmasını takiben, faaliyeti sona eren acentenin Levha kaydı silinecek. Levha kaydı silinen acenteler listesinde, Levha kaydının silinme gerekçesine yer verilecek.
Mahkeme kararıyla kesinleşmiş prim borcunun ödenmemesi nedeniyle şirketlerince acentelik yetkileri kaldırılanlar Müsteşarlığa bildirilecek ve acentelik faaliyetleri bu borçları ödeninceye kadar Müsteşarlıkça geçici olarak durdurulacak. Bu husus Levha’ya işlenmek üzere TOBB’a bildirilecek.
Uygunluk belgesinin iptali
Müsteşarlıkça yapılan izleme, inceleme veya denetim sonucunda, Kanuna uygun hareket etmediği tespit edilen acentelerin faaliyetleri Müsteşarlıkça yapılacak uyarıya rağmen durumlarını düzeltmemeleri halinde altı aya kadar geçici olarak durdurulabilecek. Faaliyetleri geçici olarak durdurulanlar, durumları levhaya kaydedilmek üzere Müsteşarlık tarafından TOBB’a, ayrıca çalıştıkları şirketlerce de bu acenteler aracılığıyla poliçe düzenlenmesinin durdurulmasını teminen Türkiye Sigorta Reasürans ve Emeklilik Şirketleri Birliği’ne bildirilecek. Müsteşarlıkça yapılan izleme, inceleme veya denetim sonucunda Mali durumlarının bağlı bulundukları sigorta şirketi üzerinde olumsuz sonuçlara yol açabileceği anlaşılan acenteler için gerekli tedbirlerin alınması amacıyla Müsteşarlıkça ilgili sigorta şirketlerine bildirimde bulunulacak. Alınan tedbirlere rağmen durumlarında bir iyileşme olmayan acentelerin faaliyetleri Müsteşarlıkça altı aya kadar geçici olarak durdurulabilecek.
Acenteler, sigorta ve emeklilik şirketleri durumlarını, bu Yönetmeliğin yayımlandığı tarihten itibaren altı ay içinde bu Yönetmelik hükümlerine uygun hale getirecek.
